ANALİTİK HİYERARŞİ PROSES (AHP) YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR UYGULAMA

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 56 - 75, 29.11.2022

Emre Ekin

https://doi.org/10.55769/gauniibf.937342

Öz

Bu çalışmada, bir işletmenin birlikte çalıştığı 39 adet fason tedarikçinin performans değerlendirmesi yapılmıştır. Performans değerlendirme yapılırken; üst kriterler olarak tedarik, kalite ve yenilikçilik faktörleri kullanılmıştır. Bu kriterlerin alt kriterleri olarak; toplamda 10 kriter belirlenmiş ve bunlara göre tedarikçi performansları Analitik Hiyerarşi Proses yöntemi ile belirlenmiştir. Bu çalışma ile işletmeler açısından büyük önem taşıyan tedarik zinciri yönetiminin aktörleri olan ve işletmenin beraber çalıştığı tedarikçilerin performanslarının belirlenmesi ve bu performanslara ilişkin sistematik ve rasyonel bir ölçme ve değerlendirmenin ortaya konulup işletmeye sunulması sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Tedarikçi Performanslarının Değerlendirilmesi, AHP

AN APPLICATION TO EVALUATE SUPPLIER PERFORMANCE BY THE ANALYTICAL HIERARCHY PROCESS (AHP) METHOD

Öz

Supplier selection problems can be defined as determining from whom and how much the raw materials, semi-finished products and other equipment required for production will be purchased. Choosing the right supplier significantly affects the competitiveness of the busi-ness. The criteria used to evaluate existing suppliers differ from business to business. The purpose of supplier evaluation is to determine the supplier that provides on-time, high-quality, minimum cost delivery. In this study, the performance evaluation of 39 subcontrac-tors working with a company was made. While evaluating the performance; Supply, quality and innovation factors were used as upper criteria. As sub-criteria of these criteria; A total of 10 criteria were determined and supplier performances were determined according to them using the Analytical Hierarchy Process (AHP) method. With this study, it has been ensured that the performances of the suppliers, which are the actors of supply chain management, which is of great importance for businesses and that the business works with, are determi-ned and a systematic and rational measurement and evaluation regarding these performan-ces is presented to the business.

Kaynakça

• Ada, E., Kazançoğlu, Y., Aracıoğlu, B., (2005), “Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Tedarikçi Seçiminin Analitik Hiyerarşik Süreç ile Gerçekleştirilmesi”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu.
• Çınar, Y. (2004). Çok Nitelikli Karar Verme ve Bankaların Mali Performanslarını Değerlen-dirmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Dickson, G.W., (1966), “An Analysis of vendor selection systems and decisions”, Journal of Purchasing, 2(1966), 5-17.
• Dinçer, S. (2019). Çok Kriterli Karar Alma (1.Baskı). Ankara: Gece Kitaplığı.s.112-118
• Dinçer, S. E., Ekin, E. (2017). Promethee Yöntemiyle Uçak Komponentlerinin Önceliklendi-rilmesi Problemlerine Çözüm Yaklaşımı. (N. Metin, Dü.) Social Sciences Research Journal, 6(3), 106-125.
• Dinçer,S.E., (2006). ISO 14001 Çevre yönetim Sisteminin İşletmelere Adaptasyonunda AHP Yöntemiyle Çözüm Yaklaşımı, ÖNERİ, Cilt 21,Sayı 1.
• Ersöz, F., & Kabak, M. (2010). Savunma Sanayi Uygulamalarında Çok Kriterli Karar Ver-me Yöntemlerinin Literatür Araştırması. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 99.
• Ertuğrul, İ., Karakaşoğlu, N. (2011). ELECTRE ve Bulanık AHP yöntemleri ile bir işletme için bilgisayar seçimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 25(2), 23-41.
• Gaudenzi, Barbara, Antonio Borghesi, (2006), “Managing Risks in the Supply Chain Using the AHP Method”, The International Journal of Logistics Management, Yıl: 17, Sayı: 1,ss. 114-136.
• Güner, H., (2005), Bulanık AHP ve bir işletme için tedarikçi seçimi problemine uygulan-ması, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 133 s.
• HO, W., XU, X., DEY, P.K., (2010), “Multi-Criteria Decision Making Approaches For Supp-lier Evaluation and Selection: A Literature Review”, European Journal of Operational Re-search, 202, 16-24.
• Humphreys, P.K., Wong, Y.K., Chan, F.T.S., Integrating environmental criteria into the supplier selection process, Journal of Materials Processing Technology, Volume 138, p. 349-356, 2003.
• Mızrak, P., (2003), Supplier selection problem- an application of goal programming in a firm, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Öz E., Baykoç F. (2004). Tedarikçi Seçim Problemine Karar Teorisi Destekli Uzman Sistem Yaklaşımı, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 19, No 3, 275-286.
• Özden, Ü. H. (2009). Analitik Hiyerarşi Yöntemi İle İlkokul Seçimi. Marmara Üniversitesi. İ.İ.B.F. Dergisi. C:XXIV, Sayı 1.
• Özden, Ü. H. (2009). Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Performansları ve Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Analizi. Ankara: Detay Yayınları.
• Partovi, F.Y., (1994), “Determining What to Bech-mark: An Analytic Hierarchy Process Approach”, Inter-national Journal of Operation & Production Manage-ment, 14 (6), 25-39.
• Richardson, R. (2002). Purchasing and Supply Chain Management, School of Engineering Technology & Management, Southern Polytechnic State University.
• Tahriri, Farzad, M. Rasid Osman, Aidy Ali, Rosnah Mohd Yusuff, Alireza Esfandiary, “AHP Approach for Supplier Evaluation and Selection in a Steel Manufacturing Company”, Jo-urnal of Industrial Engineering and Management, Cilt 1, Sayı: 2, 2008, ss. 54-76.
• Türer, S., Ayvaz B., Bayraktar D., Bolat B., (2008), “Tedarikçi Değerlendirme Süreci İçin Yapılan Sinir Ağı Yaklaşımı: Gıda Sektöründe Bir Uygulama”, Endüstri Mühendisliği Der-gisi, 20 (2), 31-40.