Türkiye’de Eğitim Dergilerinde Yayınlanan Problem Temalı Makalelere Yönelik Bir İçerik Analizi

Yıl 2020, Cilt: 40 Sayı: 3, 1105 - 1135, 29.11.2020

Meryem Özturan Sağırlı Fatih Baş

https://doi.org/10.17152/gefad.565265

Cited By: 6

Öz

Bu araştırmada; ülkemizde eğitim alanında problem temalı
yapılan ve makale olarak yayınlanan çalışmaları bir araştırmanın tasarım ve
yayın sürecindeki sıralama göz önüne alınarak, alan, konu, çalışma grubu/örneklem,
kullanılan yöntem, veri toplama araçları, verilerin analiz teknikleri ve yayın
dili açısından incelenmiştir. Betimsel içerik analizi yöntemi temel alınarak
tasarlanan araştırma kapsamında 363 çalışma analiz edilmiştir. Yapılan
analizler sonucunda; ülkemizde problem temalı çalışmaların sayısının giderek
arttığı, en fazla matematik alanında ve yine en fazla problem çözme konusunda
çalışmanın yapıldığı belirlenmiştir. Çalışmalarda çoğunlukla durum çalışması ve
deneysel yöntem kullanılmış olup,  en
fazla çalışılan çalışma grupları ise üniversite birinci sınıf ve yedinci sınıf
düzeyleridir. Başarı testleri yoğunlukla tercih edilen veri toplama aracı olup,
betimsel analiz en fazla tercih edilen veri analiz tekniğidir. Çalışmaların
büyük çoğunluğu Türkçe olarak kaleme alınmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Problem, Problem Çözme, Probleme Dayalı Öğrenme, Problem Kurma

