The Place of Translation in French Language and Literature and French Language Teaching Undergraduate Programs in Turkey

Yıl 2022, 1.Uluslararası Yabancı Dil Eğitimi Sempozyumu (YABDİLSEM) Özel Sayısı, 149 - 179, 31.01.2022

Sabahattin Buğra Akdoğan , Ceylan Yıldırım

Öz

The aim of this study is to reveal the place of translation in French Language and Literature and French Language Teaching undergraduate programs in Turkey. Within this framework, curricula of said programs are examined with a descriptive approach and an assessment is made in light of the data obtained. Do French Language and Literature and French Language Teaching departments in Turkey utilize translation as a language teaching tool, or as a teaching method aiming to teach about translation itself? Findings from the Bologna webpages of such programs show that in French Language and Literature undergraduate programs, translation courses are generally high in number and obligatory and maintained consistently on a semestral basis. Moreover, it was observed that in some instructional plans concerning translation, the relationship between language and culture is given a place and due care is given to the provision of translation knowledge and skills. Increasing employment opportunities for graduates can be counted among the reasons for such programs turning to translation as a goal. On the other hand, it was observed that translation courses are less in number in French Language Teaching curricula but such curricula partially include content aiming to provide translation competency. Looking at translation course content, it was seen that translation is mostly used as a foreign language teaching tool. Consequently, factors such as student expectations and employment can impact the importance placed on translation as a teaching goal in said programs. Whether individuals graduating from foreign language programs other than a translation program have a full command and competence over translation is another issue requiring discussion and solutions.

Anahtar Kelimeler

Turkey, French language and literature, French language teaching, Curriculum analysis, Place of translation

Türkiye’deki Fransız Dili ve Edebiyatı ile Fransızca Öğretmenliği Lisans Programlarında Çevirinin Yeri

Öz

Bu çalışma, Türkiye’deki Fransız Dili ve Edebiyatı ile Fransızca Öğretmenliği lisans programlarında çevirinin yerini açığa çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, ilgili programların müfredatları betimleyici bir yaklaşımla incelenmekte ve elde edilen veriler ışığında bir değerlendirme yapılmaktadır. Türkiye’deki Fransız Dili ve Edebiyatı ile Fransızca Öğretmenliği bölümleri, çeviriye bir dil öğretim aracı olarak mı yoksa çevirinin kendisini öğretmeyi amaçlayan bir öğretim yöntemi olarak mı başvurmaktadır? Programların Bologna sayfalarından elde edilen bulgular, Fransız Dili ve Edebiyatı lisans programlarında çeviri derslerinin genel olarak sayıca fazla ve zorunlu statüde olduğunu ve dönem bazında istikrarlı bir biçimde sürdürüldüğünü göstermektedir. Ayrıca, çeviriyle ilgili bazı ders planlarında, dil-kültür ilişkisine yer verildiği, çeviri bilgi-becerilerini edindirmeye özen gösterildiği gözlemlenmiştir. Mezunlarının istihdam olanakları artırmak, bu programların çeviriye amaç olarak başvurma nedenleri arasında sayılabilir. Buna karşılık, Fransızca Öğretmenliği müfredatındaki çeviri derslerinin daha az sayıda olduğu ancak çeviri derslerinde çeviri edinci kazandırmaya yönelik içeriklere kısmen de olsa yer verildiği gözlemlenmiştir. Çeviri ders içeriklerinde, çevirinin daha çok yabancı dil öğretim aracı olarak kullanıldığı görülmüştür. Sonuç olarak, öğrenci beklentileri ve istihdam gibi etmenler ilgili programlarda bir öğretim amacı olarak çeviriye ayrılan yeri etkileyebilmektedir. Çeviri programı dışındaki yabancı dil programlarından mezun bireylerin tam bir çeviri yeterlik ve yetkinliğine sahip olup olmadıkları tartışılması ve çözüm aranması gereken sorunlardan biridir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Fransız dili ve edebiyatı, Fransızca öğretmenliği, Müfredat analizi, Çevirinin yeri

