TÜRKİYE’DE KADIN İŞ GÜCÜNE KATILIM ORANINDA DOĞURGANLIK VE İKTİSADİ GELİŞİMİN İNCELENMESİ: Genişletilmiş-ARDL ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 32 - 47, 28.11.2025

Ayşe Eryer

https://doi.org/10.55769/gauniibf.1656714

Öz

Ülkelerin sürdürülebilir iktisadi büyüme ve kalkınmalarının gerçekleştirilebilmesi için yeterli düzeyde nitelikli bir iş gücü yapısına sahip olması gerekmektedir. Türkiye’de iktisadi büyümenin ve kalkınmanın sürdürülebilir olması için bütün üretim faktörlerinin üretimde etkin ve verimli bir biçimde bulunması gereklidir. Ülkenin yarısını oluşturan kadınların işgücüne dahil olması ve iş gücüne katılımı etkileyen etmenlerin belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu kapsamda bu çalışmada Türkiye’de 1990-2022 dönemi veri seti kullanılarak kadın iş gücüne katılım oranında doğurganlık ve iktisadi gelişim ilişkisi Genişletilmiş ARDL tekniği ile incelenmiştir. Yapılan ampirik bulgularda seriler arasında uzun dönemli kointegrasyon ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. uzun dönem katsayı tahmin sonuçların da ise doğurganlık oranındaki artışların söz konusu dönemde Türkiye’de kadın iş gücüne katılımı negatif yönde etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın İş Gücüne Katılım , Doğurganlık , İktisadi Gelişim

INVESTIGATION OF FERTILITY AND ECONOMIC DEVELOPMENT IN FEMALE LABOUR FORCE PARTICIPATION RATE IN TURKEY: AUGMENTED-ARDL ANALYSIS

Öz

In order for countries to achieve sustainable economic growth and development, they need to have a sufficiently qualified labour force structure. In order for economic growth and development to be sustainable in Turkey, all factors of production must be present in production in an effective and efficient manner. It is important to include women, who constitute half of the country, in the labour force and to determine the factors affecting labour force participation. In this context, this study examines the relationship between fertility and economic development in the female labour force participation rate in Turkey by using the data set for the period 1990-2022 with the Augmented ARDL technique. In the empirical findings, it was determined that there is a long-run cointegration relationship between the series. In the long-run coefficient estimation results, it was determined that increases in fertility rate negatively affected female labour force participation in Turkey in the period in question

