Masallar Hayal Ürünü(mü)dür? (Charles Perrault Örneği)

Yıl 2022, 1.Uluslararası Yabancı Dil Eğitimi Sempozyumu (YABDİLSEM) Özel Sayısı, 263 - 286, 31.01.2022

Aliye Genç , Perihan Yalçın

Öz

Çocuk edebiyatının en güzel örnekleri arasında yer alan masallar özlerinde, doğdukları topraklardan, anlatıldıkları kültürlerden önemli kodlar taşımaktadır. Hakkında yapılan sade tanımlamaların aksine, bir neslin yetişmesinde, milli ve manevi değerlerin aktarılmasında önemli bir araç niteliğindedir. Kişiliğin, kimliğin, tarih, dil, din, kültür bilincinin oluştuğu bir dönemde çocukların karşılaştıkları ilk eserlerdir. Eğitici, bilgilendirici özelliğinin yanı sıra, eğlendirici özelliği ile de büyüklerin vazgeçilmezi olma özelliğini korumaktadır. Ülkemizde batı kaynaklı çeviri eserlerin yeri ve Türk çocuk yazınındaki konumu birtakım çalışmaları gerekli kılmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de masal denilince akla ilk gelen eserlerin Fransızca asılları ile Türkçe çevirileri arasında kültürel unsurlar noktasında karşılaştırmalı bir çözümleme üzerine kurulmuştur. Charles Perrault tarafından kaleme alınan Peri Masalları serisi içerisinde yer alan dört masal (Uyuyan Güzel, Çizmeli Kedi, Parmak Çocuk, Eşek Postu) içerdiği kültürel unsurlar noktasında incelenmiş, dilimize aktarımlarında, başvurulan stratejiler ışığında analiz edilmiştir. Bu noktada benimsenen çeviri yaklaşımı, çeviribilimin betimleyici kuramlarından Erek Odaklı Çeviri Kuramı olmuştur. Dört farklı çeviri eser incelemesinin ardından yediden yetmişe herkesin sevdiği bu masallar dilimize aktarılırken hangi çeviri stratejileri ile çalışılmış, maddi ve manevi değerler noktasında nasıl bir değişime uğramış gibi sorulara yanıt aranmıştır. Seçilen örneklem ifadelerinde de görüldüğü gibi Perrault masallarının 17. yy. Fransa’sını gözler önüne serdiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Masal geleneği, Fransa, Çeviri, Kültürel unsurlar, Çeviri eleştirisi

Kaynakça

• Aytekin, Halil. (2011). Yabancı Dil Öğretiminde Çocuk ve Gençlik Edebiyatı. Samsun: Güven Ofset
• Ballard, Michel. (2005). Les Stratégies de Traduction des Désignateurs de Référents Culturels. La Traduction, Contact de Langues et de Cultures (I), Arras : Artois Presses Université, p. 125-152.
• Bascom, William. (1963). Four functions of folklore. The Journal of American Folklore, 67, 333-349.
• Başgöz, İlhan. (1996). Protesto: folklorun beşinci işlevi (fonksiyonu). Ankara: DV.
• Boratav, Pertev Naili. (1992). Zaman zaman içinde. İstanbul: Adam.
• Colin, Mariella. La littérature d’Enfance et de Jeunesse en France et en Italie au XIXe siècle Traductions et Influences. http://chroniquesitaliennes.univ-paris3.fr/PDF/30/Colin.pdf
• Ekinci, Emre. (2016). Devrimden günümüze fransiz siyasal sisteminin evrimi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 149-171.
• Feyzioğlu, Yücel. (2006). Masallar çocuklar için neden gereklidir? II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Helimoğlu Yavuz, Muhsine. (2002). Masallar ve eğitimsel işlevleri. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Lequeux, Paulette. (1974). L’enfant et le conte, Paris: l’Ecole.
• Karasar Niyazi. (2002). Bilimsel arastirma yöntemi. 11. Baskı. Ankara: 3A. Kuş Gülsüm, Uslu Zeki. (2013). Masal çevirisinde esdegerlik sorunu: grimm kardesler’in alti kugu masali örneginde bir inceleme. The Journal of Academic Social Science Studies 6-5, s.433-453.
• Langeraert, Thea, L’image de la Cour dans les Contes de Charles Perrault https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/786/659/RUG01001786659_2012_0001_AC.pdf.
• Magnien, Catherine. (2006). Introduction, Notices et notes, in Charles Perrault, Contes (1691-1697), Paris, Librairie Générale Française, coll. Le Livre de Poche, 9-313.
• Neydim, Necdet. (1998). Çocuk ve edebiyat, çocuklugun kisa tarihi, edebiyatta çocuk figürleri. İstanbul : Bu.
• Neydim, Necdet. (2003). 80 sonrasi paradigma degisimi açisindan çeviri çocuk edebiyati. İstanbul: Bu.
• Perrault, Charles. (2011). Neuf contes Centre national de documentation pédagogique, Paris.
• Perrault, C. (1983). Çizmeli kedi. Ankara: Kurtuluş.
• Perrault, C. (1697). Perrault masalları (Çev. Bayladı, D.). İstanbul: Say
• Perrault, C. (1697). Perrault masalları (Çev. Yücel, T.). Ankara: İmge.
• Perrault, C. (1697). Peri masalları (Çev. Yalçıntoklu, V.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Perrault, C. (1697). Uyuyan prenses (Haz. Güvençer, Ş.). İstanbul: Seçil.
• Perrault, C. (1697). Parmak çocuk (Çev. Portakal, E.). İstanbul: Bilge Kirpi.
• Özünel, Evrim. (2011). Yazının İzinde Masal Haritalarını Okuma Denemesi: Masal Tarihine Yeniden Bakmak. Millî Folklor, (91), s. 60-71.
• Soriano, Marc. (1968). Les Contes de Perrault, Culture Savante et Traditions Populaires, Paris, Éditions Gallimard, coll. TEL, 13-491
• Şirin, Mustafa Ruhi. (1994). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı.
• Vardar, Berke. (2005). Fransız Edebiyatı. İstanbul: Multilingual
• Yalçın, Perihan. (2015). Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama, Ankara : Grafiker.
• Zipes, Jack. (1999). When Derams Come True: Classical Fairy Tales and Their Tradition. London: Routledge