KÜNDEKARİ TEKNİĞİNDE YAPILMIŞ AHŞAP PANELLERİN BOYUTSAL DEĞİŞİMLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2008, Cilt: 23 Sayı: 2, 0 - , 18.02.2013

Cevdet Söğütlü Abdullah Sönmez

Öz

Bu çalışmada, Selçuklu ve Osmanlı döneminde yaygın olarak kullanulan kündekâri tekniğinde üretilen tablalar ile bu tablaların üretiminde kullanılan iç dolgu parçalarının çalışma miktarları araştırılmıştır. Bu maksatla, ülkemizde yetişen akasya (Robinia pseudoacacia L.), armut (Pirus communis L.), kestane (Castanea sativa Mill.), sapsız meşe (Quercus petrean Lieble) ve Toros sediri (Cedrus libani A. Rich) odunlarından gerçek boyutlarda kündekâri tekniğine uygun 10 adet örnek hazırlanmıştır. Örnekler, TS 4083 ve TS 4084’e göre 20±2 oC sabit sıcaklıkta %90±5 ve %30±5 bağıl nem şartlarında denge rutubetine ulaşıncaya kadar bekletilmiştir. Kündekâri tabla ile iç dolgu parçalarının rutubet farklılığından kaynaklanan genişleme ve daralma değerleri belirlenerek, istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, kündekâri tekniği, ahşap tablaların çalışmasını önemli ölçüde azaltmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kündekâri tekniği, ağaç malzeme, genişleme, daralma

Kaynakça

• Söğütlü, C., “Bazı Yerli Ağaç Türlerinin Kündekâri
• Yapımında Kullanım İmkânları”, Doktora Tezi, Gazi
• Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2-3,
• -
• Sözen, M., Tanyeli, U, “Sanat Kavramları ve
• Terimleri Sözlüğü”, Büyük Fikir Kitapları Dizisi
• , Remzi Kitabevi, İstanbul, 145, 1986.
• Ödekan, A., “Eczacıbaşı sanat Ansiklopedisi”, Cilt 2,
• Yapı–Endüstri Merkezi, İstanbul, 1078–1079,
• -
• Tufani, A., “Sanat Terimleri Sözlüğü”, Toplum
• Yayınevi, Yayın No 3, Ankara, 76–77, 1980.
• Derleme Sözlüğü, Cilt 8, 2. Baskı, Atatürk
• Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara,
• –3037, 1993.
• Devellioğlu F., “Osmanlıca–Türkçe Ansiklopedik
• Lügat”, Aydın Kitabevi, Ankara, 535, 1996.
• Arseven, C. E., “Sanat Ansiklopedisi”, Milli Eğitim
• Bakanlığı, Cilt 3, İstanbul, 1193–1195, (1998).
• Türkçe Sözlük, Cilt 2, Türk Dil Kurumu,
• Ankara, 1438, 1998.
• Toparlı, R., “Ahmet Vefik Paşa, Lehçe–i
• Osmânî”, TDK, Ankara, 260, 2000.
• Ersoy, A., “15. Yüzyıl Osmanlı Ağaç İşçiliği”,
• Marmara Üniv. Atatürk Eğt. Fak., Yayın No
• , İstanbul, 1, 1993.
• Demiriz, Y., “İslâm Sanatında Geometrik
• Süsleme: Bir Envanter Denemesi”, Lebib Yalkın
• Yay. A.Ş., İstanbul, 5–9, 2000.
• Fatery, K. F., Williamson, T. G., “Adhesives”,
• Wood Engineering and Condruction, Fatery, K. F.,
• Williamson, McCRAW–HILL, INC., New York,
• –39, 1997.
• Örs, Y., Keskin, H., “Ağaç Malzeme Bilgisi”,
• T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (KOSGEB),
• Ankara, 61–65, 2001.
• Kurtoğlu, A., “Ağaç Malzeme Yüzey İşlemleri, 1:
• Cilt”, İstanbul Üniv. Orman Fakültesi, Üniv.
• Yayın No: 4262, Fak. Yayın No: 463, İstanbul,
• –163, 2000.
• Söğütlü, C., Sönmez, A., “Değişik Koruyucular ile
• İşlem Görmüş Bazı Yerli Ağaçlarda UV
• Işınlarının Renk Değiştirici Etkisi” Gazi Üniv.
• Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt
• , No: 1, Sayfa 151-159, 2006.
• Büyükçanga, M., “Kündekâri ve Konya’da Yaşayan
• Kündekârlar” Türk Dünyası Kültür ve Sanat Sempozyumu, Isparta S.D.Ü., 245–248
• (2000).
• Ögel, B., “Selçuklu Devri Anadolu Ağaç İşçiliği
• Hakkında Notlar”, Ankara Üniversitesi İlahiyat
• Fakültesi Yıllık Araştırmalar Dergisi 1 (5):
• –235, 1957.
• Özdemir, F., “Kündekâri Tekniğinin Dekorasyonda
• Uygulaması”, 1. Ulusal Mobilya Kongresi,
• Ankara, 427–434, 1999.
• Öney, G., “Beylikler Devri Ahşap Sanatı XIV ve
• XV. yüzyıl (1300–1453)”, Türk Tarih Kurumu
• Basımevi, Ankara, 33–34, 1989.
• Sönmez, A., Söğütlü, C., “Kündekari: It’s Importance
• In Turkish Wooden Art and Detection Of
• Construction Technique” Dokuz Eylul University,
• Fine Arts Faculty of Traditional Arts Department
• International Symposium of Tradıtional Arts,
• İzmir, Volume: 1, Page: 1-10, 16-18 November 2006.
• Barışta, H. Ö., “Selçuklu Ahşap İşçiliğinden Bazı
• Örnekler ve Tanınmamış Birkaç Parça Üzerine”,
• –2. Milli Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri
• Bildirileri, Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları
• Merkezi, Konya, 87–108, 1993.
• Barışta, H. Ö., “Türk El Sanatları Genişletilmiş
• İkinci Baskı”, Kültür Bakanlığı, Yayın No: 2168,
• Sanat Eserleri Dizisi:192, Ankara, 37–38, 1998.
• Bozer, R., “XV. Yüzyıl Ortasına Kadar Anadolu
• Türk Sanatında Ahşap Kapılar”, Doktora Tezi,
• Ankara Üniv. Sosyal Bil. Enst., Ankara 19–30,
• , 1992.
• Öney, G., “Anadolu Selçuklu ve Beylikler Devri
• Ahşap Teknikleri”, Sanat Tarihi Yıllığı III,
• İstanbul, 137, 1969–1970.
• Keskin, H., “Lamine Masif Ağaç Malzemelerin
• Teknolojik Özellikleri ve Ağaçişleri Endüstrisinde
• Kullanım İmkânları”, Doktora Tezi, Gazi Üniv.
• Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 49– 58, 2001.
• Yüksel, M., “Türk Ahşap Sanatında Gerçek Ve
• Taklit Kündekâri Elemanlarının Fiziksel Performanslarının
• Karşılaştırılması”, Yüksek Lisans
• Tezi, Gazi Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü,
• Ankara 97–99, 2002.
• TS 2471, “Odunda Fiziksel ve Mekaniksel Deneyler
• İçin Rutubet Miktarı Tayini”, TSE Standardı,
• Ankara, 1976.
• TS 4084, “Odunda Radyal ve Teğet Doğrultuda
• Daralmanın Tayini”, TSE Standardı, Ankara , 1983.
• TS 4083, “Odunda Radyal ve Teğet Doğrultuda Genişlemenin
• Tayini”, TSE Standardı, Ankara, 1983.