SÜRDÜRÜLEBİLİR GASTRONOMİ TURİZMİ KAPSAMINDA YÖRESEL MUŞ KIRÇİKLİ KELEM DOLMASININ HAZIRLANIŞINA YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 227 - 238, 30.10.2024

Hüsnü Kasar , Yılmaz Seçim , Züleyha Şen

https://doi.org/10.32958/gastoria.1491526

Öz

Araştırmada yöresel bir yiyecek olan kırçikli kelem dolmasının sürdürülebilir gastronomi turizmi açısından farkındalığını artırmak ve yemeğin malzemeleri, hazırlanış farklılıkları gibi unsurları tespit etmek amaçlanmaktadır. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırma Mart-Mayıs 2024 tarihinde Muş ilinde gönüllü ve yüz yüze görüşmeyi kabul eden toplamda 22 kişi ile görüşülerek gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Doğu Anadolu bölgesinde yaygın olarak hazırlanan kırçikli kelem dolmasının, farklı yörelerde bölgenin iklimi, sosyokültürel ve sosyoekonomik yapıları gibi bazı nedenlerden dolayı hazırlanışlarında farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Kırçikli kelem dolması gibi yöresel ürünlerin coğrafi işaret alarak tescillenmesi ürünün aslının korunması için önemlidir. Muş ilinde yaygın olarak tüketilen, yemeği, turşusu, yapılan kelem gibi yemeklerin coğrafi işaret ile tescillenmesi, yazılı kaynaklarda yer alması ve hazırlanış farklıkların tespit edilmesi oldukça önemlidir. Yörede kelem festivali yapılmakta olup sürekliliğin olması elzemdir. Bu araştırmada kullanılan verilerin toplanabilmesi için gerekli olan etik kurul izin belgesi; Muş Alparslan Üniversitesi Etik Kurulu 07.03.2024 tarihi ve 5/53 sayılı karar numarası ile alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yemekler, Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi, Muş Yemek Kültürü, Kırçikli Kelem Dolması.

A RESEARCH ON THE PREPARATION OF LOCAL MUS KIRCIKLI KELEM STUFFED WITHIN THE SCOPE OF SUSTAINABLE GASTRONOMY TOURISM

Öz

The study aims to increase awareness of the regional dish "kırçikli kelem dolması" (stuffed cabbage with rice) in the context of sustainable gastronomy tourism and to identify elements such as the ingredients and preparation variations of the dish. The research employs a qualitative research method using semi-structured interviews. The study was conducted in Muş province between March and May 2024, with a total of 22 volunteers who agreed to participate in face-to-face interviews. The research found that the preparation of kırçikli kelem dolması, which is commonly made in the Eastern Anatolia region, varies due to factors such as the region's climate, sociocultural, and socioeconomic structures. The registration of regional products like kırçikli kelem dolması with geographical indications is important for preserving the authenticity of the product. It is crucial to register the widely consumed dishes such as kelem (cabbage) dishes, including its pickles, in Muş province with geographical indications, document them in written sources, and identify preparation differences. A cabbage festival is held in the region, and its continuity is essential. The ethical committee approval necessary for collecting the data used in this research was obtained from the Ethics Committee of Muş Alparslan University with the decision number 5/53 dated 07.03.2024.

Anahtar Kelimeler

Local Food, Sustainable Gastronomy Tourism, Muş Food Culture, Kırçıklı Kelem Stuffed.

