AHMET KARCILILAR’IN MAVİNİN REDDİ ROMANINDA SUÇUN GÖRÜNÜMLERİ

Yıl 2024, Sayı: 35, 135 - 152, 30.12.2024

Elif Paliçko

Öz

19. yüzyılda ortaya çıkan polisiye, aklı ve analitik düşünme yöntemini yücelten bir edebi türdür. 1841’de Edgar Allan Poe’nun kaleme aldığı polisiye türün ilk örneği “Morgue Sokağı Cinayeti”ni analitik düşünme yöntemini anlatan bir metin olarak da okumak mümkündür. Bunun yanı sıra polisiye edebiyat, toplumsal bir olgu olan suçu anlatan yapıtları içerir. Tek ve kesin bir tanıma sahip olmayan bu edebi türde, suç ve suçlunun tanımlanması yapıtın yazıldığı döneme ve yazara göre değişkenlik gösterir. Günümüze kadar değişen ve çeşitlenen polisiye edebiyatın değişmeyen unsuru ise rasyonalitedir. Polisiyenin akla yaslanan niteliği, beraberinde bir çelişkiyi de getirir. Zira polisiye akıldışı bir gerçekliği yansıtan suça dair kavramları, ussal bir çözümleme yöntemi ile irdeler. Türk edebiyatında polisiye türün temsilcilerinden biri olan Ahmet Karcılılar’ın yapıtları da bu kavramları sorgulayan ve derinleştiren niteliktedir. Yazarın 2016’da yayımlanan son romanı Mavinin Reddi, sanat ile suçu bağlayan yönüyle özgün bir polisiye örneği sunarken olayı araştıranın bakış açısını bütün yönleriyle aktarır. Klasik bir Karcılılar polisiyesi olan Mavinin Reddi’nde, bir tablonun farklı okumaları şaibeli bir ölümün araştırması ile birleşir. Bir polisin ifade metni olan bu yapıtta, anlatıcı da polis Nedim Elermiş’tir. Bu çalışmada Mavinin Reddi adlı polisiye yapıtta suçun görünümleri değerlendirilecektir. Yapıtta suçun görünümlerini şekillendiren unsurlar, Nedim’in yaşantısı, kurmacalar ve tablolardır. Bu unsurların birleştiği nokta ise Nedim’in anlama arzusu olur. Çalışmanın sonucunda; polisiye edebiyatın akla yaslanan yönünü sarsan niteliğiyle Mavinin Reddi’nin suçun bir sanat eserine benzediğini ve alımlayıcısına göre şekillendiğini öne süren bir yapıt olduğu ortaya çıkar.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Karcılılar, Mavinin Reddi, polisiye, kurmaca, suç

Appearances of Crime in Ahmet Karcılılar’s Novel Mavinin Reddi (Rejection of Blue)

Öz

Emerging in the 19th century, detective fiction is a literary genre that glorifies reason and analytical thinking. It is also possible to read “The Murder on Morgue Street”, the first example of detective fiction written by Edgar Allan Poe in 1841, as a text describing the analytical thinking method. In addition, detective literature includes works that describe crime, which is a social phenomenon. In this literary genre, which does not have a single and precise definition, the definition of crime and the criminal varies according to the period and the author. The unchanging element of detective literature, which has changed and diversified until today, is rationality. The quality of detective fiction that relies on reason brings with it a contradiction. Because crime fiction examines the concepts of crime, which reflect an irrational reality, with a rational analysis method. The works of Ahmet Karcılılar, one of the representatives of the detective genre in Turkish literature, question and deepen these concepts. The author’s latest novel, The Rejection of Blue (Mavinin Reddi), published in 2016, presents a unique example of detective fiction with its aspect linking art and crime, while conveying the investigator’s point of view in all its aspects. In The Rejection of Blue (Mavinin Reddi), a classic Karcılılar detective story, different readings of a painting merge with the investigation of a shady death. In this work, which is the testimony of a police officer, the narrator is the police officer Nedim Elermiş. In this study, the appearances of crime in the detective work The Rejection of Blue (Mavinin Reddi) will be evaluated. The elements that shape the appearances of crime in the work are Nedim’s life, fictions and paintings. The point where these elements come together is Nedim's desire for understanding. As a result of the study, it is revealed that The Rejection of Blue (Mavinin Reddi), with its quality that shakes the aspect of detective literature that relies on reason, is a work that suggests that crime is like a work of art and is shaped according to its receiver.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Karcılılar, detective fiction, fiction and crime.

Kaynakça

• DEWEY, J. (2021). Deneyim Olarak Sanat (çev. Nur Küçük). İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• KARCILILAR, A. (2016). Mavinin Reddi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• KRACAUER, S. (2019). Polisiye Roman-Felsefi Bir İnceleme (çev. Dilman Muradoğlu). İstanbul: Metis Yayınları.
• MANDEL, E. (1985). Hoş Cinayet-Polisiye Romanın Toplumsal Bir Tarihi (çev. N. Saraçoğlu). İstanbul: Yazın Yayıncılık.
• PALİÇKO, E. (2022). “Ahmet Karcılılar”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (C. I). Ankara: SFN Televizyon Tanıtım Tasarım, 452-453.
• RANCİÈRE, J. (2019). Kurmacanın Kıyıları (çev. Yunus Çetin). İstanbul: Metis Yayınları.
• SOMAY, B. (2010). “Giriş: Tarih, Psikanaliz ve Popüler Edebiyat”. Tarihin Bilinçdışı-Popüler Kültür Üzerine Denemeler. İstanbul: Metis Yayınları, 7-19.
• TÜRK, A. (2012). Suç Ansiklopedisi. İstanbul: Kafekültür Yayıncılık.
• ÜYEPAZARCI, E. (2008). Korkmayınız Mister Sherlock Holmes! Türkiye’de Polisiye Romanın 125 Yıllık Öyküsü (1881-2006)- (C. I). İstanbul: Oğlak Yayıncılık.