HİBRİT SAVAŞLARIN SİLAHLI ÇATIŞMA HUKUKU IŞIĞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: RUSYA- KIRIM ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 195 - 222, 30.11.2023

Ali Açıkgöz , Filiz Değer

https://doi.org/10.28956/gbd.1275871

Öz

Ortak siyasi hedeflere ulaşmak için tasarlanmış hem devlet hem de devlet dışı aktörleri içerebilecek tek bir alanda düzenli ve gerillalar, isyancılar, teröristler gibi düzensiz güçleri birleştiren yeni bir savaş biçimi olan hibrit savaşın uluslararası hukukta bir tanımı ve karşılığı bulunmamaktadır. Uluslararası sistemin kısmen izin verdiği uyumsuzluk ve çok biçimlilikten yararlanan ve NATO’nun Kuzey Yıldızı vizyonunda yer alan hibrit tehditlerde askeri, ekonomik ve siyasi hedefleri ile diğer bir devlet üzerine menfaat sağlamak için yapılacak stratejiler, rakip devletçe saldırgan ve hatta düşmanca politika kabul edilebilse de bu durumda saldırı veya fiili bir kuvvet kullanma varlığını kabul etmek doğru değildir. Uluslararası hukuk doktrinin hibrit savaşlarda küresel ve yerel asimetrilerini hesaba katmak için hiçbir aracı bulunmamaktadır. Kırım’daki siyasi amacı: NATO’nun ezici bir askeri tepkisine yol açmadan siyasi kontrolü sağlamak olan Rusya temelini Gerasimov doktrininde bulan savaş ve barış arasındaki “Gri Bölge” de ekonomik manipülasyon, kapsamlı ve güçlü bir dezenformasyon ve propaganda kampanyası, sivil itaatsizliğin ve hatta ayaklanmanın teşvik edilmesi ve iyi tedarik edilmiş paramiliter güçlerin kullanılması gibi Rus asimetrik meydan okumaları ile Kırımda siyasi kontrolü ele geçirmiştir. Çalışmada literatür taraması ile hibrit savaş, kavram olarak incelenecek ve Rusya Federasyonu’nun Kırım üzerine gerçekleştirdiği hibrit faaliyetleri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Savaş, Hibrit Savaş, Savaş Hukuku, Rusya, Kırım

EVALUATION OF HYBRID WARS IN THE LIGHT OF ARMED CONFLICT LAW: THE CASE OF RUSSIA-CRIMEA

Öz

Hybrid warfare, a new form of warfare that combines regular and irregular forces such as guerrillas, insurgents, terrorists, in a single field that can involve both state and non-state actors, designed to achieve common political goals, does not exist internationally. In hybrid threats, which benefit from the incompatibility and polymorphism partly allowed by the international system, and which are included in NATO's North Star vision, the strategies to be made to gain advantage over another state with their military, economic and political goals may be accepted as an aggressive and even hostile policy by the rival state. It is not correct to accept the existence of an attack or actual use of force. International legal doctrine has no means to account for global and local asymmetries in hybrid wars. Its political purpose in Crimea: economic manipulation, a comprehensive and powerful disinformation and propaganda campaign, a campaign of civil disobedience and even insurrection in the “Gray Zone” between war and peace, which is rooted in the Gerasimov doctrine of Russia, whose political goal is to maintain political control without causing an overwhelming military response from NATO. It has taken political control of the Crimea with Russian asymmetrical challenges, such as the promotion and use of well-supplied paramilitary forces. In this study, hybrid warfare will be examined as a concept with literature review and hybrid activities of the Russian Federation on Crimea will be examined.

