Yıl 2020, Cilt 4, Sayı 1, 17 - 42, 31.03.2020

Gözde ÖZSOY Murat AKSU

https://doi.org/10.32958/gastoria.655492

Öz

Otel İşletmelerinde Kullanılan Motivasyon Araçlarının İşgören Performansı Üzerindeki Etkisi: Edirne İli Örneği

Öz

Turizm faaliyetleri otel işletmeciliğinin de bünyesinde bulunduğu ve kişilerin hizmet satın aldığı kapsamlı faaliyetlerdir. Otel işletmelerinin birer hizmet işletmesi olması, bu işletmelerde çalışan işgörenleri son derece önemli bir hale getirmiştir. Motivasyonu yüksek, istek ve beklentileri karşılanmış işgörenin vereceği hizmet kuşkusuz ki o derecede kaliteli olacaktır. Otelde verilen hizmet kalitesi ise doğrudan işgörene bağlıdır. Otel işletmelerinde çalışan her işgören verimli çalışma ve performansını arttırmak için çeşitli motivasyon araçlarına gereksinim duyar. Kişiden kişiye göre ihtiyaçların değişmesi motivasyon araçlarını çeşitlendirmiştir. Bu çalışma motivasyon araçlarının işgören performansına etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışma amacı doğrultusunda ulaşılan sonuçlara göre katılımcıların performansını en çok etkileyen faktör ekonomik motivasyon araçları olurken psiko-sosyal ve yönetsel faktörlerin de etkisinin olduğu görülmüştür. İşgörenlerin farklı motivasyon araçlarından farklı düzeyde etkilenmeleri motivasyon kavramının kişiden kişiye göre değiştiğini ve performansına yansıdığını ortaya koymaktadır. Motivasyon araçlarından psiko-sosyal araçlar performans değişkenine ait boyutlarının üzerinde etkili olduğunu ve bu etkinin iş ortamında hoşgörü ve verimli çalışmayı tetikler nitelikte olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır. Ayrıca motivasyon araçlarından olan yönetsel araçların performansın hiçbir boyutu üzerinde bir etkiye sahip olmadığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon Araçları, Motivasyon

