Üniversite Öğrencilerinin Romantik İlişkilerinde Maruz Kaldığı İstismar Davranışları

Yıl 2019, , 527 - 543, 20.03.2019

Gürcan Seçim

https://doi.org/10.17152/gefad.343051

Cited By: 3

Öz

Bu araştırma betimsel, tarama modelinde ve nitel veri analizine dayalı gerçekleştirilmiş olup araştırmada üniversite öğrencilerinin romantik ilişkilerinde yaşanan istismar davranışlarının ve bu davranışların yaş ve cinsiyet değişkenlerine özgü biçimde nasıl değişim gösterdiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubu, ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde yer alan bir üniversitede 2016-2017 Eğitim- Öğretim Yılında, rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümünde öğrenim gören 128 gönüllü öğrenciden meydana gelmiştir. Katılımcıların yaş aralığı 21-27 olup yaş ortalaması 22.98’dir. Araştırmanın verileri alan yazın taraması ve araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan bilgi formu aracılığıyla toplanmıştır. Bilgi formu kapsamında araştırmanın katılımcılarından, “kendi yaşadıkları veya çevrelerindeki romantik ilişkilerde karşılaştıkları istismar edici davranışların neler olduğunu” belirtmeleri istenmiştir. Uygulama sonucunda elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Bulgular kapsamında romantik ilişkilerde görülen istismar davranışlarının sırasıyla, “ceza verme” (%25), “yargılama” (%23.41), “önemsiz görme” (%22.02), “yönetme” (%10.12), “tehdit etme” (% 6.55), “şiddet uygulama” (% 6.55), “sömürme” (%3.57) ve “denetleme” (% 2.38) olduğu görülmüştür. Bu kategorilerin, “baskı uygulama”, “sindirme”, “kontrol altında tutma” ve “değersizleştirme” kavramları ile ifade edilmesinin uygun olacağı belirlenmiştir. İstismar kategorilerindeki davranışların yaş ve cinsiyet değişkenlerine dağılımları incelenmiş elde edilen bulgular, alan yazında istismarla başa çıkma gücünü arttırdığı öne sürülen faktörler ile ilişkili biçimde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Romantik İlişki, İstismar

