SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇ TİPİ OLARAK İNSAN TİCARETİ: SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2024, , 387 - 414, 29.11.2024

Hakan Bostan , İlkkan Yener

https://doi.org/10.28956/gbd.1423615

Öz

İnsan ticareti suçu veya günümüzün ifadesiyle “modern kölelik”; insan haklarını ihlal eden ve insanların sömürülmesini içeren uluslararası ve sınıraşan örgütlü suçların en önemlilerindendir. İnsan ticareti suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanun’unun uluslararası suçlar kısmının 80’inci maddesinde düzenlenmiştir. İnsan ticaretiyle mücadele stratejisi; önleme, mağdurların korunması, soruşturma ve kovuşturma, ortaklık hususlarını kapsamaktadır. Bu çalışmada; insan ticareti suçu, insan ticareti suçuyla mücadele, karşılaşılan sorunlar ve bu sorunlara yönelik tedbirlerin ele alınması amaçlanmış, insan ticaretiyle mücadelede karşılaşılan sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri, soruşturma ve kovuşturma stratejisi ön planda tutularak ortaya konulmuştur. Araştırma yöntemi olarak konuyla ilgili literatür araştırılması yöntemi uygulanmış, çeşitli istatistiki bilgilerden faydalanılmıştır. Bulgular oluşturulan tablo ve grafiklerle desteklenmiştir. Çalışma sonucunda; insan ticareti suçu ile mücadelede etkin bir strateji belirlenmesi, Türkiye ile çok taraflı sözleşmelere tabi olmayan ülkeler ile ikili işbirliği anlaşmalarının sayısının arttırılması, konuyla ilişkili tüm kurum ve kuruluşların katılımıyla disiplinlerarası bir çalışma anlayışı geliştirilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnsan Ticareti, Mağdurların Korunması, Soruşturma ve Kovuşturma

Human Trafıcking as a Transnational Organized Crime Type: Problems and Solutions

Öz

The crime of human trafficking or “modern slavery” by today's phrase, is the most important of international and transnational organized crimes that violates human rights and involves the exploitation of people. The crime of human trafficking is regulated in Article 80 of the International Crimes section of the Turkish Penal Code No. 5237. Strategy to combat human trafficking includes prevention, protection of victims, investigation and prosecution, partnership. In this study; It is aimed to address the crime of human trafficking, the fight against the crime of human trafficking, the problems encountered and the measures against these problems, the problems encountered in the fight against human trafficking and the solution proposals for these problems are presented by keeping the investigation and prosecution strategy in the foreground. As a research method, the method of literature research on the subject was applied, and various statistical information was used. The findings were supported by the created tables and graphs. In the results of working; It is recommended to determine an effective strategy in the fight against human trafficking crime, increasing the number of bilateral cooperation agreements with countries that are not subject to multilateral agreements with Türkiye, and to develop an interdisciplinary working understanding with the participation of all relevant institutions and organizations.