Anahtar Kelimeler

Female Labour Force Participation , Fertility , Economic Development

Kaynakça

• Aksoy, N., Felek, Ş., Yayla, N., & Çeviş, İ. (2019). “Türkiye’ de Kadın İstihdamı ve Etkileyen Faktörler, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi”, 17(3), 146-163. Https://Doi.Org/10.11611/Yead.594124
• Altuzzarra, A., Galvez-Galvez, C. & Gonzales-Flores, A. (2019). “Economic Development and Female Labour Force Participation: The Case of Europen Union Countries”, Sustai-nability, 11(7), 1962.
• Aslan, M. (2023). “Savunma harcamaları Türkiye’de Ekonomik Büyümeyi Artırıyor Mu? Ge-nişletilmiş ARDL Yaklaşımı İle Yeniden Gözden Geçirilmesi”. Artvin Çoruh Üniversi-tesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 368-381. DOI: https://doi.org/10.22466/acusbd.1337673
• Bhalla, S.& Kaur, R. (2011). “Labour Force Participation of Women in India: Some Facts, Some Queries”, Lse Asıa Research Centre Workıng Paper 40
• Bolcan, A. E. (2006). “Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’de Çalışma Hayatında Ka-dının Yeri ve Kadın İşsizliği”[Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Brewster, Karin L. & Rındfuss, Ronald R. (2000). “Fertility and Women's Employment in Industrialized Nations”. Annual Review of Sociology, 26(1), 271-296
• Cameron, L. A., Contreras Suarez, D., & Tseng, Y. P. (2023). “Women’s transitions in the labour market as a Result Of Childbearing: The Challenges of Formal Sector Emp-loyment in Indonesia”. Available at SSRN 4437295. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4437295
• Christopoulos, D. K., & Leon-Ledesma, M. A. (2010). “Smooth Breaks and Non-Linear Mean Reversion: Post-Bretton Woods Real Exchange Rates”. Journal of International Money and Finance, 29(6), 1076-1093. DOI: 10.1016/j.jimonfin.2010.01.007
• Çetin, A. K., Kutlutürk, M. M. & Akmaz, H. K. (2014). “Eğitim Durumuna Göre İstihdamın Gsyh Etkisi” . Journal of Management and Economics Research , 12 (22) , 249-266.
• De Laat, Joost & Sevılla-Sanz, Almudena, (2011). “The Fertility And Women's Labor Force Participation Puzzle in OECD Countries: The Role of Men's Home Production”, Femi-nist Economics, 17(2), p.87-119.
• Engelhardt, H., Kögel, T. & Prskawets, A. (2004). “Fertility and Women’s Employment Recon-sidered: A Macro-Level Time-Series Analysis for Developed Countries, 1960-2000”, Population Studies, 58(1), 109-20.
• Eren, Ş.(2024). “Türkiye’de Kadın İstihdamının Önemi ve Ekonomik Etkileri”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Eryer, A., Eren, A. S., & Orhan, M. A. (2024). “Karayolu Taşımacılığı İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: 1990-2022 Yılları Türkiye Örneği”. Uluslararası Yö-netim İktisat Ve İşletme Dergisi, 20(4), 1303-1323. https://doi.org/10.17130/ijmeb.1476579
• Eser, K.,& Gökmen, Ç. E. (2009). “Beşeri Sermayenin Ekonomik Gelişme Üzerindeki Etkileri: Dünya Deneyimi ve Türkiye Üzerine Gözlemler”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(2), 41-56.
• Göktaş, N. (2023). “Covid-19 Salgınının İşsizlik Üzerindeki Etkisi: TÜİK ve İŞKUR Verileri Üzerinden Bir Değerlendirme”, Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 29-40.
• Gözüm, P. (2024). “Türkiye’de Kadın İstihdamı: Sorunlar ve Fırsatlar”, Bitlis Eren Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 109-125.
• Karaca, B. & Çımat, A. (2022). “Türkiye’de Doğurganlık ve İşsizliğin Kadın İstihdamı Üzerin-deki Etkisi: ARDL Sınır Testi İle Analizi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Der-gisi, 23(50), 102-118.
• Karaaslan, İ.(2021). “Nitel ve Nicel Boyutlarıyla Türkiye’de Kadın İstihdamının Değerlendiril-mesi”. Ed: Şenol Öztürk, 2000’li Yıllarda Türkiye’de İşgücü Piyasası Dinamikleri, ss.161-180, Orion Yayınevi, Ankara
• Karatepe, S. G. & Türkmen, S. M. A. (2025). “İstatistiklerle Kadın İşgücü Görünü-mü”, International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 12(115), s.183-192.
• Kızılgöl Ayvaz, Ö. (2012). “Kadınların İşgücüne Katılımının Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 88-101.
• Korkmaz, A. ve Korkut, G. (2012). “Türkiye’de Kadının İşgücüne Katılımının Belirleyicileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 41-65.
• Kutlar, A., Erdem, E., & Aydın, F. F. (2012). “Kadınların İşgücüne Katılması İle Doğurganlık, Boşanma ve Ücret Haddi Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Araştırma”, Bilgi Ekonomisi Ve Yönetimi Dergisi, 7(1), 149–168