Kaynakça

• Aksu, M. (1984). Matematiksel problemleri çözmede öğrenci güçlükleri. Eğitim ve Bilim, 8(48), 32-36.
• Alper, A. ve Deyakulu, D. (2008). Web ortamlı probleme dayalı öğrenmede bilişsel esneklik düzeyinin öğrenci başarısı ve tutumları üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 33(148), 49-63.
• Alper, A., Öztürk, S., & Altun, C. A. (2014). Problem based learning studies in Turkey. Journal of Faculty of Educational Sciences, 47(1), 397-422. Altun, M. (2015). Ortaokullarda (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar için) matematik öğretimi (12. bs.). Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
• Altun, M. ve Arslan, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin problem çözme stratejilerini öğrenmeleri üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-21.
• Aydoğdu, M. ve Ayaz, M. F. (2008). The importance of problem solving ın mathematics curriculum. Physical Sciences, 3(4), 538-545.
• Ateş, Ö. ve Eryılmaz, A. (2010). Mühendislik eğitiminde probleme dayalı öğrenmenin güçlü ve zayıf yönleri: öğrenci ve öğretim elemanlarının bakış açıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 40-58.
• Bademci, S. ve Sarı, M. (2014). Fizik problemleri çözmede düşünce deneyleri: fizik öğretmen adayları üzerine bir inceleme. Eğitim ve Bilim, 39(175), 203-215. doi: 10.15390/EB.2014.1777
• Barrows, H. S. ve Tamblyn, R. M. (1980). Problem-based learning and approach to medical education. New York: Springer Publishing Co.
• Baş, F. ve Özturan Sağırlı, M. (2016). Ortaokul matematik öğretmen adaylarının problem kavramına ilişkin algıları üzerine bir inceleme. International Journal of Human Sciences, 13(1), 1367-1380. doi:10.14687/ijhs.v13i1.3461
• Baş, F. ve Özturan Sağırlı, M. (2017). Türkiye’de Eğitim Alanında Üstbiliş Odaklı Yapılan Makalelere Yönelik Bir İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim, 42(192), 1-3. doi: 10.15390/EB.2017.7115
• Bayazit, İ. (2013). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin gerçek-yaşam problemlerini çözerken sergiledikleri yaklaşımlar ve kullandıkları strateji ve modellerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1903-1927.
• Biber, M., Ersoy, E. ve Biber, S. K. (2014). A content analysis on problem-based learning approach. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 87-101.
• Bilgin, İ. (2005). Farklı problem çözme yöntemlerinin üniversite öğrencilerinin kimyadaki nicel problemleri çözme başarılarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(2), 617-638.
• Birisci, S. (2017). Identifying effectiveness of online group study on mathematical problem solving attitude: A comparative study. European Journal of Education Studies, 3(7), 223-241. doi: 10.5281/zenodo.814239
• Bloom, W. ve Niss, M. (1991). Applied mathematical problem solving, modelling, applications and links to other subjects. Educational Studies in Mathematics, 22, 37-68.
• Cankoy, O. ve Darbaz, S. (2010). Problem kurma temelli problem çözme öğretiminin problemi anlama başarısına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 11-24.
• Çakır, S. ve Aztekin, S. (2016). Matematik dersinde probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin motivasyonlarına ve matematik kaygı düzeylerine etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 377-398.
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38. doi:10.15390/EB.2014.3412
• Çıldır, S. ve Sezen, N. (2011). Fizik öğretmen adaylarının problem kurma beceri düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 105-116.
• Çiltaş, A., Güler, G. ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580.
• Dede, Y., & Yaman, S. (2005). Matematik Öğretmen Adaylarının Matematiksel Problem Kurma ve Problem Çözme Becerilerinin Belirlenmesi. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (18).
• Demirel, M. ve Arslan Turan, B. (2010). Probleme dayalı öğrenmenin başarıya, tutuma, bilişötesi farkındalık ve güdü düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 55-66.
• Deringöl, Y. ve Çağırgan Gülten, D. (2017). Öğretmen adaylarının matematik problemi çözme tutumları ile matematik öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 98-106.
• Gonzales, N. A. (1998). A blueprint for problem posing. School Science and Mathematics, 94(2), 78- 85.
• Gülpınar, M. A., İşoğlu-Alkaç, Ü. ve Yeğen B. Ç. (2015). Integrated and contextual basic science ınstruction in preclinical education: Problem-based learning experience enriched with brain/mind learning principle. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(5), 1215-1228. doi: 10.12738/estp.2015.5.0095
• Gündüz, A. Y., Alemdağ, E., Yaşar, S. ve Erdem, M. (2016). Design of a problem-based online learning environment and evaluation of its effectiveness. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 15(3), 49-57.
• Gürlen, E. (2011). Probleme dayalı öğrenmenin öğrenme ürünlerine, problem çözme becerilerine öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 221-232.
• Ilgın, H. ve Arslan, D. (2012). Türkçe dersinde metinlerle problem çözme öğretiminin öğrencilerin problem çözme becerilerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 157-176.
• İnel, D. ve Balim A. G. (2011). Kavram karikatürleri destekli probleme dayalı öğrenme yönteminin ilköğretim 6.sınıf öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarına etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 169-188.
• İskenderoğlu, T., Akbaba-Altun, S. ve Olkun, S. (2004). İlköğretim 3., 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Standart Sözel Problemlerde İşlem Seçimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 126-134.
• Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2001). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 185-192.
• Kar, T., Özdemir, E., İpek, A. S. ve Albayrak, M. (2010). The relation between the problem posing and problem solving skills of prospective elementary mathematics teachers. Social and Behavioral Sciences, 2, 1577–1583.
• Karasar, N. (1992). İlköğretimde problem çözme tutum ve becerilerinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(11), 1301-3718.