Anahtar Kelimeler

Human Trafficking, Protection of Victims, Investigation and Prosecution

Kaynakça

• Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun (2004, 7 Ekim). Resmî Gazete (Sayı: 25606). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5235.pdf
• Aldan, S., Değirmenci, O., Tamöz, M. ve Sağut, R. (2009). İnsan Ticareti Suçunun Soruşturma-Kovuşturma Usulü, Mağdur Hakları ile Mağdurun Korunmasına İlişkin Yaklaşımlar. Türk Hukukunda İnsan Ticareti Suçu El Kitabı içinde (ss. 130-237). (2. Baskı). Ankara: Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayınları.
• Arslan, Ç., Temel, İ., Aydın, Y., Şen, Y. F., Doğan, K. ve Bacaksız, P. (2006). Türkiye'de İnsan Ticareti ile Mücadelede Yasa Uygulama ile İlgili Stratejik Bir Yaklaşım. Ankara: Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayınları.
• Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi. (2005, 16 Mayıs). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/04/20160407-16.pdf
• Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun (2016, 1 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 29629). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k6667.html
• Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (2021, 29 Ekim). Resmî Gazete (Sayı: 31643). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4771.html
• Ceza Muhakemesi Kanunu (2004, 4 Aralık). Resmî Gazete (Sayı: 25673). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4771.html
• Çalışkan, B., Türkmen, B. ve Tosun, L. (2009). İnsan Ticareti Suçunun Takibinde Uluslararası Adli Yardımlaşma. Türk Hukukunda İnsan Ticareti Suçu El Kitabı içinde (ss. 239-275). (2. Baskı). Ankara: Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayınları.
• Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun. (2002, 3 Ağustos). Resmî Gazete (Sayı: 24841). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4771.html
• Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM). (2023). İnsan Ticareti. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.egm.gov.tr/insan-ticareti
• Farrokhzad, A. (2018). İnsan Ticareti ve Göçmen Kaçakçılığı Suçları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku ABD, Ankara.
• Global Report on Trafficking in Persons 2020. (2021). UNODC, Global Report on Trafficking in Persons 2020. United Nations publication, Sles No. E.20.IV.3, Vienna, Austria. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/tip/2021/GLOTiP_2020_15jan_web.pdf
• Global Estimates of Modern Slavery: Forced Labour and Forced Marriage. (2017). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/publication/wcms_575479.pdf
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2015). Türkiye ve Göç Broşürü. (2. Baskı), Yayın No:18. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/Yayinlar/Kitaplar/turkiyevegoc_tr.pdf
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2018a). 2017 Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Yıllık Raporu. Yayın No: 49. Ankara.
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2018b). Stratejik Plan 2019-2023. Erişim tarihi 15 Mayıs, https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/Mali-Tablolar/STRATEJIK-PLAN-2019-2023/Stratejik-Plan-2019_2023.pdf).
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2019). 2018 Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Yıllık Raporu. Yayın No: 52. Ankara.
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2020a). 2020 Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Yıllık Raporu. Yayın No: 61. Ankara.
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2020b). 2019 Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Yıllık Raporu. Yayın No: 60. Ankara.
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2020c). 2020 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim Tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/evraklar/Stratejik-Yonetim/Faaliyet-Raporlari/2020-Yili-Faaliyet-Raporumuz.pdf
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2021). 2021 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/Kurumsal/Strateji/Faaliyet-
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2022). 2022 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/Kurumsal/Strateji/2023-Mayis-/2022-Yili-Faaliyet-Raporu.pdf
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2023a). Türkiye’nin İnsan Ticaretiyle Mücadelesi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/turkiyenin-insan-ticaretiyle-mucadelesi
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2023b). İnsan Ticaretiyle Mücadele Hakkında. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/genel-bilgi56420
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2023c). İnsan Ticareti ile Mücadele. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/insan-ticareti-ile-mucadele-istatistik
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2023ç). Türkiye'nin İnsan Ticaretiyle Mücadele Yıllık Raporları. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/turkiyenin-insan-ticaretiyle-mucadele-yillik-raporlari
• Göç İdaresi Başkanlığı (GİB). (2023d). 2023 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/Mali-Tablolar/FAALIYET-RAPORU/2023/2023-Yili-I%CC%87dare-Faaliyet-Raporu.pdf
• İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik (2016, 17 Mart). Resmî Gazete (Sayı: 29656). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/03/20160317-9.htm
• Jandarma Genel Komutanlığı (JGNK). (2017). Jandarma Dergisi, 147 Sayı, 28-33. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.jandarma.gov.tr/kurumlar/jandarma.gov.tr/Jandarma/Jandarma_Dergisi/J_DERG%C4%B0S%C4%B0_147.pdf