Kaynakça

• Atak, H. ve Taştan, N. (2012). Romantik ilişkiler ve aşk. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(4), 520-546.
• Abowitz, Deborah, A., Knox, D. & Zusman, M. (2010). Emotional abuse among undergraduates in romantic relationships. International Journal of Sociology of the Family, 36(2), 117-138.
• Ainsworth, M. D. S. & Bowlby, J. (1991). An ethological approach to personality development. American Psychologist, 46(4), 333-341.
• Ainsworth M. S. (1989). Attachment beyond infancy. American Psychologist, 44(4), 709-716.
• Bayhan, P. ve Işıtan, S. (2010). Ergenlik döneminde ilişkiler: Akran ve romantik ilişkilere genel bakış. Aile ve Toplum, 5(20), 33-44.
• Beck, J. S. (2015). Bilişsel davranışçı terapi- temelleri ve ötesi (Çev. Şahin, M.). Ankara: Nobel Akademik Yay. Eğ. Dan. Tic. Ltd. Şti.
• Bell, M. E., Catteneo, L. B., Goodman, L. A. & Dutton, M. A. (2008). Assessing the risk of future psychological abuse: predicting the accuracy of battered women’s predictions. Journal of Family Violence, 23(2),69–80.
• Calvete, E. Corral, S. & Estévez, A. (2008). Coping as a mediator and moderator between ıntimate partner violence and symptoms of anxiety and depression. Violence Against Women, 14(8), 886-904. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.846.5555&rep=rep1&type=pdf adresinden erişilmiştir.
• Calvete, E. Corral S. & Este´vez, A. (2007). Cognitive and coping mechanisms in the interplay between intimate partner violence and depression. Anxiety, Stress, & Coping, 20(4), 369-382. http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/10615800701628850?needAccess=true adresinden erişilmiştir.
• Christman, J. A. (2009) Expanding the theory of traumatic bonding as it relates to forgiveness, romantic attachment, and ıntention to return. (Unpublished master of art dissertation). University of Tennessee, Knoxville. http://trace.tennessee.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1059&context=utk_gradthes adresinden erişilmiştir.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Pastorelli, C. & Cervone, D. (2004). The contribution of self-efficacy beliefs to psychosocial outcomes in adolescence: Predicting beyond global dispositional tendencies. Personality and Individual Differences, 37(4), 751-763. https://www.researchgate.net/publication/49722337_The_contribution_of_personality_traits_and_self-efficacy_beliefs_to_academic_achievement_A_longitudinal_study adresinden erişilmiştir.
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma psikoterapi kuram ve uygulamaları.(Çev. Ergene, T.). Ankara: Mentis Yayıncılık San. Tic. Ltd. Şti.
• Creasey, G. & Ladd, A. (2004). Negative mood regulation expectancies and conflict behaviors in late adolescent college student romantic relationships: The moderating role of generalized attachment representations. Journal of Research on Adolescence, 14(2), 235–255.
• Çalışır, M. (2009). Yetişkin bağlanma kuramı ve duygulanım düzenleme stratejilerinin depresyonla ilişkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1, 240-255. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/pskguncel/article/view/5000076416/5000070473 adresinden erişilmiştir.
• Çoban, A. E. ve Karaman, N. G. (2013). Üniversite öğrencilerinin umutsuzluk, kaygı ve ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2, 78-88.
• Dinleyici, M. ve Dağlı, F. Ş. (2016). Duygusal ihmal, istismar ve çocuk hekiminin rolü. Osmangazi Tıp Dergisi, 38(2), 18-27.
• Ersanlı, K., Yılmaz, M. ve Özcan, K. (2013). Algılanan duygusal istismar ölçeği (adiö): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 32(1), 147-164.
• Eryılmaz, A. ve Ercan, L. (2010). Beliren yetişkinlikte romantik yakınlığı başlatma: yakınlığa karşı yalıtılmışlık mı? Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (34), 119-127.
• Fıstıkcı, N., Keyvan, A., Erten, E., Duran, Ş. ve Sungur, M. Z. (2015). Sosyal Anksiyete Bozukluğunda Bilişsel Davranışçı Terapi: Güncel Kavramlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 7, 3. 229-243.
• Hamarta, E. (2004). Üniversite öğrencilerinin yakın ilişkilerindeki bazı değişkenlerin (benlik saygısı, depresyon ve saplantılı düşünme) bağlanma stilleri açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü. Selçuk Üniversitesi. URI: http://hdl.handle.net/123456789/4721 adresinden erişilmiştir.
• Hazan, C. & Shaver, P. R. (1994). Attachment as an organizational framework for research on close relationships. Psychological Inquiry, 5(1), 1-22. http://www.psy.miami.edu/faculty/dmessinger/c_c/rsrcs/rdgs/attach/hazanandshaver.pdf adresinden erişilmiştir.
• Hazan C. & Shaver P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511-524. https://public.psych.iastate.edu/ccutrona/psych592a/articles/Hazan_and_Shaver_1987.pdf adresinden erişilmiştir.
• Hill J, Pickles A, Burnside E, Byatt M, Rollinson L, Davis R. & Harvey K. (2001). Child sexual abuse, poor parental care and adult depression: evidence for different mechanisms. The British Journal of Psychiatry, 179(2), 104-109. http://bjp.rcpsych.org/content/bjprcpsych/179/2/104.full.pdf adresinden alınmıştır.
• Kaygusuz, C. (2013). Irrational beliefs and abuse in university students’ romantic relations. Eğitim Araştırmaları, 51, 141-156.
• Koç, G. (2004). Gelişim ve Öğrenme. Ulusoy, A.(Ed.), Sosyal öğrenme kuramı. (207-244) içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Lassri, D & Shahar, G. (2012). Self-criticism mediates the link between childhood emotional maltreatment and young adults’ romantic relationships. Journal of Social and Clinical Psychology, 31(3), 289-311. https://www.researchgate.net/publication/274290423_Self-Criticism_Mediates_the_Link_between_Childhood_Emotional_Maltreatment_and_Young_Adults'_Romantic_Relationships adresinden erişilmiştir. Leisring, P. A. (2013). Physical and emotional abuse in romantic relationships motivation for perpetration among college women, 28(7), 1437-1454. DOI: https://doi.org/10.1177/0886260512468236
• Mahon, N. E. & Yarcheski, A. (1992). alternate explanations of loneliness in adolescents: a replication and extension study. Nursing Research, 41, 151–156.
• McCarthy, M. C. & Lumley, M. N.(2012). Sources of emotional maltreatment and the differential development of unconditional and conditional schemas. Cognitive Behaviour Therapy, 41(4), 288–297.
• Moss, B. F., & Schwebel, A. I. (1993). Marriage and romantic relationships: defining intimacy in romantic relationships. Family Relations, 42, 7-31.
• Plazaola-Castano, J., Ruiz-Perez, I., Escriba-Aguir, V., Montero-Pinar, I. & Vives-Cases, C. (2011).The Assessment of intimate partner violence in spanish women: the index of spouse abuse. Journal of Interpersonal Violence, 26(1), 3267-3288.
• Polat, O. (2001). Çocuk ve şiddet. İstanbul: Der Yayınları.
• Quatman, T., Sampson, K., Robinson. C. & Watson, C. M. (2001). Academic, motivational, and emotional correlates of adolescent dating. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 127(2), 211-34.
• Santrock, J. W. (2016). Yaşam Boyu Gelişim. (Çev. Ed. Yüksel, G.). Ankara: Nobel Yayıncılık. (Orjinal çalışmanın yayın tarihi, 2011).
• Skuse, D. H. (1989). Emotional abuse and neglect. British Medical Journal, 298, 1692-1694. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1836746/ adresinden erişilmiştir.
• Taner Y. ve Gökler B. (2004). Çocuk istismar ve ihmali: psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86.
• Türk Dili Kurumu. (2017). Büyük Türkçe Sözlük. http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.59878d88cf33e1.81112190 adresinden erişilmiştir. ,
• Uytun, M. Ç., Öztop, D. B. ve Eşel, E. (2013). Ergenlik ve erişkinlikte bağlanma davranışının değerlendirilmesi. Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 26, 177-189.
• Williams, S., Connolly, J., & Segal, Z. V. (2001). Intimacy in relationships and cognitive vulnerability to depression in adolescent girls. Cognitive Therapy and Research, 25(4), 477–496.
• Yıldız, M. (2012). Bağlanma kuramı açısından yaşlılık dönemine genel bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(1), 1-30.
• Yılmaz Irmak, T. (2008). Çocuk istismarı ve ihmalinin yaygınlığı ve dayanıklılıkla ilişkili faktörler. (Yayınlanmamış doktora tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ege Üniversitesi. http://psikiyatriksosyalhizmet.com/cocuk_istismarinin_yayginligi_doktora_tezi.pdf adresinden erişilmiştir.