‘KENTSEL SİT ALANI’ İLANI ‘MUTLAK KORUNUYOR’ ANLAMINA GELİYOR MU?

Yıl 2006, Cilt: 21 Sayı: 4, 0 - , 02.04.2013

Elif Örnek Özden

Öz

1950 yılından günümüze kadar, hızlı bir kentleşme sürecine giren ülkemizde, kırdan kentlere olan göç, yerleşim sorununu beraberinde getirmiş, yerleşme yerleri olarak bir yandan yeni alanlar seçilirken, bir yandan da merkezi tarihi doku içindeki alanlar cazip hale gelmiştir. Böylece; zengin tarihsel çevreye sahip olan kentlerimiz, bu değerlerin bir kısmını yitirmiştir, bir kısmını ise yitirme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Geçmişin tümünün kaybedilmesi korkusu ise “koruma” fikrinin doğmasına neden olmuştur. Taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunmasının en önemli aracı ise planlamadır. Korumanın planlama yolu ile sağlanacağı kuşkusuzdur; ancak mevcut sistem koruma amaçlı imar planlarının üretilmesini destekleyememekte aksine planların hazırlanıp uygulamaya geçmemesinden yararlanmayı hedeflemektedir. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar ve üye olduğu kuruluşlara rağmen gereken çalışmaların yıllardır yapılmamış olması yeni bir sistemin kurgulanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada Tarihi Yarımada’nın sit ilan edilmesi ile başlayan  koruma amaçlı imar planı üretim aşamasının yasal süresi içinde neden üretilemediği uygulayıcı birimler açısından sorgulanarak, bugünkü mevcut durumun saptaması yapılacak ve bu yapılanma içinde planlamayı işlevsizleştiren ve koruma uygulamalarını engelleyen faktörlerin farklı  boyutlarda tespit edilmesine dayanarak planlama- koruma ilişkisinin doğru bir şekilde yeniden nasıl kurgulanabileceği üzerinde üretilen düşünceler tartışılacaktır.

 

Anahtar Kelimeler

Koruma, planlama, Tarihi Yarımada, kentsel sit alanı, kentsel arkeolojik sit alanı.

Kaynakça

• Gökdağ, R., “Tarihi Yarımada’yı Kurtarma Planı”, Cumhuriyet Gazetesi, s:9, 25 Kasım 1990.
• Özdeş, G., ‘1/5000 Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı İmar Planı Raporu’, çoğaltma, 1988.
• Yenen, Z., ‘Geleneksel Çevre : Cankurtaran Örneği’, DPT destekli “Tarihi Yarımada Ekonomik- Sosyal - Coğrafi Mekan Tanımlaması” konulu Araştırma Projesi Raporu, YTÜ, (basılmamış), 2001.
• İBŞB, ‘Tarihi Yarımada (Eminönü-Fatih), Ko¬ru-ma Amaçlı İmar Planı’ Çalışma Raporu. 2002.
• Tarihi Yarımada 1996 Mayıs - 2002 Mayıs tarihleri arasındaki kurul kararları, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Planlama İmar Müdürlüğü, (basılma¬mış), 2002.
• www.kultur.gov.tr
• Örnek Özden, E., ‘Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasında Planlama- Koruma İlişkisi Üzerine Yeni Bir Sistem Önerisi’, Doktora Tezi. YTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2005.