İSLAM DEVRİMİ SONRASI İRAN SİNEMASINDA İSLAMİLEŞTİRME: POLİTİKALAR, PRATİKLER VE TOPLUMSAL YANSIMALAR

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 201 - 226, 02.06.2025

Farnaz Sarani Azar , Zakir Avşar

Öz

Bu makale, İran Sinemasında İslam Devrimi Sonrası İslamileştirme başlığı altında, İslam Devrimi’nin İran sineması üzerindeki etkilerini, politikalarını ve toplumsal yansımalarını ele alır. Devrim öncesi ve sonrası İran sineması arasında karşılaştırmalar yaparak, devrimin sinema alanındaki dönüşümünü ortaya koyar. Ayrıca, devrim sonrası kültürel politikaların sinema üzerindeki etkilerini inceleyerek, yeni sinema politikalarının uygulanmasıyla ortaya çıkan sonuçları değerlendirir. İslami temaların sinemada nasıl temsil edildiği ve bu temsillerin toplumsal dinamikler üzerindeki etkilerini analiz eder. Kadın, aile ve toplum gibi önemli konuları, yeni sinema temsilleri bağlamında inceler ve İran sinemasındaki dönüşüm sürecinin yönlerine odaklanır. Bu makale, İslam Devrimi sonrası İran sinemasının dönüşüm sürecini ve bu dönüşümün toplumsal, kültürel ve politik etkilerini şekilde inceler.

Anahtar Kelimeler

İran Sineması , İslamileştirme , Etkileşim

ISLAMIZATION IN IRANIAN CINEMA AFTER THE IRANIAN REVOLUTION: POLICIES, PRACTICES AND SOCIAL REFLECTIONS

Öz

This article delves into the influence, policies, and societal ramifications of the Islamic Revolution on Iranian cinema, under the rubric of “Islamization in Iranian Cinema Post-Islamic Revolution”. Through comparative analysis between pre- revolutionary and post-revolutionary Iranian cinema, it elucidates the paradigm shift instigated by the revolution within the cinematic domain. Furthermore, it scrutinizes the impact of post-revolutionary cultural policies on cinema and evaluates the repercussions ensuing from the implementation of novel cinema policies. The article conducts a thorough examination of the representation of Islamic themes in cinema and their socio-cultural ramifications. It meticulously examines pivotal subjects such as women, family dynamics, and societal structures within the context of emerging cinematic representations, with a focal point on the multifaceted aspects of the transformational trajectory within Iranian cinema. This article meticulously investigates the transformational journey of Iranian cinema in the aftermath of the Islamic Revolution, while also delineating its societal, cultural, and political reverberations.

Anahtar Kelimeler

Iranian Cinema , Islamization , Interaction

Kaynakça

• Aktaş, C. (2005). Şark’ın Şiiri: İran Sineması. İz Yayıncılık.
• Ayteki̇n, M. (2019). Rahşan Beni-İtimad’ın Perspektifinden Devrim Sonrası İran Sinemasındaki Kadınların Tasviri Üzerine Bir İnceleme. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 1(1), Article 1.
• Ayteki̇n, M. (2020). Behram Beyzayi Sinemasında Kadın: “Başu, Küçük Yabancı” Örneği. SineFilozofi, 5(9), Article 9.
• Devictor, A. (2007). Klasik Araçlar, Özgün Hedefler: İran İslâm Cumhuriyeti‟nde Sinema ve Kamu Politikası. İçinde R. Tapper (Ed.), & K. Sarısözen (Çev.), Yeni İran Sineması Siyaset, Temsil ve Kimlik (ss. 82-96). Kapı Yayınları.
• Hagigi, M. (2007). Film in Postrevolutionary Iran: An Inquiry into the Political and Aesthetic Characteristics of ‘The Devotional. Iranian Studies, 40(1), 135-153.
• Hasan Por, A., & Yazd Khasti, B. (2016). Sorunlu Kadınlık; İran Sinemasında Cinsiyet Gösterme ve Kadın Ahlaki Kalıpları İnşa Etme. Motaleate Farhang-Ertebatat, 32(16), Article 16.
• Kanat, F. (2007). İran Sinemasında Kadın; Kadın Temsili ve Kadın Yönetmenler (Birinci). Dipnot Yayınları.
• Kırel, S. (2006). Küresel Seyircilik, Hollywood Ve “Öteki” Sinemalar Bağlamında İran Filmlerinin Konumlandırılması. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 4, Article 4.
• Kulayi, E., & Behbahani, S. (2011). İslam Devrimi’nden Sonra Kadın ve Kültürel Gelişim (Sinema Alanına Vurgu Yaparak). Resaneh, 6(1), Article 1.
• Laleh, A. (2015). Modern İran sinemasında İran edebiyatının izleri. Dört Mevsim.
• Muhammadi, C., & Biçaranlu, A. (2013). Devrim Sonrası Sinemada Değerlerin, Kimliklerin ve Yaşam Tarzlarının Dönüşümünün Anlatı Analizi. Fasl Nameye Tahgigate Farhangiye İran, 3(6), Article 6.
• Naficy, H. (2011). A social history of iranian cinema: Volume 1: The Artisanal Era, 1897–1941 (C. 1). Duke University Press.
• Naficy, H. (2012). A social history of iranian cinema: Volume 4: The Globalizing Era, 1984–2010 (C. 4). Duke University Press.
• Nifisi, H. (2007). İran‟da Film Kültürünün İslâmileŞtirilmesi: Hatemi Sonrasının Güncel Verileri. İçinde R. Tapper (Ed.), & K. Sarısözen (Çev.), Yeni İran Sineması Siyaset, Temsil ve Kimlik (ss. 32-81). Kapı Yayınları.
• Özkan, H. (2020). İran’da Devrim Sonrası Sinema: İbrahim Hatemikiya Filmlerinde Devrim Düşüncesi, Cephe Ve “Hüviyet” İnşası. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 3(1), Article 1.
• Sadr, H. R. (2006). Iranian Cinema A Political History. I.B.Tauris & Co. Ltd.
• Soytok, S. (2022). İran’da Siyasi İslamın Sinemaya Etkisi. Uluslararasi sosyal bi̇li̇mler ve sanat araştirmalari dergi̇si̇, 1(1), 114-127.
• Tapper, R. (2007). Yeni İran sineması: Siyaset, temsil ve kimlik (K. Sarısözen, Çev.). Kapı Yayınları.
• Teksoy, R. (2009). Rekin Teksoy’un Sinema Tarihi—2 (3.). Oğlak Yayınları.
• Uğur, U. (2017). İran Yeni Dalga Sineması Ve Majid Majidi’nin “Cennetin Çocukları” Filmi. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(2), Article 2.