Kaynakça

• Anadolu Üniversitesi. (t.y.) Fransızca öğretmenliği dersler-AKTS kredileri. https://www.anadolu.edu.tr/akademik/fakulteler/164/fransizca-ogretmenligi-programi/dersler adresinden erişilmiştir.
• Ankara Üniversitesi. (t.y.a). Fransız dili ve edebiyatı ders listesi ve kredilendirme. http://bbs.ankara.edu.tr/Ders_Plani.aspx?bno=1599&bot=196 adresinden erişilmiştir.
• Ankara Üniversitesi. (t.y.b). Fransız dili ve edebiyatı mezunların istihdam alanı. http://bbs.ankara.edu.tr/Istihdam_Olanaklari.aspx?bno=1599&bot=196 adresinden erişilmiştir.
• Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi. (2018a). Fransız dili ve edebiyatındaki dersler ile program öğrenme çıktıları ilişkileri. http://bp.hacibayram.edu.tr/htmlProgramHakkinda.php?dr=0&lang=0&baslik=1&FK=33&BK=30&ders_kodu=&sirali=0&fakulte=EDEB%DDYAT+FAK%DCLTES%DD&fakulte_en=FACULTY+OF+ARTS&bolum=FRANSIZ+D%DDL%DD+VE+EDEB%DDYATI&bolum_en=FRENCH+LANGUAGE+AND+LITERATURE&ac=17 adresinden erişilmiştir.
• Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi. (2018b). Fransız dili ve edebiyatı program hakkında. http://bp.hacibayram.edu.tr/htmlProgramHakkinda.php?dr=0&lang=0&baslik=1&xbaslik=1&FK=33&BK=30&fakulte=EDEB%DDYAT+FAK%DCLTES%DD&fakulte_en=FACULTY+OF+ARTS&bolum=FRANSIZ+D%DDL%DD+VE+EDEB%DDYATI&bolum_en=FRENCH+LANGUAGE+AND+LITERATURE adresinden erişilmiştir.
• Atatürk Üniversitesi. (2020). Fransızca öğretmenliği müfredat dersleri ve AKTS kredileri. https://obs.atauni.edu.tr/moduller/dbp/eobs/birimDetay/3712/Fransızca%20Öğretmenliği%20Programı%20(3712) adresinden erişilmiştir.
• Aydın Adnan Menderes Üniversitesi. (t.y.a). Fransız dili ve edebiyatı öğretim planı. https://akts.adu.edu.tr/programme-detail/3/3914/course-structure/ adresinden erişilmiştir.
• Aydın Adnan Menderes Üniversitesi. (t.y.b). Fransız dili ve edebiyatı program çıktıları. https://akts.adu.edu.tr/programme-detail/3/3914/programme-outcomes/ adresinden erişilmiştir.
• Başbakanlık İdareyi Geliştirme Bakanlığı. (2015). Türkiye’de çevirmenlik mesleği araştırma raporu -Güncellenmiş 2. Versiyon-. https://www.slideshare.net/portakaltercume/aratrma-raporu-trkiyede-evirmenlik-meslei-87238946 adresinden erişilmiştir.
• Boztaş, İ. (1991). Çevirinin yabancı dil öğretimi ve yabancı dil öğretimi programlarındaki yeri. Çeviri Bilim ve Uygulamaları Dergisi. (1), 237-249. http://fs.hacettepe.edu.tr/ceviribilim/dosyalar/sayilar/i01-18.pdf adresinden erişilmiştir.
• Boztaş, İ. (1992). Yabancı dil eğitimi ve çeviri. Çeviri Bilim ve Uygulamaları Dergisi. (2), 35-40. http://fs.hacettepe.edu.tr/ceviribilim/dosyalar/sayilar/1992.pdf adresinden erişilmiştir.
• Boztaş, İ. (1996). Çevirinin yabancı dil öğretimine katkıları. Çeviri Bilim ve Uygulamaları Dergisi. (6), 1-7.
• Bursa Uludağ Üniversitesi. (2020). Fransızca öğretmenliği ders planı. http://bilgipaketi.uludag.edu.tr/Programlar/Detay/45?AyID=28 adresinden erişilmiştir.
• Bursa Uludağ Üniversitesi. (t.y.). Fransızca öğretmenliği genel tanıtım. http://bilgipaketi.uludag.edu.tr/Programlar/Detay/45?AyID=26 adresinden erişilmiştir.
