Kil Blok Tuğlalı Bir Yığma Binanın Duvar Kesme Dayanımının N-Schmıdt Çekici ile Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 33 Sayı: 1, 203 - 210, 15.02.2021

Orhan Dogan

https://doi.org/10.35234/fumbd.783795

Öz

2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY-2018)’ne göre Türkiye’deki mevcut yapı stokunun tamamı deprem kuşağında yer almakta olup, yaklaşık %50’sinin yığma bina olduğu ve bunların genelde kırsal alanlarda olduğu bilinmektedir. Kentlerdeki mevcut yığma binalar çoğunlukla mühendislik hizmeti görmüşse de tam tersine kırsal alandaki binaların çoğu mühendislik hizmeti görmemiştir. Genel olarak deprem riski içeren bu binaların güçlendirilmesi 6306 sayılı Kentsel Dönüşüm Kanunu ile zorunlu hale getirilmiştir.
Yığma bir binanın deprem riskinin belirlenebilmesi için gerekli olan duvarların kesme dayanımı, örgü tuğlasının boşluk oranına bağlı olarak TDY-2007’inde doğrudan verilirken, TBDY-2018'de örgü harcının basınç dayanımına bağlı olarak verilmektedir. Bu değerlerin mevcut hasarlı test yöntemlerle belirlenmesi taşıyıcı sisteme oldukça büyük tahribatlara neden olmasının yanı sıra, bina sakinlerine oldukça büyük rahatsızlık vermektedir.
Bu çalışma ile hasarlı yöntemle ortaya çıkan tüm bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak ve duvarın kesme dayanımını belirlemek için yerinde daha hızlı, pratik ve hasarsız bir test yöntemi geliştirmek amaçlanmıştır. Bu amaçla, mevcut harman tuğlalı yığma bir binanın dört farklı katında ASTM C 1531-03 benzeri bir yöntemle duvarın kesme dayanımı belirlenmiş ve ayrıca örgü ve sıva harcının N-Schmidt çekiciyle R okumaları alınmıştır. Hesaplanan eksenel gerilme değerleri ve örgü-sıva harçlarının R değerleriyle, duvarın bulunan kesme dayanımları arasında uyumlu bir denklem ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yığma Bina, Duvar Kesme Dayanımı, Örgü ve Sıva Harcı, Yığma Binalarda Risk Analizi, Harman Tuğlası

Determınatıon Of Slıdıng Shear Strength Of A Clay Block Brıck Masonary Buıldıng Usıng N-Schmıdt Hammer

Öz

2018 According to Turkey Building Earthquake Code (TBDY-2018), it is known that on all of the existing building stock in Turkey is located in the earthquake zone and it is known that about 50% of them are masonry buildings and these generally take place in rural areas. Although the existing masonry buildings in cities have mostly received engineering services, on the contrary, those in rural areas have not received engineering services. Strengthening these buildings, which generally include earthquake risk, has been made compulsory by the Urban Transformation Law No. 6306.
Sliding shear strength in the existing masonry building which is required to determine the earthquake risk of a masonry building is given directly in the TDY-2007 regulation depending on the brick hollow ratio, while in TBDY-2018 it is given based on the characteristic compressive strength of the mortar. Determination of these values with existing damaged test methods, besides causing considerable destructions to the structural system, causes considerable discomfort to the residents.
With this study, it is aimed to develop a faster, practical and undamaged test method in place to determine the sliding shear strength of the Wall, eliminating all these negativities arising with the damaged method. For this purpose, the sliding shear strength of the wall was determined with a method similar to ASTM C 1531-03 on four different floors of an existing clay brick masonry building, and also R readings of the plaster and mortar were taken with the N-Schmidt hammer. A compliant equation has been put forward between the sliding shear strengths of the wall and the calculated axial stress values and the R values of the mortar and plaster.

