Soğuk Savaş Döneminde Türk Dış Politikasının Kimliği: İdeolojinin Sonu mu?

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 31, 235 - 256, 11.12.2022

Fulya Özkan

https://doi.org/10.19060/gav.1217287

Cited By: 1

Öz

Bu makalede, ilk olarak çeşitli ideolojilerden etkilenerek dünya siyasetine şekil veren toplumsal hareketler kısaca ele alınacak ve ardından 1960’lı yıllarda gündeme gelen ideolojinin sonu tezine değinilecektir. Bu teoriye göre, 1960’lı yıllara gelindiğinde ana akım ideolojiler özellikle ekonomi politikası söz konusu olduğunda birbirine benzer bir tutum sergilemiştir. İdeolojik kimlikler Türkiye’de ise ekonomiden ziyade dış politikayla alakalı olarak ortak bir paydada buluşmuştur. Siyasi akımlar özelikle II. Dünya Savaşı sonrasında Türk dış politikasında ortak hareket etmeye başlamış ve bu durum, Türkiye gibi dönemin azgelişmiş ülkeleri için ideolojinin sonu tezinin öngördüğü süreçten oldukça farklı bir sonuç doğurmuştur. Bu nedenle dünya siyasetine ve teorik literatüre dair yapılan girişten sonra Türkiye örneği üzerinde durularak milliyetçilik, İslamcılık ve batıcılık gibi kimliklerin Türk dış politikasında ne derece etkili olduğu tartışılacaktır. Yapılan bu analiz, dış politika yapım sürecinin çıkar temelli realist bir bakış açısının yanı sıra devlet çıkarını ve aklını belirleyen kimlik ve değerlerin bir arada bulunabilmesi açısından liberal ve inşacı yaklaşımlar bağlamında da ele alınabileceğini göstererek Türk dış politikasına çoğulcu bir teorik perspektif sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk dış politikası, kimlik, milliyetçilik, İslamcılık, batıcılık

Kaynakça

• AIKEN, Henry David, “The Revolt Against Ideology”, Chaim Waxman der., The End of Ideology Debate, Simon&Schuster, New York 1968, s.229-258.
• AKNUR, Müge-Rezzan Ersoy, “Siyasal Partiler ve Türk Dış Politikası”, Ertan Efegil-Mehmet Seyfettin Erol der., Dış Politika Analizinde Teorik Yaklaşımlar, Barış Yayınları, İstanbul 2012, s.119-156.
• AKSOY, Metin-Murat Çemrek, “Türk Dış Politikasında Kimlik Sorunsalı”, Cüneyt Yenigün-Ertan Efegil der., Türkiye’nin Değişen Dış Politikası, Nobel Yayınları, İstanbul 2010, s.150-169.
• ALPKAYA, Gökçen, “Türk Dış Politikasında Milliyetçilik”, Tanıl Bora-Murat Gültekingil der., Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, İletişim Yayınları, İstanbul 2003, s.155-167.
• ANDERSON, Benedict, Hayali Cemaatler, Metis Yayınları, İstanbul 2015.
• ARAS, Bülent, Ortadoğu ve Türkiye, Q-Matris Yayınları, İstanbul 2003.
• ARON, Raymond, “The End of the Ideological Age?”, Chaim Waxman der., The End of Ideology Debate, Simon&Schuster, New York 1968, s.27-48.
• AYTAÇ, Ahmet Murat, “Dünya Görüşü ve İdeoloji”, Yüksel Taşkın der., Siyaset, İletişim Yayınları, İstanbul 2014, s.108-137.