Teaching Idioms in Turkish Language Education via Association

Yıl 2011, Cilt: 31 Sayı: 3, 631 - 649, 01.09.2011

Tazegül Demir Deniz Melanlıoğlu

Öz

The purpose of this research is to define which idioms should be taught to students in Turkish Language courses of primary schools and to present some examples about teaching these idioms via association. A survey has been applied in this research. For this purpose, firstly, the idioms which are used widely and take place in Turkish Dictionary have been determined. Secondly, the findings for association values of these idioms have been handled. Consequently, it is revealed that idioms have a rich association value, the students should have enough preliminary knowledge in order to evoke them and they should be aware of the preliminary knowledge. Besides, the idioms and associations which are created by these idioms enable students to have national language consciousness by making them aware of the prosperity of Turkish expression

Anahtar Kelimeler

Turkish education, Turkish education programme, Idiom, Association

Türkçe Öğretiminde Deyimlerin ÇağrıÄ¢ımla Kazandırılması

Öz

Bu araştırmanın amacı ilköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde öğrenciye hangi deyimlerin kazandırılacağını tespit etmek ve bu deyimlerin çağrışımla öğretimine yönelik örnekler sunmaktır. Araştırmada betimsel (survey) yöntem kullanılmıştır. Bu amaçla ilk olarak Türkçe sözlükte yer alan ve sıklıkla kullanılan deyimler tespit edilmiş; ardından bu deyimlerin çağrışım değerlerine yönelik bulgular ele alınmıştır. Sonuç olarak deyimlerin çok zengin bir çağrışım değerine sahip olduğu, bu çağrışımların öğrenci zihninde oluşabilmesi için de öğrencinin yeterli bir ön bilgiye sahip olması veya sahip olduğu ön bilginin farkında olmasının sağlanması gerektiği ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca deyimler ve bunların oluşturduğu çağrışımlar; öğrencilerin, Türkçenin ifade zenginliğini sezerek onların millî dil bilinci kazanmalarını da sağlar.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, Türkçe öğretim programı, Deyim, Çağrışım

Kaynakça

• Aksan, Doğan (2001). Türkçenin Gücü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksan, Doğan (1998). Anlambilim. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aksan, Doğan (1989). Kelimebilimi ve Anlambilimi Ölçülerinden Yararlanarak Bir Yazı Dilinin Eskiliğini Saptama Yolları, I, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1971, TDK Yay.: 338, TTK Basım evi, Ankara.
• Aksoy, Ömer Asım (1988). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü II: Deyimler Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Anderson, John, R. ve BOWER, Gordon H. (1980), Human Associative Memory: A Brief Edition, Hillsdale, New Jersey, Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Andreasen, N.C. (2009). Yaratıcı Beyin Dehanın Nörobilimi. (Çev. Kıvanç Güney). Ankara: Arkadaş Yayınları. Buzan, T. (2002). Use both sides of your brain. Erişim adresi <http://members.optusnet.com.au/~charles57/Creative/Mindmap/buzan2.htm>.[Eri şim tarihi: 19.07. 2006].
• Cevizci, Ahmet (2002). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Çolak Bostancı, G. (2009). “Türkçedeki Temel Kelimelerin Çağrışımlarında Altkültürün İzleri”. Millî Folklor, Yıl 21, Sayı: 81.
• Günay, Doğan (2003). Metin Bilgisi. İstanbul: Multılıngual.
• Güneş, Sezai (2003). Anlatım Bilgisi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Karadüz, Adnan. (2003). “Anlam ve Kavram İlişkisi”. Atatürk Ünv. Sosyal Bilimler Ens. Dergisi, 3 (1). http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/SBED/article/view/76.
• Özbay, Murat (2002). “Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretimi.” Türk Dili, (602), 112-120.
• Öztürk, Ş. (2004). “Eğitimde Yaratıcı Düşünme”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (18). 77-84.
• MEB. (2005). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar). Ankara.
• Petrını,C.M.(1994) 101 Creative Probem Solving Techniques (book); Problem Soving- Methodology ,Training&Development,48, 11-15.
• Rıco, G.L. (1976). Metaphor and knowing: analysis, synthesis, rationale (Basılmamış doktora tezi), Standford University, Palo Alto, CA.
• Sağlık, Şaban (2002): “Mescid-i Aksa” Şiiri Örneğinde Bir Şiirin Dilbilim Terimleriyle Çözümlenmesi” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi II, Sayı: 2.
• Sarı, Hilal (1998). Lise Yöneticilerinin Sorun Çözmede Yaratıcılığı, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kocaeli.
• Seven, M.A. ve ENGİN, A. O. (2008). “Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol: 12(2):189-212.
• Sungur, Nuray (1987). Yaratıcı Sorun Çözme Programının Etkililiği EYT Öğrencilerine İlişkin Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Sungur, Nuray (1997). Yaratıcı Düşünce. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• TDK. Dilinin Eskiliğini Saptama Yolları, I: Kavram Alanı-Kelime Ailesi İlişkileri ve Türk Yazı Dilinin Eskiliği Üzerine. Ankara: TTK Basım Evi.
• TDK. (2005). Türkçe Sözlük. Ankara
• Ülgen, Gülten (2001). Kavram Geliştirme. Ankara: Pegem Yayınları.