Veliaht Abdülmecid Efendi’nin Sofrasından Son Dönem Osmanlı Saray Mutfak Kültürü

Yıl 2023, Sayı: 21, 307 - 334, 23.06.2023

Lale Uçan

https://doi.org/10.16947/fsmia.1318928

Öz

Osmanlı saray mutfağı geleneksel tatların ve farklı kültürel unsurların birleşimiyle
ortaya çıkan seçkin lezzetleri barındırır. Siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel süreç imparatorluğun
mutfağına yansımıştır. İstanbul’un Avrupa ile artan ticari ve ekonomik ilişkileri
şehre gelen gıda malzemelerini farklılaştırmıştır. 19. yüzyılla birlikte, Tanzimat’ın
getirdikleri arasında mutfağın da Batılılaştığı görülmektedir. 19. yüzyıl boyunca Osmanlı
Saray mutfak kültürü, alaturka ve alafranga ikilemi yansıtan unsurlara sahip olmuştur.
Özellikle sofra düzeninde ve adabında Avrupa kültürünün etkisiyle yenilikler ortaya çıkmıştır.
Saray teşrifatından yemek araç gereçlerine kullanılan ürünlere bir çeşitlenme söz
konusu olmuştur. 19. yüzyılın ikinci yarısı itibariyle Osmanlı sarayının yabancı konukları
sadece geleneksel Osmanlı mutfağı ile değil, Fransız mutfağının lezzetleriyle ağırlanmıştır.
Yazımızda, son Veliaht Abdülmecid Efendi’nin mutfağı özelinde saray mutfağı değerlendirilmiştir.
1918-1922 yılları arasında Veliaht Dairesi’ne sipariş edilen gıdaların yanı
sıra Abdülmecid Efendi’nin sofrasına davet edilenler ortaya çıkarılırken aslında onun muhiti üzerinde durulmuştur. Son dönem Osmanlı mutfak kültüründe veliaht mutfağının
nerede yer aldığı tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Son Halife Abdülmecid Efendi, Veliaht Abdülmecid Efendi, Dolmabahçe Sarayı, saray mutfağı, misafirler, muhit

The Late Ottoman Palace Culinary Culture Through the Lens of the Crown Prince Abdülmecı̇d Efendi’s Table

Öz

Ottoman palace cuisine contains distinguished flavours that come from combining of
traditional tastes and different cultural elements. Political, economic, social, and cultural
processes were reflected in the culinary of the empire. Istanbul’s increasing commercial
and economic relations with Europe differentiated the food materials coming to the city.
In the 19 th century, it was observed that the culinary was also Westernized due to the
Tanzimat reforms. During the19 th century the Ottoman Palace culinary culture had elements
reflecting the Turkish and European dichotomy. Mainly, in the table settings and
manners, innovation has emerged under the influence of European culture. There was a
diversification in the protocols and products used in the palace’s culinary and cooking
utensils. As of the second half of the 19th century, foreign guests of the Ottoman palace
were entertained with traditional Ottoman cuisine and the flavours of French cuisine. This
article evaluates the palace’s cooking, focusing on the last Crown Prince Abdülmecid
Efendi’s cuisine. While revealing the foods ordered to the Crown Office between 1918
and 1922, as well as those invited to the table of the crown prince, the focus is on his
circle. The place of the Crown Prince’s kitchen in the late Ottoman culinary culture is
discussed.

Anahtar Kelimeler

Last Caliph Abdülmecid Efendi, Crown Prince Abdülmecid Efendi, Dolmabahçe Palace, palace culinary, guests, network