• Krynock, K. ve Robb, L .(1999). Problem solved: How to coach cognition. Educational Leadership, 57(3), 29-32.
• Lester, F. K., ve Kehle, P. E. (2003). From problem solving to modeling: The evolution of thinking about research on complex mathematical activity. In R. Lesh & H. Doerr, (Eds.), Beyond constructivism: Models and modeling perspectives on mathematics problem solving, learning and teaching (pp. 501- 33 518). Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Loyens, S. M. M., Magda, J. ve Rikers, R. M. J. P. (2008). Self-directed learning in problem-based learning and its relationships with self-regulated learning. Educ Psychol Rev, 20, 411–427. doi: 10.1007/s10648-008-9082-7
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018a). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018b). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018c). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
• National Council of Teachers of Mathematics (1989). Curriculum and evaluation standards for school mathematics (1st ed.). Reston, VA.
• Olkun, S. ve Toluk, Z. (2004). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Onan, A. (2013). Probleme dayalı ağsal öğrenmenin tıp fakültesi öğrencilerinin özyeterlik algılarına etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 12(24), 77-94.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özgürlük, B., Ozarkan, H. B., Arıcı, Ö. ve Taş, U. E. (2016). PISA 2015 ulusal raporu. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme Ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden edinilmiştir, web adresi: http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/PISA2015_UlusalRapor.pdf
• Özyıldırım Gümüş, F. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem çözme stratejileri tercihleri ile matematiğe karsı özyeterliklerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 34-42.
• Polya, G., 1973. How to solve it? A new aspect of mathematical method (2 nd Ed.). New Jersey: Princeton University Press. Schoenfeld, A. (1985). Mathematical problem solving. San Diego, CA: Academic Press.
• Silver, E. A. (1994). On mathematical problem posing. For the Learning of Mathematics, 14(1), 19-28.
• Stepien, W.J. & Gallagher, S. (1993). Problem-based learning: as authentic as it gets, Educational Leadership, 50(7), 25-28.
• Stoyanova, E. ve Ellerton, N. F. (1996). A Framework for Research into Students' Problem Posing in School Mathematics. In,Technology in Mathematics Education, ed. P. Clarkson, (pp.518–525) .Melbourne: Mathematics Education Research Group of Australasia.
• Suri, H. ve Clarke, D. (2009). Advancements in research systhesis methods: From a methodologically inclusive perspective. Review of Educational Research, 79(1), 395- 430.
• Taşdemir, A. ve Salman, S. (2016). İlköğretim fen bilimleri dersi problemlerinde öğrencilerin matematiksel düşünme becerilerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 785-809.
• Temel, S. ve Morgil, İ. (2007). Kimya eğitiminde laboratuarda problem çözme uygulamasının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine ve mantıksal düşünme yeteneklerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 89-97.
• Temiz, B. K. ve Yavuz, A. (2015). Problem çözümlerinde bir analiz metodu olarak prakseolojik organizasyonun kullanımı: bir dinamik problemi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 71-90.
• Tosun, C. ve Yaşar, M. D. (2015). Türkiye'de fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme araştırmalarının betimsel içerik analizi. Kastamonu Education Journal, 23(1), 293-310.
• Tosun, C., Şenocak, E. ve Özeken, Ö. F. (2013). Probleme dayalı öğrenme yönteminin üniversite öğrencilerinin kimya dersine karşı motivasyonlarına ve bilimsel süreç beceri düzeylerine etkisi ve öğrenme ortamı hakkındaki öğrenci görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 99-114.
• Tuncer, A. T. (2009). Şemaya dayalı sözlü matematik problemi çözme stratejisinin görme yetersizliği olan öğrencilerin sözlü problem çözme performanslarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 183-197.
• Ulutaş, F. ve Ubuz, B. (2008). Matematik eğitiminde araştırmalar ve eğilimler: 2000 ile 2006 yılları arası. İlköğretim Online, 7(3), 614-626.
• Ülger, K. (2012). Görsel sanatlar eğitiminde probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin problem çözme becerilerine etkisi. Milli Eğitim Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 195, 23-42.
• Ünlü, M., Sarpkaya Aktaş, G. (2016). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem kurma özyeterlik ve problem çözmeye yönelik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 2040-2059.
• Ünsal, Y. ve Moğol, S. (2007). Fizik eğitiminde problem çözme ile ilgili yazılı kaynaklar dizini. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 80-88.
• Van De Walle, J. A., Karp, K. S. ve Bay-Williams, J. M. (2012). İlkokul ve ortaokul matematiği gelişimsel yaklaşımla öğretim. (Çeviri Editörü: Soner Durmuş). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Wood, D.F. (2003). Abc of learning and teaching in medicine - problem based learning, British Medical Journal, 326, 328-330.
• Yenilmez, K. (2010). İlköğretim öğrencilerinin problem türlerini belirleme düzeyleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 124-137.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri (7. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, E., Şimşek, Ü. ve Yüksel, F. (2016). Jigsaw entegre edilmiş probleme dayalı öğretim yönteminin farklı değişkenler açısından incelenmesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 29,324-333. doi: 10.14582/DUZGEF.756
• Yurtseven, R. ve Oğuz, A. (2016). Öğretmen eğitiminde probleme dayalı öğrenmeye ilişkin yapılan araştırmaların değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 9(2), 266-284.
• Zawojewski, J.S. ve Lesh, R. (2003). A models and modeling perspective on problem solving. In R. Lesh & H. Doerr, (Eds.), Beyond constructivism: Models and modeling perspectives on mathematics problem solving, learning and teaching (pp. 317-337). Mahwah, NJ: Erlbaum.