Okullarda Denetimin Gerekliliği Üzerine Öğretmen Görüşleri

Yıl 2020, Cilt 40, Sayı 1, 225 - 253, 30.04.2020

Vicdan ALTINOK Mine TEZEL Serpil S.GÜNGÖR

https://doi.org/10.17152/gefad.649743

Öz

Bu çalışmanın temel amacı,  okullarda denetimin öğretim sürecine katkı sağlayıp sağlamadığını tespit etmektir. Denetim sürecinin, eğitim sisteminin amaç ve politikalarının doğru şekillenmesine yardımcı olup olmadığı, plan ve programların amaca uygun yürütülmesine katkıda bulunup bulunmadığı, okulun toplumun beklentilerini karşılayacak şekilde faaliyetler geliştirmesinde rehber olup olmadığına ilişkin öğretmenlerin görüşlerine yer verilmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) çalışmasıdır. Bu araştırmada görüşme tekniği kullanılarak, yarı-yapılandırılmış sorular aracılığıyla okul yöneticilerinin, denetim uygulamalarına ilişkin görüşleri değerlendirilmiştir. Öğretmenlerin görüşleri genellikle denetimlerin bir katkı sağlamadığı ve belge kontrolünden ileri gidemediği noktasında olmuştur.  Ülkemizdeki eğitim sisteminin amaç ve politikalarının uzun süreli olmadığını, değişen politikalar arasında bir tutarlılık bulunmadığını, eğitim öğretim etkinliklerinin planlanması ve yürütülmesi konusunda denetçilerden gerekli yardımı göremediklerini düşünmektedirler. Öğretmenler okullarda yapılan denetimin zaman alan ve maddi kaynak kaybına neden olan bir süreç olduğunu düşünmekle beraber, mutlaka yapılması gereken bir çalışma olduğunu belirtiyorlar.

