Counseling and Guidance Services: Historical Development, Models and Program

Yıl 2024, , 601 - 629, 30.04.2024

Semra Kiye

https://doi.org/10.17152/gefad.1372539

Öz

The development of the counseling profession and counseling and guidance services in the world spans more than a century. In Turkey, these services have been carried out largely in educational environments for more than seventy years. The aim of this study is to examine the development of the counseling profession and counseling and guidance services. In this context, firstly, the development of counseling and guidance services in the world was briefly introduced, and then evaluations were made regarding their development in Turkey and their current situation and application areas. In addition, the traditional and developmental guidance models used in the execution of counseling and guidance services have been examined and the comprehensive developmental counseling and guidance program on which the developmental guidance model is based has been discussed.

Anahtar Kelimeler

Counseling, Traditional-developmental models, Comprehensive developmental counseling and guidance program.

Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri: Tarihi Gelişimi, Modelleri ve Programı

Öz

Psikolojik danışmanlık mesleği ile psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin dünyadaki gelişimi bir asırdan fazla bir süreyi kapsamaktadır. Türkiye’de de psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri büyük oranda eğitim ortamlarında yetmiş yılı aşkın bir süredir yürütülmektedir. Bu çalışmanın amacı psikolojik danışmanlık mesleği ile psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin tarihi gelişimini incelemektir. Bu kapsamda öncelikle psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin dünyadaki tarihi gelişimi kısaca tanıtılmış daha sonra Türkiye’deki tarihi gelişimi ile günümüzdeki mevcut durum ve uygulama alanlarına ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Bunların yanı sıra psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde kullanılan geleneksel ve gelişimsel rehberlik modelleri incelenmiş ve gelişimsel rehberlik modelinin dayalı olduğu kapsamlı gelişimsel psikolojik danışma ve rehberlik programı ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik danışmanlık, Geleneksel-gelişimsel modeller, Kapsamlı gelişimsel psikolojik danışma ve rehberlik programı.

