İlkokul 4. Sınıf Fen Bilimleri Dersinde Kavramsal Değişim Metinlerinin Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 36 Sayı: 2, 0 - 0, 21.12.2016

Gökhan Uyanık Halil Dindar

Öz

Bu araştırmanın amacı ilkokul dördüncü sınıf fen bilimleri dersinde kavramsal değişim yaklaşımının kavram yanılgılarının giderilmesine etkisini incelemektir. Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2013-2014 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Ankara İli Yenimahalle ilçesinde bulunan bir devlet okulunda iki farklı dördüncü sınıf şubesindeki 50 öğrenciden oluşmaktadır. Sınıflardan biri deney (n=25) diğeri de kontrol grubu (n=25) olarak rasgele belirlenmiştir. Deney grubunda fen bilimleri derslerinde kavramsal değişim metinleri kullanılırken, kontrol grubunda mevcut öğretim etkinliklerine ek olarak herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen kavram yanılgısı belirleme testi kullanılmıştır. Test, uygulama sürecinin başlangıcında ön-test olarak uygulanırken, 16 haftalık uygulama sürecinin sonunda son-test olarak tekrar uygulanmıştır. Ayrıca, kalıcılığın test edilebilmesi için uygulama sürecinin bitiminden 6 hafta sonra kalıcılık testi olarak yeniden uygulanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız t-testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, deney ve kontrol grubunun kavram yanılgısı belirleme testi ön-test puanları arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Son-test puanlarına bakıldığında, deney ve kontrol grubunun puanları arasındaki farkın deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, deney ve kontrol grubunun kalıcılık testi puanları arasında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlardan hareketle, ilkokul dördüncü sınıf fen bilimleri derslerinde kavram yanılgılarının giderilmesi amacıyla kavramsal değişim metinlerinin kullanılması önerilmektedir.

Kaynakça

• Alparslan, C., Tekkaya, C., & Geban, Ö. (2003). Using the Conceptual Change Instruction to Improve Learning. Journal of Biological Education, 37(3), 133-137.
• Artun, H., & Coştu, B. (2011). Sınıf öğretmen adaylarının difüzyon ve osmoz kavramları ile ilgili yanılgılarının belirlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(4), 117-127.
• Ayas, A., Özmen, H., & Coştu, B. (2002). Lise Öğrencilerinin Buharlaşma Kavramı ile İlgili Anlamalarının Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 74-84.
• Aydın, G., & Balım, A. G. (2007). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Kullanılan Kavramsal Değişim Stratejilerine Dayalı Etkinlikler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 54-66.
• Başer, M., & Çataloğlu, E. (2005). Kavram Değişimi Yöntemine Dayalı Öğretimin Öğrencilerin Isı ve Sıcaklık Konusundaki Yanlış Kavramlarının Giderilmesindeki Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 43-52.
• Berber, N. C., & Sarı, M. (2009). Kavramsal Değişim Metinlerinin İş, Güç, Enerji Konusunu Anlamaya Etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 159-172.
• Birinci-Konur, K., & Ayas, A. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının bazı kimya kavramlarını anlama seviyeleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 83-90.
• Çaycı, B. (2007). Kavram Değiştirme Metinlerinin Kavram Öğrenimi Üzerindeki Etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 87-102.
• Çepni, S., Bayri, N., & Özsevgeç, T. (2007). Kalıcı Kavramsal Değişimde 5E Modelinin Etkililiği. Edu 7, 2(2).
• Duit, R. (1999). Conceptual Change Approaches in Science Education. In W. Schnotz, S. Vosnidau & M. Carretero (Eds.), New Perspectives on Conceptual Change. New York: Pergamon.
• Eisen, Y., & Stavy, R. (1992). Material Cycles in Nature: A New Approach to Teaching Photosynthesis in Junior High School. The American Biology Teacher, 54(6), 339-342.
• Fisher, K. M. (1985). A Misconception in Biology: Aminoacids and Translation. Journal of Research in Science Teaching, 22, 53-62.
• Geban, Ö., & Ertepınar, H. (2001, Eylül). Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Elektrik Konusundaki Kavramları Anlamalarında Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkisi. Yeni Binyılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri. İstanbul.
• Griffiths, A. K., Thomey, K., Cooke, B., & Normore, G. (1988).
• Remediation Student Specific Misconceptions Relating to Three Science Concepts. Journal of Research in Science Teaching, 25(9), 709-719.
• Harrison, A. G., Grayson, D. S. & Treagust, D. F. (1999). Investigation a Grade 11 Students’ Evolving Conceptions of Heat and Temperature. Journal of Research in Science Teaching, 36, 55-87.
• Hewson, M. G., & Hewson, P. W. (2003). Effect of Instruction Using Students’ Prior Knowledge and Conceptual Change Strategies on Science Learning. Journal of Research in Science Teaching, 40, 86-98.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (16. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Köse, S., Ayas, A., & Taş, E. (2003). Bilgisayar Destekli Öğretimin Kavram Yanılgıları Üzerine Etkisi: Fotosentez. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 106-112.
• Köse, S., Kaya, F., Gezer, K., & Kara, G. (2011). Bilgisayar Destekli Kavramsal Değişim Metinleri: Örnek Bir Ders Uygulaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 73-88.
• Mikkila-Erdmann, M. (2001). Improving Conceptual Change Concerning Photosynthesis Through Text Design. Learning and Instructions, 11, 241-257.
• Osborne, R., & Freyberg, P. (1985). Learning in Science: The Implication of Childrens’ Science. Auckland: Heinmann.
• Ölmez, O., & Geban, Ö. (2001, Eylül). Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Dünya ve Gökyüzü Konularındaki Kavramları Anlamalarında Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkisi. Yeni Binyılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri. İstanbul.
• Özdemir, A. M. (2012). İlköğretim 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Ünitelerinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Öğrenci Başarısına Etkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pınarbaşı, T. (2002). Çözünürlükle İlgili Kavramların Anlaşılmasında Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkinliğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Posner, M. G., Strike, K. A., Hewson, P. W., & Gertzog, W. A. (1982). Accommodation of Scientific Conception: Toward a Theory of Conceptual Change. Science Education, 66(2), 211-217.
• Tunç, T., Akçam, H. K., & Dökme, İ. (2012). Sınıf öğretmeni adylarının bazı fizik konularındaki kavram yanılgıları ve araştırmada uygulanan tekniğin araştırma sonucuna etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(3), 137-153.
• Uyanık, G. (2014). İlkokul Dördüncü Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkililiğinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uzuntiryaki, E., Çakır, Ö. S., & Geban, Ö. (2001, Eylül). Kavram Haritaları ve Kavramsal Değişim Metinlerinin Öğrencilerin Asit-Bazlar Konusundaki Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Etkisi. Yeni Bin Yılın Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri. İstanbul.