• Jandarma Genel Komutanlığı (JGNK). (2023). İnsan Ticareti. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.jandarma.gov.tr/insan-ticareti
• Kahya, Y. (2012). Sınıraşan Organize Suç Tipi Olarak Göçmen Kaçakçılığı: Türkiye’ deki Kaçakçı Profili ve Organizasyonları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Polis Akademisi, Güvenlik Bilimler Enstitüsü, Güvenlik Stratejileri ve Yönetim ABD, Ankara.
• Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (2002, 19 Ocak). Resmî Gazete (Sayı:24645). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/03/20030318.htm#4
• Korkusuz, G. (2014). İnsan Ticareti Kavramı ve 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda İnsan Ticareti Suçu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku ABD, İstanbul.
• Kızılsümer, D. (2007). İnsan Ticareti ile Mücadele: Uluslararası Belgeler ve Türkiye’nin Çabaları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62 (01), 113-145. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002011
• Pangerc, D. (2015). Anthropological Methods in Counter-Trafficking Activities: Analysis of Criminal Networks and Victim-Oriented Approach. Hurtado, F.A. and Ercolani, G. (Eds). Anthropology and Security Studies. (pp. 185-198). Murcia: Universidad de Murcia.
• Palermo Protokolü. (2003). Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne Ek İnsan Ticaretinin Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol’ün Onaylanması Hakkında Karar (2003, 18 Mart). Resmî Gazete (Sayı: 25052). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/03/20030318.htm#4
• Renk, B. ve Demir, O.Ö. (2011). İnsan Ticareti ve Yasal Düzenlemeler: Eski Sorunlar, Yeni Çözümler. Polis Bilimleri Dergisi, Cilt 13 (1), 51-75.
• The Sustainable Development Goals. (2019). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.un.org/sustainabledevelopment/economic-growth/
• The Sustainable Development Goals Report 2019. (2019). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://unstats.un.org/sdgs/report/2019/The-Sustainable-Development-Goals-Report-2019.pdf
• The Sustainable Development Goals Report 2021. (2021). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://unstats.un.org/sdgs/report/2021/The-Sustainable-Development-Goals-Report-2021.pdf
• The Sustainable Development Goals Report 2023. (2023). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https:////unstats.un.org/sdgs/report/2023/The-Sustainable-Development-Goals-Report-2023.pdf
• Trafficking in Persons Report June 2022. (2022). Department of State, United States of America. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.state.gov/wp-content/uploads/2022/10/20221020-2022-TIP-Report.pdf
• Türk Hukukunda İnsan Ticareti Suçu El Kitabı. (2009). (2. Baskı), Ankara: Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayınları. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/Yayinlar/Kitaplar/insanticareti.pdf
• Türk Ceza Kanunu 765 sayılı (1926, 13 Mart). Resmî Gazete (Sayı: 320). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/mevzuat/765.htm
• Türk Ceza Kanunu 5327 Sayılı (2004, 26 Eylül). Resmî Gazete (Sayı: 25611 Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982, 18 Ekim). Resmî Gazete (Sayı: 17863 Mükerrer) Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf
• Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK). (2023a). Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.tihek.gov.tr/turkiye-insan-ticaretiyle-mucadele-zirvesi
• Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK). (2023b). İnsan Ticaretiyle Mücadele Türkiye Ulusal Raporu. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.tihek.gov.tr/kategori/pages/insan-ticaretiyle-mucadele-turkiye-ulusal-raporu
• T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2023). Türkiye’nin İnsan Ticaretiyle Mücadelesi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-insan-ticaretiyle-mucadelesi-.tr.mfa
• Uluslararası Göç Örgütü (IOM). (2016). Ulusal ve Uluslararası Alanda İnsan Ticareti ile Mücadele ve Mağdurların Korunmasına İlişkin Hukuksal Çerçeve. Ankara: Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayınları.
• Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi (ICMPD). (2013). Türkiye’de İnsan Ticareti ile Mücadele ve İlerisi Araştırma Raporu. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.icmpd.org/file/download/48331/file/Current%2520Anti-trafficking%2520Response%2520in%2520Turkey%2520and%2520the%2520Way%2520Forward%2520TR.pdf
• Vural, S. (2018). İnsan Ticareti Suçu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku ABD, Ankara.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (2013, 11 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 28615). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf
• Yalınsu, B. (2019). Nijerya’da İnsan Ticaretinin Ağları ve Boyutları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yenidünya, A.C. (2009). Türk Ceza Kanunu’nda İnsan Ticareti Suçu. Türk Hukukunda İnsan Ticareti Suçu El Kitabı içinde (ss. 50-88). (2. Baskı). Ankara: Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayınları.
• Yenidünya, A.C. (2014). İnsan Ticareti Suçu ile Etkin Mücadelede Nasıl Bir Ceza Kanunu. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023, https://www.academia.edu/36133684/%C4%B0nsan_Ticareti_%C4%B0le_M%C3%BCcadelede_Nas%C4%B1l_Bir_Ceza_Kanunu
• Yılmaz, Y. (2017). İnsan Ticareti Suçu ve İçtima Sorunu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 23 (3), 883-972.