• Cemal, A. (1978). Öğretimde amaç ve araç olarak çeviri. Türk Dili Çeviri Sorunları Özel Sayısı, (322), 45-49.
• Coşkun, H. (1996). Çeviri öğretim bilgisi. Çeviri Bilim ve Uygulamaları Dergisi. (6), 7-19.
• Çakır, M. (1998). Yazın çevirisi eğitimi üzerine öneriler. Çeviri Bilim ve Uygulamaları Dergisi. (8), 43-47.
• Çepni, O. (2018, Mayıs 11). Fransızca artık YÖK hükmünde. Cumhuriyet gazetesi. https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/fransizca-artik-yok-hukmunde-972415 adresinden erişilmiştir.
• Çukurova Üniversitesi. (t.y.). Fransızca öğretmenliği ders planı-AKTS kredileri. https://eobs.cu.edu.tr/ProgAmac_tr.aspx?ProgID=137 adresinden erişilmiştir.
• Dokuz Eylül Üniversitesi. (t.y.). Fransızca öğretmenliği ders yapısı ve kredileri. https://debis.deu.edu.tr/ders-katalog/2014-2015/tr/bolum_1101_tr.html adresinden erişilmiştir.
• Ekmekçi, F. Ö. (1983). Yabancı dil eğitimi kavram ve kapsamı. Türk Dili, Dil Öğretim Özel Sayısı. (379-380), 106-115.
• Galatasaray Üniversitesi. (2020). Fransız dili ve edebiyatı öğretim programı. https://ects.gsu.edu.tr/tr/program/programmedetails/22 adresinden erişilmiştir.
• Galatasaray Üniversitesi. (t.y.). Fransız dili ve edebiyatı tanıtım. https://ects.gsu.edu.tr/tr/program/index/22 adresinden erişilmiştir.
• Gazi Üniversitesi. (2019). Fransızca öğretmenliği dersler-AKTS kredileri. http://gef.gazi.edu.tr/posts/view/title/gazi-egitim-fakultesi-bilgi-paketi-104697 adresinden erişilmiştir.
• Gazi Üniversitesi. (t.y.). Fransızca öğretmenliği istihdam olanakları. http://gbp.gazi.edu.tr/htmlProgramHakkinda.php?dr=0&lang=0&baslik=1&FK=05&BK=67&ders_kodu=&sirali=0&fakulte=GAZ%DD+E%D0%DDT%DDM+FAK%DCLTES%DD&fakulte_en=GAZI+FACULTY+OF+EDUCATION&bolum=FRANSIZCA+%D6%D0RETMENL%DD%D0%DD&bolum_en=TEACHER+TRAINING+IN+FRENCH&ac=9 adresinden erişilmiştir.
• Gile, D. (2005). La traduction : la comprendre, l’apprendre. Paris: Presses Universitaires de France.
• Hacettepe Üniversitesi. (t.y.a). Fransız dili ve edebiyatı ders programı. https://bilsis.hacettepe.edu.tr/oibs/bologna/index.aspx?lang=tr&curOp=showPac&curUnit=520&curSunit=342# adresinden erişilmiştir.
• Hacettepe Üniversitesi. (t.y.b). Fransızca öğretmenliği dersler. https://bilsis.hacettepe.edu.tr/oibs/bologna/index.aspx?lang=tr&curOp=showPac&curUnit=440&curSunit=450# adresinden erişilmiştir.
• İstanbul Üniversitesi. (2020). Fransız dili ve edebiyatı lisans müfredatı. https://ebs.istanbul.edu.tr/home/dersprogram/?id=1112&birim=fransiz_dili_ve_edebiyati__lisans_programi__(orgun_ogretim)&yil=2020 adresinden erişilmiştir.
• İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa. (t.y.). Fransızca öğretmenliği müfredat. https://ebs.istanbul.edu.tr/home/dersprogram/?id=1113&yil=2016 adresinden erişilmiştir.
• Köylü Baydemir, S. E. (2017). L'importance et la place des théories dans l'enseignement de la traduction/çeviri eğitiminde kuramların yeri ve önemi. Çeviri Bilim ve Uygulamaları Dergisi. (23), 181-196.
• Marmara Üniversitesi. (2018). Fransızca öğretmenliği müfredat. http://dosya.marmara.edu.tr/aef/ydfo/Müfredatlar/Frans_z_Dili_E_itimi_2018_M_fredat_.pdf adresinden erişilmiştir.
