Biyomedikal alandaki artan makale sayısıyla birlikte, hastalıklar ve semptomlar hakkında keşfedilen değerli bilgiler akademik literatürde gizli kalmaktadır. Biyomedikal metinleri işlemek ve doğal dil işleme ve metin madenciliği yöntemlerini kullanarak bu bilgileri çıkarmak, erken teşhis, klinik karar destek sistemleri geliştirmek ve biyomedikal bilgi grafikleri ve ontolojileri oluşturmak için kritik öneme sahiptir. Solunum yolu hastalıklarının ateş, öksürük, nefes darlığı gibi birçok ortak semptomları olduğundan, hastalıkları semptomlara göre ayırt etmek, hastalığın erken evrelerinde doğru teşhis için son derece önemlidir, Bu çalışmada, sağlık kaynaklarında belirtilmeyen ancak hastalıkla ilişkili nadir semptomları tespit etmek ve hastalıkların semptomlarla ilişki derecesini tespit etmek için bir hastalık-semptom ilişkisi çıkarma yöntemi önerilmiştir. İlk olarak, tıbbi metinlerdeki hastalıkları ve semptomları tanımlamak için önceden eğitilmiş bir dil modeli ve tıbbi ontolojiden oluşan hibrit bir varlık ismi tanıma yöntemi önerilmiştir. İkinci olarak, elde edilen hastalık ve semptomlar normalize edilmiştir. Sonraki adımda, semantik benzerliğe dayalı yöntemler kullanılarak semptomların hastalıklarla ilişki dereceleri elde edilen benzerlik skorlarına göre sıralanmıştır. Önerilen yöntem solunum yolu hastalıklarından oluşan özgün bir veriseti üzerinde değerlendirilmiştir. Bu veriseti, astım, bronşit, pulmoner emboli ve koronavirüs hastalıklarına ait akademik makale özetlerinden oluşmaktadır. Sonuç olarak, karakteristik semptomlara ek olarak, sağlık kaynaklarında bahsedilmeyen ancak hastalıkla ilişkilendirilebilecek nadir semptomlar keşfedilmiştir. Önerilen yöntem ile hastalıkların semptomları arasındaki ilişkilerin tespitinde nokta çarpımı benzerlik yönteminin daha başarılı olduğu görülmüştür. Nadir semptomların ise literatür değerlendirmesi yapılarak hastalıklar ile ilişkisi ortaya çıkarılmıştır.
Biyomedikal Varlık İsmi Tanıma Biyomedikal İlişki Çıkarımı Metin Madenciliği Bilgi Çıkarma Solunum Yolu Hastalıkları
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Doğal Dil İşleme, Biyomedikal Bilimler ve Teknolojiler |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 17 Mayıs 2024 |
Yayımlanma Tarihi | 16 Ağustos 2024 |
Gönderilme Tarihi | 13 Eylül 2023 |
Kabul Tarihi | 6 Ocak 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 40 Sayı: 1 |