Kaynakça

• Akçakanat, Tahsin (2009). İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerlendirme: Isparta İl Emniyet Müdürlüğü’nde Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Akgün, Bahar; Altındağ, Erkut (2015). Örgütlerde Ödüllendirmenin İşgören Motivasyonu ve Performansı Üzerindeki Etkisi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 281-297.
• Akgündüz, Yılmaz (2013). Çalışanların Yaratıcılığına Motivasyon Araçlarının Etkisi: Kuşadası’ndaki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 131-148.
• Aktaş, Erdem (2010). Performans Değerlendirme Sistemlerinin Örgütsel Adalet Üzerine Algısı, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Altunışık, Remzi; Coşkun, Recai; Bayraktaroğlu, Serkan; Yıldırım, Engin (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. Sakarya Yayıncılık.
• Arslantürk, Yalçın (2009). Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Performans Değerlendirme: Ankara İli Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(2), 19-32.
• Aşan, Öznur (2007). Yönetim ve Organizasyon, 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Bağcı, Zübeyir (2014). Çalışanların İş Doyumunun Görev ve Bağlamsal Performansları Üzerindeki Etkisi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 24, 58-72.
• Baran, Tamer; Haşıloğlu, Selçuk Burak; Aydın, Oğuzhan (2015). Pazarlama Araştırmalarındaki Potansiyel Problemlere Yönelik Bir Araştırma: Kolayda Örnekleme ve Sıklık İfadeli Ölçek Maddeleri, Pamukkale İşletme ve Yönetim Bilişimi Dergisi, 2(1), 19-28.
• Barutçu, Süleyman; Sezgin, Seçkin (2012). Satış Yönetimi Sürecinde Motivasyon Araçları ve Etki Düzeyleri: Tıbbi Satış Temsilcileri Üzerinde Bir Araştırma, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 89-97.
• Bayrakdar, Birsen (2016). Çalışanların Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Bandırma Belediyesi Örneği, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• Beyazgül, Mehmet (2014). Çalışanların Performansında Psikolojik Sermayenin Etkisinin İncelenmesi: Mersin İli Lojistik Sektöründe Faaliyette Bulunan Büyük Ölçekli İşletmeler Üzerinde Bir Uygulama, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
• Büyüköztürk, Şener (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-482.
• Çakıcı Mehmet; Oğuzhan Adil ve Özdil Tuncer (2000). Temel İstatistik 2, İstanbul, Özal Matbaası, 4.Baskı.
• Demirci, Mustafa Kemal (1999). İnsan Kaynaklarının Motivasyonunda Sosyo- Psikolojik Faktörlerin Önemi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 319-328.
• Deniz, Gülhan; Koç, Selahattin (2019). Türkiye’ de Ekonomik Büyüme ile Bazı Makro Değişkenler Arasındaki İlişki: Çoklu Doğrusal Regresyon Modeli Analizi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1), 101-113.
• Dinçer, Mithat; Dinçer, Füsun (2011). Türkiye'de Konaklama Sektörünün Gelişimi ve Başlıca Sorunları Üzerine Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 1(4), 45-57.
• Ekber, Şahin; Mirzayeva, Gülnur (2016). Motivasyon Yönümlü Performans Değerlendirme: Örnek Olay Çalışması, Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2016, 4(1), 122-133.
• Erdoğan, Elbruz (2018). Örgütlerde İşgören Motivasyonunun Verimliliğe Etkisi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Proje- Tez Çalışması, İstanbul.
• Erdoğan, İbrahim (2013). İş Tatminin Motivasyon Üzerine Etkileri: Edirne Devlet Hastanesi Örneği, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Ergüden, Sevinç; Onay, Meltem (2011). Örgütsel- Yönetsel Motivasyon Faktörlerinin Çalışanların Performans ve Verimliliğine Etkilerini İncelemeye Yönelik Ampirik Bir Çalışma: Manisa – Sosyal Güvenlik Kurumu, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 221-230.
• Erkoç, İdil Çağıl (2015). Algılanan Örgütsel Destek ve İş Performansı Arasındaki İlişkide Öz Yeterlilik Faktörünün Düzenleyici Rolü: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Goodman, Svyantek (1999). Person Organization Fit and Contextual Performance: Do Shared Values Matter, J. Voc Behavior, 55(2), 254-275
• Gümüş, Şale; Arı, Merve; Bakırtaş, Hülya (2010). Otel İşletmelerinde Personel Seçimi: Bursa İlinde Bir Uygulama MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu, 1-12.
• Gün, Gül (2016). Bitlis İli Otel İşletmelerindeki Personelin Motivasyon Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 189-206.
• Hair, Joseph F.; Black, William C.; Babin, Barry. J.; Anderson, Rolph E. (2014). Multivariate Data Analysis, Pearson Education Limited, Seventh Edition.
• İnce, Cemal; Gençay, İbrahim Cemal (2017). İşgören Motivasyonu Sağlamada Kullanılan Araçlar: Uludağ Kış Otellerinde Bir Araştırma, Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 112-126.
• Kaplan, Mehmet (2007). Motivasyon Teorileri Kapsamında Uygulanan Özendirme Araçlarının İşgören Performansına Etkisi ve Bir Uygulama, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kaya, İlke (2007). Otel İşletmeleri İşgörenlerinin İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Geliştirilen Bir İş Tatmin Ölçeği, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 355-372.
