Derslik Dışı Fen Etkinliklerinin Öğretmen Adayları Üzerindeki Etkileri: Bir Eylem Araştırması

Yıl 2021, Cilt: 41 Sayı: 2, 661 - 696, 26.08.2021

Sevilay Atmaca

https://doi.org/10.17152/gefad.894789

Öz

Özellikleri nedeniyle Fen eğitiminin sınıfta yapılabilecek etkinliklerinin derslik dışı etkinliklerle desteklenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada derslik dışı fen etkinliklerine (DDFE) yönelik öğretim programı, Eğitim Fakültesi öğrencilerinden bir gruba uygulanmış̧ ve öğretmen adayları üzerindeki etkilerine bakılmıştır. Araştırma yöntemi olarak “eylem araştırması yöntemi” benimsenmiştir ve toplanan nitel veriler “yöntem çeşitlemesi” yoluyla elde edilmiştir. Araştırmanın problemi farklı yerlerdeki (botanik park, bilim merkezi ve hayvanat bahçesi) sınıf dışı etkinliklerin öğretmen adayları üzerindeki etkilerinin ortaya çıkarılmasıdır. DDFE uygulaması boyunca öğretmen adaylarına ilişkin gözlemler ve görüşmeler yapılmış̧, dokümanlar toplanmıştır. İçerik analizi ve betimsel analiz için endüktif (inductive) analiz NVivo 9 Programı yardımıyla kullanılmıştır. Verilerden elde edilen dört ana tema: Ggezi öncesi”, “Gezi sırası”, “Gezi sonrası” ve “Fen Bilimleri eğitimine katkılar” olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, DDFE dersini aldıktan sonra öğretmen adayları sınıf dışı fen eğitimi etkinliklerine profesyonel ve ciddi bir boyut getirmişlerdir. Araştırmanın problemi “öğretmen adaylarına açık alan/doğal ortamlarda (Botanik Parkı), bilim merkezlerinde (Feza Gürsey Bilim Merkezi), müzelerde (Atatürk Orman Çiftliği Hayvanat Bahçesi) verilen DDFE ve bu alanlardaki uygulamaların öğretmen adayları üzerindeki yansımaları nelerdir?” olarak belirlenmiştir. DDFE uygulaması boyunca öğretmen adaylarına ilişkin gözlemler ve görüşmeler yapılmış̧, dokümanlar toplanmıştır. İçerik analizi ve betimsel analiz için endüktif (inductive) analiz kullanılmıştır. Verilerden elde edilen dört ana tema, “gezi öncesi”, “gezi sırası”, “gezi sonrası” ve “fen ve teknoloji eğitimine katkılar” olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, DDFE dersini aldıktan sonra öğretmen adaylarının konuyu profesyonel bir bakış̧ açısıyla daha ciddiye aldıkları, kuramsal anlamda ve uygulama konusunda yetersizliklerini tamamlayarak alanda yeni uygulamalar tasarlayabilecek duruma geldikleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Derslik dışı eğitim, Derslik dışı fen eğitimi, Öğretmen yetiştirme, Eylem araştırması, Yöntem çeşitlemesi

