The Structure and The Duties of The UNHCR Under International Law and Its Place In The Development of International Refugee Law

Yıl 2016, Sayı: 4, 60 - 85, 01.07.2016

Elif Uzun

Öz

UNHCR is the most important international entity in the global protection of refugees and other persons concerned. Although there are lots of references to UNHCR’s contemporary worldwide operations in the Turkish literature on the refugees, the literature lacks of works dedicated to the UNHCR’s itself. Due to this fact, this article aims to describe UNHCR under international legal materials. The article begins with the history of the creation of UNHCR. Then it examines UNHCR as a subsidiary organ of the UN and outlines its structural organization under its constitutive conventional foundations with its relations with EXCOM. In the article, responsibilities and duties of UNHCR will be listed according to its Statute and 1951 Refugee Convention. Finally, the role of UNHCR in the development and enforcement of international refugee law will be evaluated

Anahtar Kelimeler

UNHCR, international refugee law, EXCOM

Uluslararası Hukuk Çerçevesinde BMMYK’nın Yapısı, Görevleri ve Uluslararası Mülteci Hukukunun Gelişimindeki Yeri

Öz

BMMYK mültecilerin ve ilgili diğer kişilerin küresel ölçekli korunmasındaki en önemli uluslararası oluşumdur. Mülteciler hakkında Türkçe literatürde BMMYK’nın dünya çapındaki güncel operasyonlarına pek çok yerde değiniliyorsa da BMMYK’nın bizzat kendisine hasredilmiş çalışma yoktur. Bu eksiklikten yola çıkarak bu makale BMMYK’yı uluslararası hukuk belgeleri çerçevesinde tarif etmeyi amaçlamaktadır. Makalede öncelikle BMMYK’nın kuruluş tarihçesi açıklanacaktır. Daha sonra BM’nin yardımcı bir organı olarak BMMYK incelenecek ve örgütlenme yapısı, EXCOM’la ilişkileriyle birlikte, kurucu metinleri çerçevesinde ana hatlarıyla aktarılacaktır. Makalede BMMYK’nın sorumlulukları ve görevleri BMMYK Tüzüğü ve 1951 Mülteci Sözleşmesi altında ele alınacaktır. Son olarak, BMMYK’nın uluslararası mülteci hukukunun gelişiminde ve uygulanmasındaki rolü değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

BMMYK, uluslararası mülteci hukuku, EXCOM

Kaynakça

• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Tüzüğü. Türkçe metin: BMMYK (2010), Sığınma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası Belgeler ve Hukuki Metinler, ss. 62-66.
• BMGK Kararı, A/RES/58/153, 2004 (http://www.unhcr.org/uk/excom/ bgares/4056d8894/implementing-actions-proposed-united-nations-hi- gh-commissioner-refugees.html, 15.05.2016).
• BMGK Kararı, 428(V), 14 Aralık 1950. Kaynak: BMMYK (2010), Sığın- ma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası Belgeler ve Hukuki Metinler, ss. 60-61. Kararın orijinali için bkz. General Assembly Resolution 428(V) (http://www.unhcr.org/3b66c39e1.pdf, 15.08.2016).
• BMMYK (2010), Sığınma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası Belgeler ve Hukuki Metinler, Ankara.
• Çelebi, Özlen (2011), ‘Kuramların Sessizliği: Liberalizm, Realizm ve İlti- ca Rejiminin Kuruluşu’, İltica, Uluslararası Göç ve Vatansızlık: Kuram, Gözlem ve Politika, Ed.: Ö. Çelebi, S. Özçürümez, Ş. Türkay, BMMYK, Ankara.
• Çiçekli, Bülent (2014), Yabancılar ve Mülteciler Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, Seçkin, Ankara.
• Dalkıran, Müge (2013), ‘Eve Geri Dönüş: Afganistan’, Küresel Eğilimler Serisi Çalışma Kağıdı No. 10, (http://www.gpotcenter.org/dosyalar/KE- 10_2013_Dalkiran.pdf, 15.08.2016)
• Ekşi, Nuray (2014), Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku, Beta, İstan- bul.
• Güler, Arzu, ‘Uluslararası Mülteci Rejimi: Afganistan Etkinliği Üzerinden Bir Rejim Etkinliği Analizi’, Uluslararası İlişkiler, C. 9, S. 36, 2013, ss. 101-27.
• Gündüz, Aslan (2014), Milletlerarası Hukuk, Ed.: Reşat Volkan Günel, Beta, İstanbul.
• Jaeger, Gilbert (2001), ‘On the History of the International Protectin of Re- fugees’, IRRC, C. 83, S. 843, ss. 727-37.
• Lewis, Corinne (2012), UNHCR and International Refugee Law, Routledge, Londra ve New York.
• Loescher, Gil-Betts, Alexander-Milner, James (2008), The United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), Routledge, Londra ve New York.
• Mültecilerin Statüsüne İlişkin 1951 Sözleşmesi. Kaynak: BMMYK (2010), Sı- ğınma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası Belgeler ve Hukuki Metinler, ss. 67-87.
• Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1967 Protokolü. Kaynak: BMMYK (2010), Sığınma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası Belgeler ve Hukuki Metinler, ss. 88-91.
• UN (2015), The United Nations System, UN Department of Public Infor- mation (http://www.un.org/en/aboutun/structure/pdfs/UN_System_ Chart_30June2015.pdf, 05.08.2016).
• UN-Funds, Programmes, Specialized Agencies and Others, (http://www. un.org/en/sections/about-un/funds-programmes-specialized-agen- cies-and-others/index.html, 05.08.2016).
• UNHCR (2005), An Introduction to International Protection, UNHCR (http://www.unhcr.org/3ae6bd5a0.pdf, 03.08.2016).
• UNHCR (2007), Collection of International Instruments and Legal Texts Con- cerning Refugees and Others of Concern to UNHCR – Vol. 1, Cenevre.
• UNHCR (2014), Global Appeal-2015 (http://www.unhcr.org/ga15/index. xml, 15.08.2016).
• UNHCR (2015), Global Report-2015 (http://www.unhcr.org/gr15/index. xml, 15.08.2016).
• UNHCR (2016), UNHCR Executive Committee of the High Commissioner’s Programme Composition for the period October 2015 – October 2016, (http://www.unhcr.org/excom/scaf/5748082a4/list-members-obser- vers-2015-2016.html, 15.08.2016).
• Ülke İçerisinde Yerinden Edilme Üzerine Yol Gösterici Prensipler, Kaynak: BMMYK 2010), Sığınma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası Belge- ler ve Hukuki Metinler, ss. 300-310; Orijinal metin için bkz. Guiding Principles on Internal Displacement, https://documents-dds-ny.un.org/ doc/UNDOC/GEN/G98/104/93/PDF/G9810493.pdf?OpenElement, 15.08.2016).