Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetiminde Çocuklarla Olan İletişim ve Etkileşim Durumlarının Çocuk İhmali Kapsamında Değerlendirilmesi* **

Yıl 2022, Cilt: 42 Sayı: 1, 485 - 519, 28.04.2022

Nesrin Akbayrak , Nalan Kuru

https://doi.org/10.17152/gefad.946703

Öz

Bu araştırma okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetiminde çocuklarla olan iletişim ve etkileşim durumlarında çocuk ihmali davranışlarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma Bursa ili merkez ilçelerinde farklı sosyo-ekonomik düzeye sahip, iki bağımsız anaokulu ve bir ilkokula bağlı anasınıfında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklem grubu amaçlı örneklemeyle belirlenen ve gönüllü olan 6 okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Bu çalışma, okul öncesi öğretmenlerinin çocuk ihmal davranışlarını derinlemesine betimlemek ve yorumlamak için nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması/bütüncül çoklu durum desenindedir. Veriler, açık uçlu sorulardan oluşan görüşme formu, araştırmacı tarafından geliştirilen uzmanların görüşleriyle son hâlini alan “Okul Öncesi Öğretmenlerinin İhmal Davranışlarını Belirleme Gözlem Formu” ve araştırmacı tarafından tutulan detaylı gözlem notları ile toplanmıştır. Veriler 10 hafta boyunca 240 saat süreyle gözlem yapılarak toplanmış ve toplanan veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler doğrultusunda; okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetiminde çocuklarla olan iletişim ve etkileşim durumlarında gözlemlenen ihmal davranışlarının, okulların sosyo-ekonomik düzeyleri fark etmeksizin, en fazla eğitimsel ihmal ardından sınıf yönetiminden kaynaklı aksaklıklara bağlı davranışlar, en az ise tıbbi ihmal davranışları olduğu sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk ihmali, İletişim ve etkileşim, Sınıf yönetimi

Evaluation of Communication and Interaction with Children in the Classroom Management of Preschool Teachers within the Scope of Child Neglect

Öz

The aim of this study is to examine the communication and interction with children in the classroom management of pre-school teachers with in thescope of child neglect. The study groupformed 6 pre-school teachers with different socio-economiclevels in two independent, a primary kindergarten determined by maximum diversitysampling and volunteered. Accordingly, research data were obtained with semi-structuredobservation technique, one of the data collection techniques of qualitativ studies. Inhe observations, the "Observation Form for Determining the Neglect Behaviorof Preschool Teachers" developed by the researcher was used. According to the result of the study, themost educational neglect of pre-school teachers in the cases of communication and interaction with children in the classroom management, regardless of the socio-economic levels of the schools, and neglect behaviors caused by defects in classroom management ,physical negligence, and emotional neglect behaviors are the least observed behaviors of medical negligence.

