Hava Kirliliği Unsurları Ve Çevresel Mikro Organizmalar Arasında İlişki: Durres, Albanıa Örneği

Yıl 2013, Cilt: 28 Sayı: 1, 0 - , 21.02.2014

Mirela Lika (çekani) Hysen Mankolli

Öz

Üst solunum yolu enfeksiyonlarının en önemli sebebi bakterilerdir. Bakterilerin etiyolojisi ve davranışı özellikle
de hava kirliliği faktörleri ve bakteriler arasındaki ilişki, son derece önemlidir. Polikliniklerdeki değerlendirmede, üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) en sık görülen akut hastalığı temsil etmektedir. Üst solunum yolu, sinüsler, burun, nefes borusu için ağ geçidi olarak hizmet eden yutak ve gırtlak, bronşlar ve pulmoner alveolar boşluklarından oluşmaktadır. Rinit, farenjit, sinüzit, epiglottit (boğaz iltihabı), larenjit ve
tracheitis (soluk borusu iltihabı) ÜSYE’nin spesifik bulgularıdır. Bu çalışma da Durres’in en çok hava kirliliği olan bölgeleri ve üst solunum yolu enfeksiyonu vakaları incelenmiştir. Mikroorganizmalar, bakteriler ve mantarları da dahil ederek, çevrenin bir göstergesi olarak önemlidir. Örnekler Durres şehrinin en kirli 4 bölgesinden, 2010-2011 dönemi değerlendirilmiştir. LGS seviyesi 214 μg m-3, PM için ise 108 μg m-3 olduğunu görülmüştür. Havadan gelen mikro organizmalarda onların izolasyonları sonucunda S. aureus (285 kob / dak), S. epidermidis (263 kob / dak), S. ß hemolitic (200,4 kob / dak), Bacillus sp. (198 kob / dk), Candida sp. (138 kob / dak.) olmuştur. Havadan gelen mikro organizmaların neden olduğu insan hastalıklardan alınan biyolojik örneklerden sık görülen bakteriler S. aureus (10%) ve S.ß hemolytic (14%)’dir. Bakterilerin en yüksek olduğu oran, sıcak ve nemli dönemlerdedir. Mayıs ve Haziran aylarında S. aureus en yüksek seviyede kadınlarda (%5,4), S. ß hemolitic ise erkeklerdedir (%7,8). Analizler, üst solunum sisteminde değişik hastalıkların önemli sebepleri olan hava kirliliği unsurları ve havadan gelen mikro organizmalar partikülleri arasındaki bağlantıyı göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

LGS, PM, S. aureus, S.ß hemolitic, etiyoloji, hava kirliliği.

Kaynakça

• Alberti, C, Bouakline, A, Ribaud, P, Lacroix, C,
• Rousselot, P, Leblanc, T., and Derovin, TO.,
• “Relationship between environmental fungal
• contamination and the incidence of invasive
• Aspergilliosis in haematology patient”. J. Hospital
• Infections. Vol. 48, 198-206, 2001.
• Barker, A.V., “Bioremediation of Heavy Metals
• and Organic Toxicants by Composting”, The
• Scientific World J, www.ummass.edu/umext/
• soilsandplant/, 2002.
• Boyles, S., “Livestock and water”, Ohio State
• University Extension Beef specialist, The
• Scientific World J, www.ummass.edu/umext
• /soilsandplant/, 2002.
• Dako, A., Lika, M., and Mankolli, H., “Monitoring
• Aspects of Air Quality in Urban Areas of Tirana
• and Durres”, Albania. Natura Montenegro, Vol. 7
• (2): 549, 2008.
• Lika, (Çekani) M., Torba, Dh, Kastrati, E., and
• Meçe, O.,” Etiologjia dhe diagnostikimi laboratorik
• i stafilokokut, si shkaktar i infeksioneve
• stafilokoksike në pjesë të ndryshme të organizmit”.
• Buletini i Shkencave Natyrore. Vol. 9, 54-61,
• -
• Lushaj, Sh. “Monitoring of agriculture land
• pollution and erosion”, Journal, BSHB Vol. 2(2):
• , 2001.
• Iordanova, L., “Stefka Blaskova: Impact of
• atmospherıc precıpıtaıons on the surface water
• chemıstry ın mountaın area”, Inte. J. Ecosystems
• and Ecology Science, Vol 2, 43-48, 2011.
• Mills, W.B. “Water Quality Assessment: A
• Screening Procedure for Toxic and Conventional
• Pollutants”, EPA-600/6-82-004a & b, USA Vols. I
• & II, , 1985.
• Ministry of Health (MH) National Environmental
• Health Action Plan for Albania; Ministry of
• Health, Tirana. 1998.
• NEAEPA, “National Environment Agency
• Environmental Protection Agency”, Washington
• DC, Report on the state of environment 1997–
• , Eldor, 25–96. 1999.
• Papajorgji, M, and Kero, A. “Diagnostikimi i
• baktereve aerogene”. Manual bazë mbi metodat
• diagnostikuese mikrobiologjike:132-150, 2001.
• Pearce, N., Sunyer, J., and Cheng, G.,
• “Comparison of Asthma Prevalence in the ISAAC
• and the ECRHS. ISAAC Steering Committee and
• the European Community Respiratory Health
• Survey”. European Resp. J.; 16: 420-6, 2000.
• Sunyer, J., Basgana, X., Burney, P., and Anto, J.
• “On behalf of the ECRHS. Int. Asses. Int.
• Consistency of Resp. Symptoms. AM J Care
• Med; 162:930-5, 2000.
• Schroeder W.H. “Toxic Trace Elements
• Associated with Airborne Particulate Matter”, J.
• Air Polut. Cont., Vol. 37, 1267-1285. 1987.
• Totoni R., “Cullaj A. Assessment of Atmospheric
• pollution from Particulate Matter and heavy
• Metals in Urban Environment of Tirana
• (Albania)”, Asian J. Chem. Vol.13(1) 78-88,
• -
• Williams, RE, Lidwell, OM, and Hirch A. “The
• bacterial flora of the air of occupied rooms. J.
• Hygiene. Vol. 54: 512-5, 1956.
• Kuas G., and Başkaya Ş., “Numerical Analysis of
• Air Motion Inside a Ventilated Office Room, J.
• The Faculty of Engin. & Arch. of Gazi Un., Vol
• (2), 35-52. 2002.