Reviewing Gaslighting within the Context of Sociodemographic Factors and Personality Inclinations

Yıl 2024, Sayı: 23, 211 - 238, 12.06.2024

Beyza Çabuk Filiz Kumova

https://doi.org/10.16947/fsmia.1499506

Öz

The main purpose of this study is to conduct a traditional review of studies
examining the relationship between “gaslighting”, a type of emotional manipulation in
romantic relationships, and demographic factors and personality traits. Key words were
determined as (gaslighting) AND (personality) AND (“romantic relations” OR “intimate
partnership”); (gaslighting) AND (kişilik) AND (“romantik ilişkiler” OR “yakın
ilişkiler”) and research published between 2000-2023 were scaned in “Science Direct”,
“Google Scholar”, “Medline”, “PubMed”, “YÖK Thesis Center” and “Web of Science”
databases. As a result of the scanning, a total of 15 studies were included in this review. It
was recommended that more research is needed to be conducted on this topic in the future
with respect to the findings regarding sociodemographic characteristics. Furthermore, it
was thought that the power-based characteristics socially attributed to gender stereotypes
might be more closely related to both the perpetration and victimization of gaslighting
rather than the actual gender of perpetrators and victims. This possibility was indirectly
compatible with the limited research findings on the relationship between power balance
and gaslighting in the relations. Moreover, it was observed that studies in the literature
examining the relationship between personality traits and gaslighting behavior focused
on different personality traits from each other, except the ones explored the Dark Triad/
Tetrad features. It was thought that it would be beneficial to conduct different studies in the
future, focusing on personality traits that were explored in the mentioned limited number
of studies and those that have not yet been studied but may be related to gaslighting,
in order to provide a more precise picture of the personality tendencies-gaslighting
relationship.

Anahtar Kelimeler

Gaslighting, psychological manipulation, emotional manipulation, personality

Gaslighting Olgusunun Sosyodemografik Faktörler ve Kişilik Eğilimleri Bağlamında İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, romantik ilişkilerde bir duygusal manipülasyon türü
olan “gaslighting” ile demografik faktörler ve kişilik özelliklerinin ilişkisini inceleyen
çalışmalar hakkında geleneksel bir derleme yapmaktır. Anahtar kelimeler, (gaslighting)
AND (personality) AND (“romantic relations” OR “intimate partnership”); (gaslighting)
AND (kişilik) AND (“romantik ilişkiler” OR “yakın ilişkiler”) olarak belirlenmiş olup,
2000-2023 yılları arasında yayınlanmış araştırmalar “Science Direct”, “Google Scholar”,
“Medline”, “PubMed”, “YÖK Tez Merkezi” ve “Web of Science” veri tabanlarında
taranmıştır. Tarama sonucunda, bu derlemeye toplam 15 çalışma dâhil edilmiştir.
Sosyodemografik özelliklere ilişkin bulgular bir arada incelendiğinde, konuya ilişkin
gelecekte daha fazla araştırma yapılması önerilmektedir. Bunun yanı sıra gaslighting
uygulayan ve buna maruz kalanların cinsiyetlerinden çok, cinsiyet stereotiplerine
toplumsal olarak atfedilen güç eksenli özelliklerin gaslighting uygulama ve buna maruz
kalma ile daha yakından ilişkili olabileceği düşünülmüştür. Bahse konu olasılık dolaylı
yoldan, ilişkideki güç dengesi- gaslighting ilişkisine dair kısıtlı araştırma bulguları
ile de uyumludur. Alanyazında kişilik özellikleri ile gaslighting davranışı arasındaki
ilişkiyi inceleyen araştırmaların, Karanlık Üçlü/Dörtlü özelliklerine odaklananlar hariç, birbirlerinden farklı kişilik özelliklerine odaklandığı görülmüştür. Gelecekte genel olarak
hem mevcutta kısıtlı sayıda çalışılmış olan hem de henüz çalışılmamış olmakla birlikte
gaslighting ile ilişkili olabilecek kişilik özelliklerine odaklanan farklı araştırmaların
yapılmasının, kişilik eğilimleri-gaslighting ilişkisine dair daha kesin bir resim sunulmasını
sağlamak açısından faydalı olacağı düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Gaslighting, psikolojik manipülasyon, duygusal manipülasyon, kişilik

Kaynakça

• Abramson, Kate, “Turning up the Lights on Gaslighting”, Philosophical Perspectives, 28, 2014; https://www.jstor.org/stable/26614542. Apostolou, Menelaous - Kasapi, Kristia - Arakliti, Andri, “Will They Do as We Wish? An Investigation of the Effectiveness of Parental Manipulation on Mating Behavior”, Evolutionary Psychological Science, vol. 1, November 2014; DOI 10.1007/s40806-014-0005-1.