Anahtar Kelimeler

Masonry Building, Sliding Shear Strength, Mortar and Plaster, Risk Analysis in Masonry, Clay Brick

Kaynakça

• Bayülke N. Yığma Yapılar - Taş ve Tuğla.İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şube, Ankara, Türkiye, 2013.
• Akgül M, Doğan O. Yığma yapılarda güçlendirme yöntemleri ve TBDY-2018’de yığma yapılar. Munzur 1. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi; 24-26 Mayıs 2019; Tunceli, Türkiye. 73-86.
• Göker Ş, Karaşin A. Depremde hasar gören kırsal yapılar için bir yapısal hasar değerlendirmesi. DÜMF Mühendislik Dergisi 2015; 6(1): 31-38.
• Haach, V.G, Vasconcelos G, Lourenço P.B. Influence of aggregates grading and water/cement ratio in workability and hardened properties of mortars. Construction and Building Materials 2011; 25(6): 2980-2987.
• Berhane Z. Evaporation of water from fresh mortar and concrete at different environmental conditions. Journal proceedings 1984; 81(6): 560-565.
• Almusallam, A. A. Effect of environmental conditions on the properties of fresh and hardened concrete. Cement and Concrete composites 2001; 23(4-5): 353-361.
• Doğan O, Odacıoğlu O.G. An Experimental Study To Determine Sliding Shear Strength And Internal Frictional Coefficient Of Clay Brick Wall In A Masonry Building. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi UMAGD 2019; 11(2): 670-676.
• Akgül M, Doğan O. Altındağ/Ankara Özelinde Tipik Yığma Binaların Deprem Risklerinin 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine Göre İncelenmesi. NWSAENS 2020; 15(1):1-14.
• Akgül M, Doğan O. 4 Nisan 2019 Elazığ-Sivrice Depreminin Yığma Yapılara Etkisinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi UMAGD 2020; 12(1): 265-277.
• Yön B, Onat O. 3 Aralık 2015 Bingöl-Kiğı depreminin Tunceli ilindeki yığma yapılara etkisinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi 2018; 9 (1): 375-385. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/dumf/issue/36316/412703
• Sayın E, Yön B, Calayır Y, Gör M. Construction failures of masonry and adobe buildings during the 2011 Van earthquakes in Turkey. Structural Engineering and Mechanics 2014; 51(3): 503-518.
• Güney D, Aydin E, Ozturk B. The evaluation of damage mechanism of unreinforced masonry buildings after Van(2011) and Elazig (2010) Earthquakes. 11th International Conference on Damage Assessment of Structures (DAMAS 2015); 2015; Ghent, Belgium.
• Jagadish K. S, Raghunath S, Nanjunda Rao K.S. Behaviour of masonry structures during the Bhuj earthquake of january 2001. Journal of Earth System Science 2003;112(3): 431-440.
• Bayraktar A, Çoşkun N, Yalçın A. Performance of Masonry Stone Buildings during the March 25 and 28 2004 Aşkale (Erzurum) Earthquake in Turkey. Journal of performance of constructed facilities 2007; 21(6). doi:10.1061/(ASCE)0887-3828(2007)21:6(432).
• TDY 2007. Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik. Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, 2007.
• TBDY 2018. Türkiye Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik. Ankara :Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı, 2018.
• Schuller M.P, Atkinson R.H, Noland J. L. Structural evaluation of historic masonry buildings. APT Bulletin: The Journal of Preservation Technology 1995; 26(2/3):51-61.
• Mazzotti C, Sassoni E, Pagliai G. Determination of shear strength of historic masonries by moderately destructive testing of masonry cores. Construction and Building Materials 2014; 54: 421-431.
• ASTM C1531-03. Standard Test Method for In Situ Measurement of Masonry Joint Shear Strength Index. West Conshohocken, United States. ASTM International, 2003.
• Aköz F. Yığma Kagir Yapılarda Hasar Tespiti. YDGA2005, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2005.
• TS EN 12504-2. Yapılarda beton deneyleri - Bölüm 2: Tahribatsız muayene - Geri sıçrama sayısının belirlenmesi. Ankara : Türk Standatları Enstitüsü, 2014.Erdoğan Y.T. 2003. Beton, Metu Pres, Ankara. RBTE - 2013. Riskli Bina Tespit Esasları. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. RYTEİE - 2019. Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.