Anahtar Kelimeler

War, Hybrid War, Law of War, Russia, Crimea

Kaynakça

• Akderin, F. (2012). Latince sözlük Latince – Türkçe Türkçe–Latince. İstanbul: Say Yayınları.
• Akkutay, A. İ. (2016). Silahlı çatışmalar hukukunda iç silahlı çatışmaların uluslararasılaşması. Ankara Üni. Hukuk Fak. Dergisi, 65(1), 1-61.
• Altınsoy, Z. D. (2022). Bir savaş stratejisi olarak cinsel şiddetin feminist teori ve uluslararası hukuk açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Suçlar ve Tarih, 23, 117-140.
• Aslan, M. Y. (2008). Savaş hukukunun temel prensipleri. TBB Dergisi. 79, 235-275. Bachmann, S. D., ve Mosquera, A. B. M. (2018). Hybrid warfare as lawfare: towards a comprehensive legal approach. A Civil-Military Response to Hybrid Threats, 61-76.
• Barber, N. (2017). A warning from the Crimea: Hybrid warfare and the challenge for the ADF. Australian Defence Force Journal, 201, 46-58.
• Bingöl, O. (2017). Hybrid war and its strategic implications to Turkey. Gazi Akademik Bakış, 11(21), 107-133.
• Bingöl, O. (2015). “Hibrid savaş, Rusya ve Türkiye”, Merkez Strateji Enstitüsü- Bilgi Notu-005. Birleşmiş Milletler Şartı. Erişim Tarihi: 25. 04. 2021, https://www.un.org/en/about-us/un-charter
• Bukkvoll, T. (2016). Russian special operations forces in Crimea and Donbas. The US Army War College Quarterly: Parameters, 46(2), 4. President Bush Delivers Graduation Speech at West Point, The White House. (1 June 2002) Erişim Tarihi: 25. 04. 2021, http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2002/06/20020601-3.html
• Cassese, A. (2008). Civil war and international law. (A.Cassese ve P.G.Zappala Ed.), The human dimension of international law: selected papers of Antonio Cassese. (ss. 110-128), Oxford: Oxford University Press.
• Cioffi-Revilla, C. (1996). Origins and evolution of war and politics. International Studies Quarterly. 40(1), 1-22.
• Coalson, R. (2014). Top Russian general lays bare Putin’s plan for Ukraine. huffpost.com. Erişim Tarihi:18. 04. 2021, https://www.huffpost.com/entry/valery-gerasimov-putin-ukraine_b_5748480
• Clausewitz, C. V. (2007). On War. İngilizce (M.Howard ve P.Paret Çev.), Oxford: Oxford University Press.
• Dayspring, S. M. (2015). Toward a theory of hybrid warfare: the Russian conduct of war during peace. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Naval Postgraduate School, Monterey. Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü (diabgm). Erişim Tarihi:24. 04. 2021, https://diabgm.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/uluslararasi-ceza-mahkemesi-ucm28022020101834
• Dickey, J. V. (2015). Russian political warfare: origin, evolution and application. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Naval Postgraduate School, Monterey.
• Erendor, M. E. (2019). Silahlı çatışma hukuku ilkelerinin değerlendirilmesi: askeri gereklilik, gereksiz acı ve ıstırabın önlenmesi ve onur. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1991-2009.
• Erol, M. S. ve Oğuz, Ş. (2015). Hybrid warfare studies and Russia’s example in Crimea. Gazi Akademik Bakış, 9(17), 261-277.
• Galkins, K. (2012). NATO and hybrid conflict: unresolved issues from the past or unresolvable threats of the present? (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Naval Postgraduate School, Monterey.
• Gerasimov V. (2013). Value of science in foresight: new challenges require rethinking forms and methods of warfare. Military-Industrial Courier. (February 27, 2013).
• Glenn, R. W. (2009) “Thoughts on hybrid conflict.” Small Wars Journal. Erişim Tarihi:11. 04. 2021, https://smallwarsjournal.com/blog/journal/docs-temp/188-glenn.pdf
• Green, L. C. (2000). The contemporary law of armed conflict. Manchester: Manchester University Press.
• Gray, C. S. (2007). Another bloody century: future warfare. UK:Phoenix Press
• Goldenziel, J. I. (2022). An alternative to zombieing: Lawfare between Russia and Ukraine and the future of international law. Erişim Tarihi:09. 03. 2023, https://law.yale.edu/sites/default/files/background_reading_1.pdf
• Günyel, C. (2021). Soğuk savaş sonrası Rusya Federasyonu’nun tehdit algısı ve bu kapsamda NATO’yla olan ilişkilerinin analizi. (E.H.Kılıçbeyli ed.), 100. yılında Türkiye - Rusya ilişkileri çok taraflı gelişmeler, karşılıklı etkileşimler, Ankara: Nika Yayınevi, 133-144.
• Gürseler, C. (2014). Kırım’ın “Self-Determinasyonu” Nasıl Yorumlanabilir? Karadeniz Araştırmaları, 43, 87-115.
• Gürseler, C. (2015). Rusya Federasyonunda Azınlık Politikaları ve Kırım Tatarları, Karadeniz Araştırmaları, 12 (46), 61-77.
• Hammes, T. X. (2004). The sling and the stone: on war in the 21st century. Zenith: Zenith Press.
• Heft, J. (2010). Religion, world order, and peace: Christianity, war, and peacemaking. CrossCurrents. 60(3), 328-331.