Kaynakça

• Aluede, O., Imonikhe, J., & Afen-Akpaida, J. (2007). Towards a conceptual basis for understanding developmental counselling and guidance model. Education, 128(2), 189–201.
• American Counseling Association (ACA). (2023). Erişim adresi: https://www.counseling.org/membership/membership-savings (13.06.2023 tarihinde ulaşılmıştır.)
• American School Counselor Association. (ASCA). (2023). https://schoolcounselor.org/About-School-Counseling/ASCA-National-Model-for-School-Counseling-Programs (01.06.2023 tarihinde ulaşılmıştır.)
• American School Counselor Association. (ASCA) (2023). https://www.schoolcounselor.org/About-School-Counseling/School-Counselor-Roles-Ratios (06.06.2023 tarihinde erişilmiştir.)
• Aubrey, Roger,F. (1977). Historical development of guidance and counseling and ımplications for the future. Personnel & Guidance Journal, 55 (6), 288-295.
• Baytemir, K. & Güven, M. (2015). Halk eğitim merkezleri için kapsamlı rehberlik ve psikolojik danışma programının geliştirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 903-908.
• Camadan, F., & Alpaydın, F. (2023). Türkiye’deki psikolojik danışma ve rehberlik uygulama ve araştırma merkezlerinin incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14 (2), 654-675. https://doi.org/10.51460/baebd.1276204
• Darko,R., Asamoah- Gyawu, J., & Langu, G. K. (2021). Examining the roles of traditional guidance and counselling among the people of Sefwi-Bekwai in the Western- North Region of Ghana, Africa. International Journal of Research and Innovation in Social Science, 4(2), 483– 490.
• Dixon, D. N. (1987). From parsons to professions: The history of guidance and counseling psychology. In J. A. Glover & R. R. Ronning (Eds.), Historical foundations of educational psychology. New York: Plenum.
• Dogan, S. (1998). Counseling in Turkey: Current status and future challenges. Education Policy Analysis Archives. 6, 12. https://doi.org/10.14507/epaa.v6n12.1998
• Doğan, S. (2001). Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri nasıl yapılandırılabilir? 6. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Kitapçığı. Ankara: Nobel.
• Doğan, S. (2008). “The route of counselor education in Turkey”. Paper presented at the International Congress of Counseling, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi.
• Ergüner-Tekinalp, B., Leuwerke, W., & Terzi, Ş. (2009). Emergence of national school counseling models: Views from the United States and Turkey. Journal of School Counseling, 7(33), 1-30.
• Erikson, E. H. (1950). Childhood and society. New York: W. W. Norton.
• Erkan, S. (1995). Kapsamlı rehberlik programları. Milli Eğitim Dergisi. 128, 39-44.
• Erkan, S. (2001). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması. Ankara: Nobel.
• Erkan, Serdar. (2011). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması. Ankara: Pegem Akademi.
• Erkan, S. & Güven, M. (Danışmanlar) (2006). İlköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programı. Ankara: MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Gladding, S. (2012). Counseling: A comprehensive profession. NY: Pearson (The Merrill Counseling Series)
• Granello, D. H., & Young, M. E (2012). Counseling today: Foundations of professional identity. Boston, MA: Pearson.
• Gysbers, N.C. (2004). Comprehensive guidance and counseling programs: the evoluation of accountability. Professional School Counseling, 8, 1, 1-14.
• Gysbers, N. C. (1997). A model comprehensive guidance program. In N. C. Gysbers & P. Henderson (Eds.), Comprehensive guidance programs that work-II (pp. 1-23). Greensboro, NC: ERIC/CASS.
• Gybers, N. C., & Henderson, P. (2001). Comprehensive guidance and counseling programs: A rich history and a bright future. Professional School Counseling, 4, (4), 246-257.
• Gysbers, N.C., & Henderson, P. (2012). Developing and Managing Your School Guidance and counseling Program. (5. Edition). ACA 5999 Stevenson Avenue Alexandria, VA 22304.
• Hartung, P. J., & Blustein, D. L. (2002). Reason, intuition and social justice: Elaborating on Parson’s career decision-making model. Journal of Counseling and Development, 80(1), 41–47.
• Herr, E. L. (1999). Counseling in a dynamic society: Contexts & practices for the 21st century. Alexandria, VA: American Counseling Association.
• Holland, J. L. (1959). A theory of vocational choice. Journal of Counseling Psychology, 6, 35-45.
• Hui, E.K.P. (2000). Guidance as a whole school approach in Hong Kong: From remediation to student development. International Journal for the Advancement of Counseling, 22, 69-80.
• Kepçeoğlu, M. (1994). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Özerler.
• Korkut-Owen, F. (2007). Psikolojik danışma alanında meslekleşme ve psikolojik danışman eğitimi. Özyürek, R., Korkut, F., Korkut, D. O. (Ed.) Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik (ss. 95-123) Ankara: Nobel.
• Korkut-Owen, F. (2020). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma (6. Baskı). Ankara: Anı.
• Leahy, M. J., Rak, E., & Zanskas, S. A. (2009). A brief history of counseling and specialty areas of practice. In I. Marini & M. A. Stebnicki (Eds.), The professional counselor’s desk reference (pp. 3–13). New York, NY: Springer. MEB. (1975). Tebliğler Dergisi, sayı: 1805.
• MEB.(1982). On Birinci Milli Eğitim Şurası Rapor. Ankara M.E.B. Yayınları.
• MEB. (2020). Milli Eğitim Bakanlığı Sınıf Rehberlik Programı (Okul Öncesi, İlkokul, Ortaokul, Ortaöğretim/Lise). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_07/17143025_SINIF_REHBERLYK_PROGRAMI_2020.pdf (07.06.2023 tarihinde erişilmiştir.)