Kaynakça

• Atacı, S. (2020). Mekân - öğrenme ilişkisinin çocuk müzeleri üzerinden incelenmesi. Uluslararası Müze Eğitimi Dergisi , 2 (1), 28-53 http://dx.doi.org/xx
• Bamberger, Y. & Tal, T. (2008). Multiple outcomes of class visits to natural history museums: The students’ view. Journal of Science Education Technology, 17, 274–284. https://doi.org/10.1007/s10956-008-9097-3
• Black, G. (2010). The engaging museum, developing museums for visitors ınvolvement. USA: Routhledge, NY
• Bogdan, R. & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education, an introduction to theories and methods. USA : Pearson International Edition.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Chipman, L. E. (2007). Collaborative technology for young children’s outdoor education (Unpublished doctoral dissertation), UMI Number: 3277447.
• Creswell, J.W.(2007). Qualitative inquiry & research design, choosing among five approaches. 2nd Edition. Sage Publications, USA
• Crouch, B., Free, B. & Mitchell, S. (2008). Administering the science collaboration: Immersion, inquiry, innovation (Sc:iii) program. In K. Calvin ve P. J. Gilmer (Eds.). Real science for the real world, doing, learning & teaching. [monograph] FL: Chipley. Panhandle Area Educational Consortium.
• Crone, W., Dunwoody, S., Rediske, R., Ackerman, S., Zenner-Petersen, G. & Yaros, R. (2011). Informal science education: A practicum for graduate students. Innovative higher education. 36(5),p291-304. DOI:10.1007/s10755-011-9176-x
• Demirel, Ö. (2002). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem-A Yayıncılık.
• Denzin, N. K. (1978). The research act: A theoritical introduction to sociological methods. New York: McGraw-Hill.
• Durmus, Y. and Evren-Yapicioglu, A. (2015). Kemaliye (Erzincan) Ecology Based Nature Education Project In Participants’ Eyes. Procedia - Social and Behavioral Sciences 197 (2015) 1134 – 1139.
• Doğan, C.D. (2017). Müzlerin eğitim ortamı olarak kulanılması: Ölçme ve değerlendirme uygulamaları. lektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Electronic Journal of Social Sciences. 16(60), 234-248.
• Hatch, J. A (2002). Doing qualitative research in education settings. State University of New York Press: Albany.
• Hitchcock, G., & Hughes, D. (1995). Research and the teacher: A qualitative introduction to school-based research. Routledge: London.
• Emiralioğlu, G. (2017). Doğa eğitimi (Yayımlanmamış Proje Raporu). T.C. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Disiplinlerarası Müze Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• ERG (2016). Çocukların gözünden okulda yaşam araştırma raporu. http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/ERG.TEGV_.ÇGOY.AraştırmaRaporu.09.08.16.pdf adresinden erişilmiştir.
• Evren, A., Atmaca, S., Akbulut, G.D., Akbulut, A., Durmuş, Y., Akaydın, G., ve Demirsoy, A. (2017). Journey to natural history museum in perspective of children. European Journal of Science and Mathematics Education. Vol. 5, No. 4, 2017, 365‐375. DOI: 10.30935/scimath/9517
• Gilbertson, K., Bates, T., Mclaughlin, T. & Ewert, A. (2006). Outdoor education, methods and stratagies. Human Kinetics. USA.
• Gürsoy, G. (2018). Outdoor learning environments in science education. Turkish Studies EducationalSciences,13(11),Spring2018,p.623-649. DOI:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13225
• Kulalıgil, A. (2016). Sınıf dışı öğrenme ortamlarında gerçeklegşen öğretim uygulamalarının 5. sınıf fen bilimleri dersinde öğrencilerin akademik başarı, yaratıcılık ve motivasyonlarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Lichtman, M. (2010). Qualitative research in education: A user’s guide. 2nd ed. USA: Sage Publications.
• Marshall, C. & Rossman, G. B. (1999). Designing qualitative research. California: Sage Publications.
• Metin-Göksu, M. (2020). Sınıf dışı öğrenme ortamları: Köy Enstitüleri örneği. Turkish History Education Journal, 9(1), ss. 1-16. DOI: 10.17497/tuhed.626781
• Metin, D. (2009). Yaz bilim kampında uygulanan yönlendirilmiş araştırma ve bilimin doğası etkinliklerinin ilköğretim 6. ve 7. Sınıftaki çocukların bilimin doğası hakkındaki düşüncelerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook, qualitative data analysis. 2nd Edition. California: Sage Publications.
• Miller, D. M. & Wotherspoon, B. M. (2019). Place matters in teacher education. In Karrow, Douglas D. & DiGiuseppe, Maurice. (Eds.), Environmental and Sustainability Education in Teacher Education. Canadian Perspectives. (s. 71-86). Switzerland: Springer Nature.
• Muranen, J. (2014). The importance of out-of-school environmental education entities for integrating environmental education into school curriculum – perspectives from Finnish and Dutch environmental education experts. (Unpublished Master’s thesis). University of Tampere, Finland.
• Murdock, M. (2007). Outdoor education as a protective school-based intervention for “at-risk” youth:A case study examining the muskoka wodds leadership experience for “students of promise” program (Unpublished master thesis). ISBN: 978-0-494-35016-4
• Obenchain, K. M. & Morris, R. V. (2007). 50 Social Studies Startegies for K-8 Clasrooms. USA: New Jersey, Pearson Prentice Hall.
• O’Brien, L. & Murray, R. (2007). Forest School and its impacts on young children: Case studies in Britain. Urban Forestry & Urban Greening, 6; 249–265. doi:10.1016/j.ufug.2007.03.006
• Sarah, J. T. (2020). Qualitative research methods_collecting evidence, crafting analysis, communicating impact-John Wiley & Sons_Blackwell: USA.
• Sumita, B., Timothy P. M. & Rajkumar, N. (2011). The influence of science summer camp on African-American high school students’ career choices. School Science & Mathematics, 111(7), 345-353. ISSN: 00366803
• Swan, M. D. (1970). Tips and tricks outdoor education, approaches to providing children with educational experiences in the out-of-doors. USA: Illinois, The Interstate Printers & Publishers, Inc.
• Tağrikulu, P. & Yılmaz, C. (2019). Investigation of contribution of outdoor education to spatial problems and their solutions. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40, 23-39.
• Thorburn, M. & Allison, P. (2010). Are we ready to go outdoors now? The prospects for outdoor education during a period of curriculum renewal in Scotland. The Curriculum Journal, 21(1), 97-108 https://doi.org/10.1080/09585170903560824
• Uludağ, G. (2017). Okul dışı öğrenme ortamlarının fen eğı̇tı̇mı̇nde kullanılmasının okul öncesı̇ dönemdekı̇ çocukların bı̇lı̇msel süreç becerı̇lerı̇ne etkı̇sı̇. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yardımcı, E. (2009). Yaz bilim kampında yapılan etkinlik temelli doğa eğitiminin ilköğretim 4 ve 5. Sınıftaki çocukların doğa algılarına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Yavuz-Topaloğlu, M. ve Balçın, M. D. (2021). Doğa eğitim gezisi ve bilim merkezi gezisinde dördüncü sınıf öğrencilerinin fene yönelik tutumlarının incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 55-75.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.