Babürlülerde Oyunlar ve Eğlenceler

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 33, 343 - 360, 19.12.2023

Müslüme Melis Savaş

https://doi.org/10.19060/gav.1405882

Öz

İnsanların boş vakitlerini keyifli bir şekilde geçirmek için yaptığı çeşitli faaliyetlerden oluşan eğlence, çağlara ve toplumlara göre değişmektedir. Özellikle içinden çıktığı halkın yaşama biçimi, dinî-ahlakî ve geleneksel yapılanmalarını yansıtması bakımından oyun ve eğlenceler kültür tarihinin önemli unsurlarıdır. “Hindistan’daki Türklerin Altın Çağı” olarak değerlendirilen Babürlü döneminde, Hint topraklarında Türk-Hint-İran ve Müslüman-Hindu geleneklerinin bir arada yaşandığı bilinmektedir. Dolayısıyla da gerek yönetim, gerekse sosyal hayatta söz konusu toplumlar arasında bir etkileşimin olması kaçınılmaz olmuştur. Zira bu durumu yansıtan örnekler arasında eğlenceler ve oyunlar da vardır. Bu çalışmamızda Hindistan topraklarında varlıklarını sürdüren Babürlüler’in saraylarında oynadıkları oyunlar ve düzenledikleri eğlenceler için yaptıkları faaliyetler ele alınacaktır. Çalışmamız dönemin ana kaynakları ve araştırma eserlerinin incelemesine dayanmaktadır. Bu ana kaynaklardan Vekayi Babur’un Hatıratı (Babürnâme), Ekbenâme (Ayin-i Ekberî), Müntehâbü’t Tevârîh’in incelenmesinin yanı sıra Manucci ve Pelseart gibi seyyahların notları gözden geçirilmiş ve bunlardan elde edilen veriler araştırma eserlerindeki bilgilerle harmanlanarak metne aktarılmıştır. Çalışmamızda ilk olarak eski Türk devletlerindeki eğlenceler ve oyunlara değinilecek ardından Babürlü saray halkının oynadıkları oyunlar ve onların eğlence amaçlı yaptıkları faaliyetler incelenecektir. Sonuç kısmında ise özellikle Babürlü saray halkının, saraydaki oyun ve eğlencelerinde hüküm sürdükleri coğrafyanın ne denli etkisi altında kaldığı veya Türk geleneklerini hangi ölçüde devam ettirdikleri vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Babürlü Eğlenceleri, Babürlü Sarayında Oynanan Oyunlar, Satranç, Çevgan, Chandal Mandal

Kaynakça

• ABUL FAZL, Ain-i Akbari. Vol.I, (tr. H.Blochmann), The Asiactic Society of Bengal , Calcutta 1873.
• AL- BADAONİ, Muntakhab-ut-Tawarikh. ( W.H.Lowe).Vol II,Calcutta: J.W.Thomas, Baptist Mision Press, Calcutta 1884.
• ALİ, ASİF, “Syncretıc Archıtecture of Fatehpur Sıkrı: A Symbol of Composıte Culture”, Journal of Islamic Architecture Volume 2 Issue 3 June 2013, s. 104
• AMENDT,ANDREAS, Horse Games- Horse Sports From Traditional Oriental Games to Modern and Olympic Sport. Beirut: Katar Olmpic & Sport Museum, Beirut 2012.
• ANSARİ ,M.A., The Hunt of the Great Mughals, Islamic Culture, Vol. XXXV. No.2 , The Islamic Culture Board, Haydarabad 1961, s.242-253.
• BRONNER,Yigal - SHULMAN, David - JUBB, Innovations and Turning Points Toward A History of Kavya Literature. New Delhi: Oxford University Press, New Delhi 2014.
• FİNCH, William, “1608 1611”, Early Travels in India, (ed. William Foster) Oxford Univesity Press, London 1921.
• FİNKEl, Irvin L., Round and Round the Houses: The Game of Pachisi. Mackenzie, Colin; Finkel, Irving (eds.). Asian Games: The Art of Contest. Asia Society. New York 2004, s. 46-57.
• GAZİ ZAHÜRİDDİN MUHAMMED BABÜR, Vekayi Babur’un Hatıratı, ( tr. Reşit Rahmeti Arat). Vol. 2, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1987.
• GARZA, A de la , Mughals at War: Babur, Akbar and the Indian Military Revolution, 1500 – 1605, Doctorate Thesis, The Ohio State University Press, Ohio 2010.