Anahtar Kelimeler

Eğitim denetimi, denetim, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Aksoy, T. (2006). Tüm Yönleriyle Denetim, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Akyüz, Y. (2015). Türk eğitim tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
• Arslantaş, H. İ. (2007). İlköğretim müfettişlerinin mesleki yardım ve rehberlik rollerinin öğretmen algılarına göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Aslanargun, E. ve Tarku, E. (2014). Öğretmenlerin mesleki denetim ve rehberlik konusunda müfettişlerden beklentileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20 (3), 281-306, doi.org/10.24106/kefdergi.2869. 281-306.
• Aydın, M. (2014). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara:Gazi Kitapevi.
• Balaban, C. (2005).Aday öğretmenlerin işbasında yetiştirilmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Bilir, M. (1991). Türk eğitim sisteminde teftiş alt sisteminin yapı ve işleyişi Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bilir, M. (2014, 18 Aralık). Türkiye’de eğitim denetiminin tarihsel gelişimi ve son yapılan düzenlemeler. Geçmişten Geleceğe Eğitim Denetimi ve Müfettişlik Paneli Bildiri Kitabı içinde (s. 40-65). Ankara:Bilkent Üniversitesi.
• Bilir, M. (1992). Teftiş sisteminin yapı ve işleyişi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(1),251-284.
• Burgaz, B. (1995). İlköğretim kurumlarının denetiminde yeterince yerine getirilmediği görülen bazı denetim rolleri ve nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 127-134, doi.org/10.19160/e-ijer.65300.
• Buluç, B. (1997). Türk eğitim sisteminde teftiş ve denetim alt sisteminin gelişim süreci. Bilgi Çağında Eğitim Dergisi, 27-30.
• Bülbül, T. ve Acar, M. (2012). Pair-wise scaling study on the missions of education supervisors in Turkey. Journal of Human Sciences, 9 (2), 623-640.
• Can, N. (2004). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi,161, 112-122. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/161/can.html adresinden erişilmiştir.
• Caiden, G. E. (1988), “Devlet Denetiminin Yeni Yönleri”, Devlet Denetimi (Makaleler), Sayıştay, 125. Kuruluş Yıldönümü Yayınları, Ankara.
• Ciğer, M. (2006). Kahramanmaraş ili, ilköğretim müfettişlerinin ders denetim sürecinde gösterdikleri davranışların öğretmenleri güdülemesine ilişkin öğretmen ve müfettiş görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Christensen, Larry B., Jhonson, R.Burke and Lisa A.Turner,(2015). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analizi, Çeviren:Ahmet Aypay, 2. Baskı, Anı yayıncılık, Ankara.
• Döngel, A. (2006). İlköğretimde denetim ve performans değerlendirme çalışmalarının web üzerinden iyileştirilmesine ilişkin ilköğretim müfettişlerinin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dündar, A. A. (2005). İlköğretim okullarında yapılan teftişin okul başarısı ve gelişimi üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Döş, İ. ve Kayran, M. (2013). İl eğitim denetmenlerinin rehberlik rolünü gerçekleştirme düzeyine ilişkin müdür yetkili öğretmenlerin görüşleri. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 87-103.
• Doğanay, E. (2006). Taşra birimlerindeki ilk ve ortaöğretim kurumlarında yürütülen teftiş hizmetlerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Glikman C. D. ve Ross-Gordon J. M.(2014). Denetim ve Öğretimsel Liderlik (Gelişimsel bir yaklaşım), çeviren; Esmahan Ağaoğlu, Mualla Bilgin Aksu, Anı.
• Gülcan, M. G. (2003). Avrupa Birliğine adaylık sürecinde Türkiye eğitim sisteminin yapısal sorunları ve yapısal uyum modeli araştırması. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gündüz, Y.(2015). Eğitim Örgütlerinde Denetimin Gerekliliğİ: Kuramsal Bir Çalışma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 326-331.
• Gündüz, Y. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin ilköğretim müfettişlerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Ahi EvranÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 1-23.
• Gönülaçar,Ş.(2007). İç denetimde hedefler ve beklentiler.Mali Hukuk Dergisi,130, 1-21.
• Ilğan, A. (2006). Adana, K. Maraş ve Hatay ili ilköğretim müfettişleri ve öğretmenlerinin farklılaştırılmış denetim modelini benimseme ve kamu ilköğretim okullarında uygulanabilir bulma düzeyleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakış, M. (2007). İlköğretimde güncel denetim duruşunun öğretmenlik bilincini uyandırma yeterliliğine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Karakuş, M. ve Yasan, T. (2013). Denetmen ve öğretmen algılarına göre il eğitim denetmenlerinin yeterlikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-19.
• Kayıkçı, K. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin denetim sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin algıları ve iş doyum düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 44, 507-527.
• Kayıkçı, K. ve Uygur, Ö. (2012). İlköğretim okullarının denetiminde mesleki etik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18 (1), 65-94.
• Kazak, E. (2013). Ders denetimindeki uygulama farklılıklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1(1), 15-26.
• Kimbrough, R. B. and Burkett, C.W. (1990). The principalship: Concepts and practices. New Jersey: England Cliffs Prentice Hall.
• Korkmaz, M. (2007). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini yerine getirme düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Koruç, S. (2005). İlköğretim kurumlarında klinik denetim modeli önerisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Kurum, G. ve Çıngır, Ş.(2017). Cehennemde evlilik: Türkiye’de eğitim denetiminin birleştirilmesi üzerine maarif müfettişlerinin görüşleri, Eğitim ve Bilim Dergisi 42 (192), 35-57.
• Kuş, E.(2003).Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri. Ankara:Seçkin.
• Memduhoğlu, H. B. ve Taymur, A. (2009, Haziran). Türk eğitim sistemi denetim alt sisteminin yeniden yapılandırılmasına ilişkin bir model önerisi Uluslararası Katılımlı Ulusal Eğitim Denetimi Kongresi’nde sunulan bildiri (22-23 Haziran 2009) Tüm Eğitimciler ve Müfettişler Sendikası (TEM-SEN), Ankara.
• Memduhoğlu,H.B.(2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiye’de eğitim denetimi sorunsalı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory & Practice - 12(1), 135-156.
• Memişoğlu, S. P. (2001). Çağdaş eğitim denetimi ilkeleri açısından ilköğretim okullarında öğretmen denetimi uygulamalarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). 2023 Eğitim Vizyonu. Ankara: MEB Yayını.
• MEB, (2012). Türk Eğitim Sisteminde Teftişin Tarihi Gelişimi, MEB teftiş Kurulu Başkanlığı. https://tkb.meb.gov.tr/www/turk-egitim-sisteminde-rehberlik-vedenetimin- tarihsel-gelisimi/icerik/
• Özmen, F. ve Şahin, Ş. (2010). İlköğretim müfettişlerinin soruşturma görevini yerine getirirken karşılaştıkları sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 92-109.
• Sağlam, A. Ç., Aydoğmuş, M. (2016). Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin eğitim sistemlerinin denetim yapıları karşılaştırıldığında türkiye eğitim sisteminin denetimi ne durumdadır? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(1).
• Sulllivan, S., & Glanz, J. (2000). Supervision that improves teaching: Strategies and techniques. California: Corwin Press İnc.
• Şahin, T. (2005). İlköğretim düzeyinde ders denetimi ile ilgili yeterlilikler hakkında denetmen ve öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Şahin, S, Çek, F. ve Zeytin, N. (2011). Eğitim müfettişlerinin mesleki memnuniyet ve memnuniyetsizlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi dergisi, 17 (2), 221-246.
• Şekerci, R. ve Gök, R. (2017). Yeni denetim uygulamalarına ilişkin ilçe milli eğitim müdürlüğü ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 78, 127-140.
• Taşar, H.H. (2000). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerine ilişkin sorunları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Taymaz, H.(2010). Eğitim Sisteminde Teftiş. Ankara:PEGEM Akademi.
• Tekışık, H. H. (1985). Milli eğitimde teftiş ve müfettiş sorunu. Çağdaş Eğitim Dergisi,106, 45-49.
• Tracy, S. (1995). “How Historical Concepts of Supervision Relate to Supervisory Practices Today”, The Clearing House; May. 68, 5; ProQuest Education Journals, 320-325.
• Töremen, F. ve Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri dergisi, 9 (4), 1973-2012.
• Uyanık, M. (2007). Ders teftişinde müfettiş uzmanlaşmasının önemi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Uygur, D. (2006). İlköğretim okullarında aday öğretmenlerin yetiştirilmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, A. ve Yıldırım, S. (2011). İlköğretim okulu müdürlerinin eğitim müfettişlerinden beklentileri. E-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 6(4), 2630-2645. https://www.academia.edu/4577981/ilköğretim_okulu_müdürlerinin_eğitim_müfettişlerinden_beklentileri adresinden erişilmiştir.
• Vanhoof, J. and Petegem, P. V. (2007). Matching internal and external evaluation in an era of accountability and school development: Lessons from a Flemish perspective. Studies in Educational Evaluation, 33, 101-119.
• Yalçınkaya, M. (1990) Türk eğitim sisteminde teftişin bütünleştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 23(1), 245-26.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Wanzare, Z. and Costa, J. L.(2000). Supervision and staff development: overview of the literature”. National association of secondary school principals. NASSP Buletin ProQuest Education Journals, 47-54.