Kaynakça

• Akdağ, G., Özata, E., Sormaz, Ü., & Çetinsöz, B. C. (2016). Sürdürülebilir gastronomi turizmi için yeni bir alternatif: surf&turf. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 36, 270-281.
• Akman, M., Şeker, E., Çetinkaya, A. Ş., Kozak, İ., & Yardımcı, P. (2001). Silifke yöresi geleneksel yemeklerinin tespiti ve türk mutfağına kazandırılması. K. Toygar içinde, Türk mutfak kültürü üzerine araştırmalar. (s. 9-54). Ankara: Türk kültürü araştırma ve tanıtma vakfı yayınları.
• Altınel, H. (2009). Gastronomide menü yönetimi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi .
• Aşık, N. A. (2018). Turistlerin yerel mutfak tüketim değeri boyutlarının destinasyona yönelik olumlu tutum, tavsiye etme ve tekrar ziyaret etme niyetine etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 548-562.
• Aydoğdu, A., & Mızrak, M. (2017). Yöresel yemeklerin sürdürülebilirliğinde standart reçetelendirmenin önemi: Kastamonu örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 366-394.
• Bertella, G. (2011). Knowledge in food tourism: the case of Lofoten and Maremma Toscana. Current issues in tourism, 14(4), 355-371.
• Beşirli, H. (2011). TÜRK kültüründe güç, iktidar, itaat ve sadakatin yemek sembolizmi esasında değerlendirilmesi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi (58), 139-152.
• Biber, H., & Çiftçi, Y. (2017). Malazgirt ve bulanık ovalarında erken transkafkasya dönemi yerleşmeleri ve çanak-çömlekleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 1-43.
• Choe, Y. J., & Kim, S. (2018). Effect of tourists local food consumption value on attitude, food destination image and behavioral intention. International Journal of Hospitality Management, 71, 1-10.
• Cohen, E., & Avieli, N. (2004). Food in tourism: Attraction and İmpediment. Annals of Tourism Research, 4(31), 755-778.
• Çetin, A. (2006). Memluk devletinde yemek kültürüne genel bir bakış. Milli Folklor, 72(18), 107-117.
• Çetinsöz, B. C., & Polat, A. S. (2018). Sürdürülebilir gastronomi turizmi bağlamında yerel yemeklerin mikro ölçekte hazırlanış farklılıkları: batırık üzerine bir araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 60-77.
• Genç, R. (2014). Uluslararası otel ve restoran yönetimi (ilkeler, kavramlar, uluslararası kaide ve kurallar). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Gülen, M. (2017). Gastronomi turizm potansiyeli ve geliştirilmesi kapsamında Afyonkarahisar ilinin değerlendirilmesi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi,, 1(1), 31-42.
• Güneş, M. E. (2021). Muş İli merkez ilçesi ve köylerinde etnobotanik araştırmalar. Bitlis Eren Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisan Tezi.
• Kaştan, Y., & Alpaslan, S. (2022). Cumhuriyet döneminde muş'da tarım alanındaki gelişmeler. Journal of International Social Research, 15(91), 44-61.
• Küçükkömürler, S., Şırvan, N. B., & Sezgin, A. C. (2018). Dünyada ve Türkiye’de gastronomi turizmi. Uluslararası Turizm Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(2), 78-85.
• Martinez, S. (2010). Local food systems concepts, ımpacts and ıssues. A Report From the Economic Research Service (97), 1-80.
• Martinez, S., Hand, M., Da Pra, M., Pollack, S., Ralston, K., Smith, T., . . . Newman, C. (2010). Local food systems concepts, ımpacts, and ıssues. (97). United States Department of Agriculture, Economic Research Service.
• Mason, M. (2010). Sample Size and Saturation in PhD Studies Using Qualitative Interviews. Forum: qualitative social research, 11(3), 1-13.
• Muslu, M., & Şensoy, F. (2020). Muş yemeklerinin beslenme antropolosi bağlamında değerlendirilmesi. Journal of Social Sciences of Mus Alparslan University anemon, 8, 21-27.
• Nisari, M. A., & Sakin-Yılmazer, M. (2018). Yerel yemeklerin ziyaretçi motivasyonuna etkisi. Internatıonal Journal of Contemporary Tourism Research, 2(1), 68-77.
• Okumus, B., Okumus, F., & McKercher, B. (2007). Incorporating local and international cuisines in the marketing of tourism destinations: The cases of Hong Kong and Turkey. Tourism management, 28(1), 253-261.
• Özgen, I. (2013). Uluslararası gastronomi, temel özellikler-örnek menüler ve reçeteler. M. Sarıışık içinde, Uluslararası Gastronomiye Genel Bakış (s. 1-26). Ankara : Detay Yayıncılık.
• Özkaya, F. D., Sünnetçioğlu, S., & Can, A. (2013). Sürdürülebilir gastronomi turizmi hareketliliğinde coğrafi işaretlemenin rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(1), 13-20.
• Polat, M. (2020). Yöresel yemek imajının destinasyon tercihine etkisi. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(43), 183-194.
• Ryu, K., & Jang, C. S. (2006). Intentıon to experience local cuisine in a travel destination: The modified theory of reasoned action. Journal of Hospitality aand Tourism Research, 4(30), 507-516.
• Sağır, A. (2012). Bir yemek sosyolojisi denemesi örneği olarak tokat mutfağı. Turkish Studies, 7(4), 2675-2695. Serçeoğlu, N. (2014). Yöre halkının mutfak kültürünü tanıma durumunun tespit edilmesi: erzurum ili örneği. Journal of Toruism and Gastronomy Studies , 2(4), 36-46.
• Sevinç, H. A., & Pekyaman, A. (2022). yerel yemek tüketim motivasyonlarının tekrar ziyaret niyetine etkisi: afyonkarahisar’daki restoran işletmeleri üzerine bir araştırma. Gastroia: Journal Of Gastronomy And Travel Research, 6(2), 357-378.
• Sheth, J. N., Newman, B. I., & Gross, B. L. (1991). Consumption values and market choices: Theory and Applications. Cincinnati: Southwestern Publishing.
• Sönmez, M. (2010). Muş ilinde nüfus hareketlerinin nedenleri ve sonuçları . Türk Coğrafya Dergisi(55), 45-57.
• Şavkay, T. (2002). Turkish Cuisine. İstanbul: Revak Yayınları.
• Şeker, Z. (2022, Ocak). Muş mutfak kültürü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Topkaya, E. Z. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri güncelleştirilmiş geliştirilmiş 5. baskı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(2), 113-118.
• TUİK. (2023). TUİK. Erişim Tarihi: 10.05.2024 https://tr.wikipedia.org/wiki/Mu%C5%9F_(il) adresinden alındı. Türk, O. (2021). Muş ilinin gastronomi potansiyeli ve swot analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 14(77), 1203-1214.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, M. A., & Alpaslan, E. (2023). Muş yöresel ürünler ve coğrafi işaretler. Erişim Tarihi:13.05. 2024 https://www.daka.org.tr/panel/files/files/yayinlar/mus-yoresel-urunler-ve-cografi-isaretler.pdf adresinden alındı.
• Yıldız, Ş., Koç, İ., & Yardım, E. N. (2017). Muş ilindeki bazı meraların nematod fauna yapısının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(2), 197-203.
• Yurtseven, H. R. (2011). Sustainable gastronomic tourism in gokceada (Imbros): Local and Authentic Perspective. Internatıonal Journal of Humanities and Social Science, 1(18), 17-26.
• Yüncü, H. R. (2010). Sürdürülebilir Turizm açısından gastronomi turizmi ve perşembe yaylası. S. Şengel içinde, 10. Aybastı-Kabataş Kurultayı Yerel Değerler ve Yayla Turizmi (s. 27-34). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Zağralı, E., & Akbaba, A. (2015). Turistlerin destinasyon seçiminde yöresel yemeklerin rolü: İzmir yarımadası'nı zaiyaret eden turistlerin görüşleri üzerine bir araştırma. Journal of Yasar Univesity, 10(40), 6633-6644.