• Marmara Üniversitesi. (t.y.). Fransızca öğretmenliği iş alanları. http://ydfo.aef.marmara.edu.tr/genel-bilgiler adresinden erişilmiştir.
• Mesleki Yeterlilik Kurulu. (2013, Ocak 29). Çevirmen (Seviye 6) Ulusal Meslek Standardı. Resmî Gazete (Sayı: 28543). https://www.myk.gov.tr/images/articles/editor/2013/300113/CEVIRMEN_Seviye_6_UMS.pdf adresinden erişilmiştir.
• Mesleki Yeterlilik Kurulu. (t.y.). Çevirmenlik alanına ait 6 adet taslak yeterlilik görüşe çıktı. https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/haberler/34-meslek-standartlar-dairesi-bakanl/3466-cevirmenlik-alanna-ait-6-adet-taslak-yeterlilik-goeruee-ckt adresinden erişilmiştir.
• Noterlik Kanunu Yönetmeliği. (1976, Temmuz 13). Resmî Gazete (Sayı: 15645). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5040&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden erişilmiştir.
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi. (t.y.). Fransızca öğretmenliği müfredat. https://ebs.omu.edu.tr/2668/932001 adresinden erişilmiştir.
• Pamukkale Üniversitesi. (2020). Fransız dili ve edebiyatı ders planı – AKTS kredileri. https://ebs.pusula.pau.edu.tr/BilgiGoster/Program.aspx?lng=1&dzy=3&br=18&bl=34&pr=384&dm=3#dersPlanAKTS adresinden erişilmiştir.
• Raková, Z. (2016). Çeviri Kuramları. (Çev. Polat, Y.). Çevirmenin Yayını. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi, 2014)
• Selçuk Üniversitesi. (t.y.a). Fransız dili ve edebiyatı dersler. https://bologna.selcuk.edu.tr/tr/Dersler/edebiyat-fransiz_dili_ve_edebiyati-fransiz_dili_ve_edebiyati-lisans adresinden erişilmiştir.
• Selçuk Üniversitesi. (t.y.b). Fransız dili ve edebiyatı hakkında. https://www.selcuk.edu.tr/Hakkinda/edebiyat-fransiz_dili_ve_edebiyati adresinden erişilmiştir.
• Sivas Cumhuriyet Üniversitesi. (2020). Fransız dili ve edebiyatı dersleri. https://obs.cumhuriyet.edu.tr/oibs/bologna/index.aspx?lang=tr&curOp=showPac&curUnit=31&curSunit=171# adresinden erişilmiştir.
• Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi. (2020). Fransız dili ve edebiyatı ders kataloğu. http://fened-fde.web.nku.edu.tr/gecmiskataloglar.php?bid=4&aid=87 adresinden erişilmiştir.
• Yazıcı, M. (2001). Geçmişten günümüze yüksek öğretimde çeviri eğitimi. Çeviri Bilim ve Uygulamaları Dergisi. (11), 91-101.
• Yazıcı, M. (2008). Türkiye’de çeviri eğitimine tarihsel bir bakış. Çeviri Bilim ve Uygulamaları Dergisi. (18), 63-76.
• Yükseköğretim Kurulu. (2010). Yükseköğretimde yeniden yapılanma: 66 soruda Bologna süreci uygulamaları. https://uluslararasi.yok.gov.tr/Documents/yayınlar/yuksekogretimde_yeniden_yapilanma_66_soruda_bologna_2010.pdf adresinden erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (t.y.a). Fransız dili ve edebiyatı programı bulunan tüm üniversiteler. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10075 adresinden erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (t.y.b). Fransızca öğretmenliği programı bulunan tüm üniversiteler. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10076 adresinden erişilmiştir.