• Hoffman, F. G. (2007). Conflict in the 21st century: the rise of hybrid wars. Arlington ve Virginia: Potomac Institute for Policy Studies. Erişim Tarihi:09. 03. 2023, https://potomacinstitute.org/reports/19-reports/1163-conflict-in-the-21st-century-the-rise-of-hybrid-wars --------.(2014). On not-so-new warfare: political warfare vs hybrid threats. War on the rocks. Erişim Tarihi: 22. 04. 2021, https://warontherocks.com/2014/07/on-not-so-new-warfare-political-warfare-vs-hybrid-threats/
• Huber, T. M. (2002). Compound warfare: a conceptual framework. (T.M.Huber Ed.), Compound warfare that fatal knot. (ss.1-11), Kansas: U.S. Army Command and General Staff College Press. Erişim Tarihi:11. 04. 2021, https://www.armyupress.army.mil/Portals/7/combat-studies-institute/csi-books/compound_warfare.pdf İcrc.org. “Rule 3. definition of combatants,” ICRC Customary IHL. Erişim Tarihi:22. 04. 2021, Customary IHL - Rule 3. Definition of Combatants (icrc.org)
• Johnson, R. (2018). Hibrit tehdidin tarihsel evrimi. Y.Özel ve E.İnaltekin (Ed), Savaşın değişen modeli: hibrit savaş (ss. 1-7). (M.A.Yazıcı Çev.) İstanbul: Milli Savunma Üniversitesi Yayınları.
• Keskin, F. (1998). Uluslararası hukukta kuvvet kullanma: savaș, karıșma ve Birleșmiș Milletler. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Korhonen, O. (2015). Deconstructing the conflict in Ukraine: the relevance of international law to hybrid states and wars. German Law Journal, 16(3), 452-478.
• Liang Q. ve Xiangsui W. (1999). Unrestricted warfare. Beijing: PLA Literature and Arts Publishing House.
• Mansoor, P. R. (2012). “Hybrid warfare in history.” (W.Murray ve P.R.Mansoor Ed.), Hybrid warfare: fighting complex opponents from the ancient time to present. (ss. 1-17), Cambridge: Cambridge University Press. Mosquera, A. B. M., & Bachmann, S. D. (2016). Lawfare in hybrid wars: the 21st century warfare. Journal of International Humanitarian Legal Studies, 7(1), 63-87.
• McCuen, J. J. (2008). Hybrid wars. Military Review. (ss.107-113). Erişim Tarihi:11. 04. 2021, https://www.armyupress.army.mil/Portals/7/military- review/Archives/English/MilitaryReview_20080430_art017.pdf
• Monaghan, A. (2015). The 'war'in Russia's' hybrid warfare. The US Army War College Quarterly: Parameters, 45(4), 8.
• Murray, W. (2012). Conclusion what the past suggests. (W.Murray ve P.R.Mansoor Ed.), Hybrid warfare: fighting complex opponents from the ancient time to present. (ss. 289-309), Cambridge: Cambridge University Press.
• Neff, S. C. (2005). War and the law of nations: a general history. Cambridge: Cambridge University Press. oxfordlearnersdictionaries.com. Erişim Tarihi: 26. 03. 2021, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/hybrid_1?q=hybrid
• Özer, Y. (2018). Savaşın değişen karakteri: teori ve uygulamada hibrit savaş. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 7(1), 29-56.
• Pazarcı, H. (2009). Uluslararası Hukuk. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Parlak, T. M. (2015). Galiplerin adaleti Nürnberg ve Tokyo askeri ceza mahkemeleri. ABMYO Dergisi. 38, 37-53.
• Puyvelde, D. V. (2015). “Hybrid war-does it even exist?” NATO Review Magazine. Erişim Tarihi :01. 04. 2021, https://www.nato.int/docu/review/articles/2015/05/07/hybrid-war-does-it-even-exist/index.html
• Reeves, S. R., ve Barnsby, R. E. (2012). The new griffin of war: hybrid international armed conflicts. Harvard International Review, 34(3), 16-18.
• Reisinger, H. ve Golts, A. (2014). Russia’s Hybrid Warfare: Waging War below the Radar of Traditional Collective Defence, NATO Defense College, 105, 1-12.
• Schmitt, C. (2006). The nomos of the earth in the international law of jus publicum europaeum. New York: Telos Pres Publishing.
• Shaw, M. N. (2008), International Law. Cambridge: Cambridge University Press.
• Sun Tzu. (2010). Savaş Sanatı. (H. İlhan Çev.), Ankara: Tutku Yayınevi.
• Sur, M. (2016). Uluslararası Hukukun Esasları. İstanbul: BetaYayınları. Tezcan, D.; Erdem, M. R. ve Önok, R. M. (2017). Uluslararası Ceza Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Trachtman, J. P. (2016). Integrating lawfare and warfare. BC Int'l & Comp. L. Rev., 39, 267-282.
• Tropin, Z. (2021). Lawfare as part of hybrid wars: The experience of Ukraine in conflict with Russian Federation. Security and Defence Quarterly, 33(1), 15-29. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. ErişimTarihi:26. 03. 2021, https://sozluk.gov.tr/ Uluslararası Ceza Divanı Roma Statüsü. www.tbmm.gov.tr ErişimTarihi:24. 04. 2021, https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/mevzuat_CDRS.htm
• Uzun, M. C. (2018). Hibrit tehdidin tarihsel evrimi. Y. Özel ve E.İnaltekin (Ed), Savaşın değişen modeli: hibrit savaş (ss. 29-47). (M.A. Yazıcı Çev.) İstanbul: Milli Savunma Üniversitesi Yayınları.
• Vitalii, V. (2015). Hybrid war, international law and Eastern Ukraine. European Political and Law Discourse, 2(4), 14-29.