• MEB. (2022). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2021/2022. https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=460 (Erişim tarihi: 13. 06.2023).
• Myrick, R. (1997). Developmental guidance and counseling: A practical approach (3th Ed.). Minneapolis: Educational Media Corporation.
• Nazlı, S. (2002). İlköğretimde gelişimsel rehberlik modeli. Ankara: MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi (EARGED) Yayınları.
• Nazlı, S. (2003). Öğretmenlerin kapsamlı/gelişimsel rehberlik ve psikolojik danışma programını algılamaları ve değerlendirmeleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 132-145.
• Nazlı, S. (2006). Comprehensive guidance and counselling programme practices in Turkey. Mediterranean. Journal of Educational Studies, 11, 1, 83-101.
• Nazlı, S. (2014). Polis Akademisi kapsamlı gelişimsel rehberlik programının orta vadeli değerlendirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 259-278.
• Nazlı, S. (2023). Kapsamlı gelişimsel rehberlik programı. 8. Baskı, Anı Yayınları, Ankara.
• Nazlı, S., Aşçıoğlu Önal, A., Kiye, S., & Dönmezoğulları, C. (2018). Üniversite öğrencilerinin meta yeterliklerinin akran danışmanlığı müdahalesi/programı ile desteklenmesi: beceri eğitimi atölyeleri örneği. 20. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. (25-27.10.2018). Samsun, Türkiye.
• Nugent, F. A. (1990). An introduction to the profession of counseling. Columbus, OH: Merrill.
• Nystul, M. S. (2011). Introduction to counseling: An art and science perspective. Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• Özgüven, İ.E. (1990). Ülkemizde psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetlerinin dünü ve bugünü. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(1), 4–15.
• Paisley, P. O., & Peace, S. D. (1995). Developmental principles: A framework for school for school counseling programs. Elementary School Guidance and Counseling, 30, 85-93.
• Piaget, J. (1952). The child’s conception of number. London: Psychology Press.
• Pişkin, M. (2006). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin dünü, bugünü ve yarını. Hesapçıoğlu, M. ve Durmuş, A. (Ed.) Türkiye’de Eğitim Bilimleri: Bir Bilonço Denemesi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Roe, A. (1956). The psychology of occupations. New York: John Wiley.
• Rotter, J. C. (1990). Elementary school counselor preparation: Past, present, and future. Elemen tary School Guidance & Counseling, 24, 180 188.
• Schmidt, J. J.(2014). Counseling in school: Comprehensive programs of responsive services for all students. 6 th Edition, NY: Pearson (The Merrill Counseling Series)
• Sink, C. A., & MacDonald, G. (1998). The status of comprehensive guidance and counseling in the United States. Professional School Counseling, 2(2), 88-95.
• Sullivan, H. S. (1953). The interpersonal theory of psychiatry. New York: W. W. Norton.
• Tan, H. (1992). Psikolojik danışma ve rehberlik. MEB Yayınları, Öğretmen Kitapları Dizisi: 163, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Tatlılıoğlu, K., & Uysal, M. M. (Kasım, 2013). Okul rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinin kapsamlı gelişimsel rehberlik anlayışı doğrultusunda değerlendirilmesi. International symposium on changes and new trends in education, Konya, Türkiye. Bildiriler içinde (s. 98-110).
• T.C. Başbakanlık D.P.T. (1967). “II. Beş Yıllık Kalkınma Planı”, Ankara. Erişim Adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Ikinci_Bes_Kalkinma_Plani-1968-1972.pdf (01.06.2023 tarihinde erişilmiştir)
• Terzi, Ş. (2009). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının geliştirilmesi. A. Kaya (Ed.), Psikolojik danışma ve rehberlik (355-367), 6. Baskı, Ankara: Anı.
• Torunoğlu, H., & Gençtanırım Kurt, D. (2022). Ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programının meslek liseleri okul psikolojik danışmanlarının ve sınıf rehber öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 268-285.
• Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği. (Türk PDR DER). (2023). https://pdr.org.tr/ (Erişim Tarihi: 13.06.2023).
• Ulu Ercan, E. (2018). Yükseköğretimde psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine genel bir bakış. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 47. 46-56.
• Ültanır, E. (2005). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) mesleği ve psikolojik danışman eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 102- 111.
• Yeşilyaprak, B. (2009). The development of the field of psychological counseling and guidance in Turkey: Recent advances and future prospects. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 42 (1), 193-213.
• Yeşilyaprak, B. (2012). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığında paradigma değişimi ve türkiye açısından sonuçlar: Geçmişten geleceğe yönelik bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 97-118. Yeşilyaprak, B. (2016). Eğitimde rehberlik hizmetleri gelişimsel yaklaşım. (Gözden Geçirilmiş 25. Basım). Ankara: Nobel.
• Yeşilyaprak, B. (2019). Türkiye’de mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı hizmetleri: Güncel durum ve öngörüler. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 73-102.
• Yıldıran, G. (2014). Psychological counseling, advocacy, accountability, and technology. Boğaziçi University Journal of Education, 31(1), 1-6.
• 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu, (1981). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2547.pdf adresinden erişilmiştir. Erişim Tarihi: 01.06.2023