EREĞLİ-ULUKIŞLA (KONYA-NİĞDE) HAVZASININ HİDROKARBON POTANSİYELİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2004, Cilt: 19 Sayı: 4, 0 - , 10.04.2013

Nurettin Sonel Ali Sarı

Öz

Ereğli–Ulukışla Havzasında ilk sedimantasyon Üst Kretase’nin Kampaniyen-Maestrihtiyen döneminde başlamıştır. Havzada genellikle fliş fasiyesinde çökeller gelişmiş olup, yer yerde karbonatlı istifler yer almaktadır. Havzada çökelen sedimanter birimler genelde Miyosen başlarına kadar devamlı, yer yer de bölgesel uyumsuzluklar ile devam etmiştir. En son çökelen birimler ise göl ve akarsu karakterli olup, diğer tüm birimleri uyumsuz olarak örter. Yapılan modern organik jeokimyasal analizlerden elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda Çiftehan formasyonunun zayıf petrol kaynak kaya özelliği sergilediği, kerojen tipinin çoğunlukla Tip-III olduğu, organik maddenin olgunlaşma başlangıcı-olgun safhada olduğu ve dolayısı ile de doğal gaz ürettiği, fakat ekonomik bir değer sunmadığı anlaşılmıştır. Halkapınar ve Hasangazi formasyonlarından alınan örneklerin analiz verilerinin değerlendirilmesiyle de birimlerin zayıf derecede kaynak kaya özellikleri sunduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, kerojen tiplerinin çoğunlukla Tip-III olduğu, organik maddenin olgunlaşma başlangıcı-aşırı olgun safhada bulunduğu ve gaz türettiği ancak ekonomik önem arz etmediği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ereğli-Ulukışla Havzası, kerojen, petrol, doğalgaz.

Kaynakça

• Blumental, M. M., “Yüksek Bolkardağının Kuzey Kenar Bölgelerinin ve Batı Uzantılarının Jeolojisi”, MTA Yayını, Seri D, 7; 153, 1956.
• Ketin, İ., Akarsu, I., “Ulukışla Tersiyer Havzasının Jeolojik Etüdü Hakkında Rapor” TPAO Rapor, 339, 12-20, 1965.
• Demirtaşlı, E., Bilgin, A. Z., Erenler, F., Işılar, S., Sanlı, D., Selim, N., Turhan, N., “Bolkardağlarının Jeolojisi” Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi, Ankara, 500-608, 1973.
• Gözeğer, C., “Eminlik-Kavuklu (Ulukışla) Bölgesinin Jeolojisi” İ.Ü.F.F. Jeo. Y. Müh. Diploması Çalışması, İstanbul, 1-29, 1976.
• Derman, A. S., “Tuz Gölü Doğu ve Kuzeyinin Jeolojisi”, TPAO Rapor,1512, 10-20, 1980.
• Dellaloğlu, A. A. ve Aksu, R., “Ereğli (Konya)-Ulukışla-Çiftehan-Çamardı (Niğde) Dolayının Jeolojisi ve Petrol Olanakları”, TPAO Rapor, Ankara, 2205, 11-15, 1986.
• Görür, N., “Tuz Gölü-Haymana Havzasının Stratigrafik Analizi”, İç Anadolu’nun Jeolojisi Simpozyumu, TJK Bülteni, Ankara, 60-65, 1981.
• Sonel, N., Sarı, A., Kulke, H., Kadıoğlu, Y., Ayyıldız, T., Acar, A., “Tuz Gölü Havzasının Hidrokarbon Potansiyelinin Araştırılması”, TPAO Rapor, 10-17, 2452, 1999.
• Oktay, F. Y., “Sedimentary and Tectonic History of the Ulukışla Area, Southern Turkey”, Ph. D. Tezi, Univ. of London, London, 414, 1973.
• Sonel, N., Sarı, A., Toprak Ö., Şengüler, İ., “Ulukışla (Niğde) Bitümlü Şeyllerinin Jeokimyasal İncelemesi”, S.Ü. Müh-Mim Fak. Dergisi, 14 (2), 77-89, 1999.
• Özgül, N., “Torosların Bazı Temel Jeolojik Özellikleri” TJK Bülteni, 19, 1, 65-78, 1976.
• Momper. J. A., “Oil Migration Limitations Suggested by Geogical Consideration” AAPG. Bull., Continuing Educ. Course Note, 8, 21-38, 1978.
• Kırkland, D. W. and Evans, K., “Source Rock Potantial of Evaporitic Environment”, Amer. Assoc. Petr. Geol. Bull., 65/2, 181-190, 1981.
• Dow, W. G., “Petroleum Source Beds on Continental Slope and Rises” Amer. Assoc. Petr. Geol. Bull., 62/9, 1584-1606, 1978.
• Peters, K. E., and Moldowan, J. M., “The Biomarker Guide, İnterpreting Molecular Fossils in Petroleum and Ancient Sediments”, Englewood Cliffs, Jersey, Prentice Hall, 339-363, 1993.
• Peters, K. E. “Guidelines for Evaluating Petroleum Source Rocks using Programmed Pyrolysis” AAPG Bulletin, 70, 318-329, 1986.
• Tissot, B.P. and Welte, D.H., “Petroleum Formation and Occurrence” Springer Verlag, Berlin, 666-699, 1984.
• Didyk, B. M., Simoneit, B. R. T., Brassel, S. C., and Eglington, G., “Organic Geochemical Indicators of Paleoenvironmental Conditions of Sedimentation” Nature, 272, 216-222, 1978.
• Jones, R. W., “Organic facies” Advanced in Petroleum Geochemistry, 2, 1-9, 1987.
• Altunsoy, M., ve Özçelik, O., “Organik Fasiyesler”, Jeoloji Mühendisliği, 43,34-39, 1983.
• Espitalie, J., Madec, M., Tissot, J., Menning, J., and Leplat, P., ”Source Rock Characterization Method for Petroleum Exploration” Proc. 9th Annual Offshore Technology Conf., 3, 439-448, 1977.
• Jackson, K. S., Hawkins, P. J. and Bennett, A. J. R., “Regional Facies and Geochemical, Evaluation of Southern Denison Trough”, APEA Jour. 20, 143-158, 1985.
• Wehner, H., “Organic-Geochemical Studies in the Visayan Basin, Philippines”, Gol. Jb. 70, 317-348, 1989.