• Küçükbay, F. & Kocabaş, İ.Ü. (2023). “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılım Oranını Etki-leyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi”. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergi-si, 12(32), 29-51.
• Luci, A. (2009). “Female Labour Market Participation and Economic Growth”, International Journal Of Innovationandsustainable Development, 4(2), 97-108. https://Doi.Org/10.1504/IJISD.2009.028065 Marjanović, I., Popović, Ž., & Milanović, S. (2024). “Determinants of Female Labour Force Participation: Panel Data Analysis”, Central European Business Review, 2024(2), 69-88.
• Mishra, V., Nielsen, I., & Smyth, R. (2010). “On The Relationship Between Female Labour Force Participation And Fertility in G7 Countries: Evidence From Panel Cointegration and Granger Causality”. Empirical Economics, 38(2), p.361–372.
• Mishra, V., & Smyth, R. (2010). “Female Labor Force Participation and Total Fertility Rates in The OECD: New Evidence From Panel Cointegration And Granger Causality Tes-ting”, Journal Of Economics and Business, 62(1), p.48–64.
• Narayan, P. K. (2005). The Saving and Investment Nexus for China: Evidence from Cointeg-ration Tests. Applied Economics, 37(17), 1979-1990
• Narayan, P. K., & Smyth, R. (2006). “Female Labour Force Participation, Fertility and Infant Mortality in Australia: Some Empirical Evidence from Granger Causality Tests”, App-lied Economics, 38(5), p.563–572.
• Odabaşı, Y. & Özer, G. (2023). “Türkiye’de Son Yıllarda Kadın İstihdamının Durumu ve Ka-dın İstihdamını Artırmaya Yönelik Destekler”, İktisadi Araştırmalar Dergisi, 1 (2), s.47-54
• Özocaklı, D., & Khanalizadeh, B. (2023). “Türkiye’de Kadın İstihdamının Bazı Belirleyicileri: Fmols Yöntemi İle Bir Analiz”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergi-si, 10(4), 1131-1144.
• Pata, U. K. & Caglar, A. E. (2021). “Investigating The EKC Hypothesis with Renewable Energy Consumption, Human Capital, Globalization and Trade Openness for China, Evidence from Augmented ARDL Approach with A Structural Break”. Energy, 216, https://doi.org/10.1016/j.energy.2020.119220
• Pesaran, H. M., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). “Bounds Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships”. Journal Of Applied Econometrics. 16(3), 289 – 326
• Sam, C. Y., Mcnown, R. & Goh, S. K. (2019). “An Augmented Autoregressive Distributed Lag Bounds Test for Cointegration”. Economic Modelling, 80, 130–141
• Seguino, S.(2000). “Gender Inequalty and Economic Growth: A Cross –Country Analysis”, World Development, 28(7), 1211-1230.
• Serel, H. & Özdemir, B. S. (2017). “Türkiye’de Kadın İstihdamı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(3), 134-150.
• Simba, H.M., & Gunes, H. (2023). “Causal relationship between female labor force participa-tion rate and total fertility rate: an empirical evidence from mena Countries”. Jour-nal of Economic Policy Researches, 10(1), 303-316. https://doi.org/10.26650/JEPR936908
• Şahin, Kutluay D. (2022). “Kadın İstihdamının Ekonomik Büyümeye Etkisi: Ampirik Bir Ana-liz”, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 8(2), s.277-288. https://Doi.Org/10.20979/Ueyd.1135131
• Türlüoğlu, E. (2018). “Kadın İstihdam ve Büyüme İlişkisi: VAR Modeli Analizi”, Avrasya Sos-yal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(9), s.59-68.
• Uysal, D., Keskin, R., & Sertkaya, Y. (2016). “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımını Be-lirleyen Faktörler Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, İktisadi Yenilik Dergisi, 3(2), s.73–92.
• Üçler, G. & Kızılkaya O. (2014). “Kadın İstihdamının Boşanma ve Doğurganlık Üzerine Etki-leri: Türkiye Üzerine Bölgesel Panel Veri Analiz”, Akademik Sosyal Araştırmalar Der-gisi, Yıl: 2, Sayı: 2/2, s. 28-43
• B. Koru Uzkurt, (2024). “Güney Avrupa Refah Devletlerinde Kadın İstihdamının Belirleyicile-ri Üzerine Bir Panel Veri Analizi”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 24(65), s.769–793, Https://Dx.Doi.Org/10.21560/Spcd.Vi.1532048 Yiğen N. & Kabakçı Günay, E. (2022), “Türkiye’de İstihdam Yapısının Cinsiyete ve Sektörlere Göre Değerlendirilmesi”, Ekonomi, Finans ve Politika Konularında Güncel Paradig-malar, ed. Kabakçı Günay, E., Efe Akademi Yayınları, İstanbul.