• Kesici, Serdar (2006). Bankalarda Motivasyon ve İş Tatmini İlişkisi ve Uygulamadan Bir Örnek, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Keskin, Burcu (2008). Çalışanların Performanslarını Arttırmada Bir Araç Olarak Motivasyon ve Motivasyon Teknikleri, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Khan, Amwar; Ali, Azlah Md; Yusoff, Rosman Bin Md. (2014). Assessing Reliability and Validity of Job Performance Scale among University Teachers, Journal of Basic and Applied Scientific Research, 4(1), 35-41.
• Kızılırmak, İsmail; Kaya, Fazıl (2016). Konaklama İşletmelerinde Önbüro İşlemleri (Opera Paket Programı Destekli), 1. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Kocadoğan, Sedat (2010). Türkiye’de Turizm Sektöründe İstihdam Politikalarının İşgören Motivasyonuna Etkileri Ege Bölgesinde Beş Yıldızlı Oteller Üzerine Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Korkmaz, Seyhan (2008). Hastanelerde Doktor, Hemşire ve Ebelerin Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Bir Uygulama, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Mercanlıoğlu, Çiğdem (2012). Örgütlerde Performans Yönetimi İle İşgörenlerin Motivasyonu Arasındaki İlişki, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 41-52.
• Omirtay, Bauyrzhan (2009). Motivasyon Teorileri Kapsamında, Motivasyon (Özendirme) Araçlarının Farklı İşletmeler Açısından Analizi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Özsoy, Berkant (2016). İşletmelerde Ekonomik Motivasyon Uygulamalarının, Çalışan Personelin Performansı Üzerine Etkileri ve Sabiha Gökçen Havaalanı Büro Çalışanları Örneği, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özutku, Hatice; Hazman, Gülsüm Gürler; Çalışkan, Abdülkerim; Başat, Hümeyra Töre (2013). Kurumsal Performans, Motivasyon ve Kuruma Bağlılık Arasındaki İlişkiler: Afyon Belediyesinde Bir Araştırma, Türk İdare Dergisi, 85(476), 151-183.
• Sabuncuoğlu, Zeyyat; Tüz, Melek (2003). Örgütsel Psikoloji, Furkan Ofset, Baskı: 4, Bursa.
• Shao, Alan T. (2002). Marketing Research: An aid to Decision Making. South- Western/Thomson Learning.
• Selen, Ufuk (2009). İşletmelerde Motivasyon Sistemi, Araçları ve Yardımcı Öğeler; AR-GE Şirket Örneği, NNamık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Semerci, Ali Sinan (2005). İş Motivasyonu ve Sonuçları: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nda Bir Uygulama, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Sevinç, Hüseyin (2015). Kamu Çalışanlarının Motivasyonunda Kullanılan Araçlar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 944-964.
• Şahin, Özer; Örücü, Edip (2011). Otel İşletmelerinde İnsan Kaynaklarına Yönelik Uygulamalar: Marmaris İçmeler Örneği, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 18-23.
• Şam, Güner (2013). Motivasyon Faktörlerinin İşçi Psikolojisi Üzerine Yansımaları: Tekstil İşçileri Üzerine Bir Uygulama, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Tekingündüz, Sabahattin; Top, Mehmet; Seçkin, Mustafa. ‘‘İş Tatmini, Performans, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Hastane Örneği’’ V. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi (20-22 Kasım 2014), 2014, s. 23.
• Toker, Boran (2008). Motivasyonda Kullanılan Özendirme Araçlarının İş Doyumuna Etkileri: Beş ve Dört Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış, 8 (1), 69-91.
• Tokgöz, Nuray (2013). Yönetim ve Organizasyon, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, Yayın No: 1900, Eskişehir.
• Uysal, Şener (2015). Performans Yönetim Sisteminin Tanımı, Tarihçesi, Amaç ve Temel Unsurlarına Genel Bir Bakış, Electronic Journal of Vocational Colleges, 5(2), 32-39.
• Ünlü, Onur; Yürür, Senay (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve Görev/ Bağlamsal Performans İlişkisi: Yalova’da Hizmet Sektörü Çalışanları İle Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37, 183- 207.
• Ünsar, Sinan (2011). Motivasyonunun İşten Ayrılma Eğilimine Etkisi: Bir Alan Araştırması, Akademik Bakış Dergisi, 25, 1-15. Yapar, Tayfun (2005). Motivasyonun İş Verimliliği Üzerine Etkisi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yaşar, Metin (2014). İstatistiğe Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,36 (11),59-75.
• Yıldız, Sebahattin; Savcı, Gülten; Kapu, Hüsnü (2014). Motive Edici Faktörlerin Çalışanların İş Performansına ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi, Yönetim ve Ekonomi, 1(21), 233-249.
• Yurduseven, Yunus; Koç, Halil (2017). Motivasyon Araçlarının Algılanma Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma: Bilgi Teknolojileri İşgörenleri Üzerinde Bir Uygulama, Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 1(3), 1-13.
• Yürük, Pınar; İnan, Ayşegül; Ünsar, Agâh Sinan (2010). Çalışma Hayatında Motivasyon ve Kişiyi Motive Eden Faktörler: Bir Alan Araştırması, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,12(1), 248-262.