Anahtar Kelimeler

Child neglect, Communication and interaction, Classroom management

Kaynakça

• Aral, N. , Duman G. (2014). Çocuklarda sanat ve yaratıcılığın gelişimi. İstanbul: Nobel.
• Arı, M. (2003).Türkiye’de Erken Çocukluk Eğitimi ve Kalitenin Önemi, M.Sevinç (Ed.) Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar (ss.31-35). İstanbul:Morpa Kültür Yayınları.
• Baştürk, S. (2007). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulaması Dersiyle İlgili Deneyimleri Makale 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresinde bildiri olarak sunulmuştur. Gaziosmanpaşa Eğitim Fakültesi, Tokat.
• Baysal, S. U. (2007). Tıbbi İhmal. (Ed. O. Polat). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı(s.: 265-275). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Benice, A. (2013). Çocuğun duygusal istismarı. Eğitimde Yeni Yansımalar, 33. 29-34.
• Bilir, Z. T.,& Çavuş, Z. S. (2017) Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Okula Geçiş Süreçlerinin Öğretmenlerin Hazırladıkları Eğitim Programlarınca Desteklenme Düzeyinin İncelenmesi.Sosyal Bilimler Dergisi / TheJournal of SocialScience, 4(16).234-247.
• Boz, N.,& Boz, Y. (2006). Do prospectiveteachersgetenoughexperience in schoolplacements? Journal of EducationforTeaching, 32(4), 353–368.
• Büyüköztürk, Ş. vd. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Dağlıoğlu, H. (2010). Okul Öncesi Öğretmeninin Özellikleri ve Okul Öncesi Eğitime Öğretmen Yetiştirme, G.Haktanır (Ed.) Okul Öncesi Eğitime Giriş (ss.39-78). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Darie, N. (2015). Child's Exposures to Emotional Neglect in Drugusers Families. Procedia-Socialand Behavioral Sciences, 180. 1590-1598.
• Deniz, K. Z., Ersin, T. Ü. R. E., UYSAL, A., & AKAR, T. K. (2015).Determiningsocio-economic status variables through cluster analysis. Elementary Education Online, 14(1),108-117.
• Dubowitz, H., Black, M., StarrJr, R. H., &Zuravin, S. (1993). A conceptual definition of childneglect. Criminal Justice and Behavior, 20(1).8-26.
• Dubowitz, H.,Papas, M. A., Black, M. M., &Starr, R. H. (2002). Child neglect: Outcomes in high-risk urban preschoolers. Pediatrics, 109(6). 1100-1107.
• Eraslan, A. (2009). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının" öğretmenlik uygulaması" üzerine görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 207- 221.
• Erdoğan, İ, Cüceloğlu, D. (2013): Öğretmen olmak, Bir Can’a Dokunmak (2.Baskı).Final Kültür Sanat Yayınları.
• Erermiş S. (2001);Çocuk ihmali nedir? İzmir Atatürk Hastanesi Tıp Dergisi, 39(2).7-10.
• Erickson, M. F.,& Egeland, B. (2002). Child neglect. The Apsachandbook on child maltreatment, 2.3-20.
• Erkman, F. (1991). Çocukların Duygusal Ezimi.Çocuk İstismarı ve İhmali. Çocukların Kötü Muameleden Korunması1. Ulusal Kongresi (s.163-169).. Ankara: Gözde Repro Ofset
• Giardino, A. P.,Lyn, M. A., Giardino, E. R. (2010), Introduction: Child Abuse and Neglect. A Practical Guide tot he Evaluation of Child Physical Abuse and Neglect (pp. 3-30) ,London: Springer Science-Business Media.
• Gordon, T., (2002). Etkili Öğretmenlik Eğitimi, (Çev. Emel Aksoy), Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Hergüner, S. (2011). Duygusal istismar ve ihmal. M. Öztürk (Haz.). Çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı (s. 41-54). İstanbul: Çocuk Vakfı.
• Hu, B. Y.,Li, Y., Wang, C., Wu, H., &Vitiello, G. (2021). Preschool teachers’ self-efficacy, classroom processquality, and children’ssocialskills: A multilevelmediationanalysis. Early Childhood Research Quarterly, 55, 242-251.
• Kefeli, H.(2016) Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk İstismarı ve İhmali Davranışları ile Kurum Personelinin Konuya İlişkin Görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.Ankara.
• Kısaç, İ. (2002), Öğretmen-Öğrenci İletişimi. (Ed.: E. Karip) Sınıf Yönetimi içinde, Pegem Yayınları,Ankara.
• Kocaer, Ü. (2006). Hekim ve Hemşirelerin Çocuk İstismarı ve İhmaline Yönelik Farkındalık Düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Lewin, D.,&Herron, H. (2007). Signs, symptoms and risk factors: healthvisitors' perspectives of childneglect. Child abusereview, 16(2).93-107.
• McNamara, S.,&Moreton, G. (2001). Changing behaviour: Teaching children with emotional and behavioural difficulties in primary and secondary classrooms. Routledge.
• Miles, M. B.,Huberman, A. M., Huberman, M. A., &Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis: An expandeds ource book. sage.
• Oktay, A. (2002). Yaşamın Sihirli Yılları. İstanbul: Epsilon Yayınları. Özcebe, H. (2009). Halk sağlığı bakış açısıyla istismar bildirimi ve karşılaşılan güçlükler. Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Kongresi, 27-30.
• Paavilainen, E.,Merikanto, J., Åstedt-Kurki, P., Laippala, P., Tammentie, T., &Paunonen-Ilmonen, M. (2002). Identification of child mal treatment while caring for them in a university hospital. International journal of nursingstudies, 39(3). 287-294.
• Pala, B. (2011). Geleceğin öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmali konusunda bilgi ve farkındalık düzeyleri.(Tıpta Uzmanlık Tezi). Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir.
• Polat, O. (2001). Çocuk ve şiddet. İstanbul: Der.
• Polat, O. (2007). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı: Tanımlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Silver, R. B.,Measelle, J. R., Armstrong, J. M., &Essex, M. J. (2005). Trajectories of classroom extern alizing behavior: Contributions of child characteristics, family characteristics, and the teacher–child relationship during the school transition. Journal of School Psychology, 43(1). 39-60.
• Stowman, S. A.,&Donohue, B. (2005). Assessing child neglect: A review of standardized measures. Aggression and Violent Behavior, 10(4). 491-512.
• Şahin, F. (2002). Çocuk İhmali: Tanı ve Tedavide Hekimler İçin İpuçları. Klinik Pediatri, 1(3). 103- 106.
• Tıraşçı, Y.,& Gören, S. (2007). Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Tıp Dergisi, 34(1).70-74.
• Tugay, D. (2008). Öğretmenlerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Turan, F. (2016). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Eğitim Öğretim Faaliyetlerinin Denetimi. International Journal Of Eurasia Social Sciences,23. 94-119.
• Tveit, H. H.,Drugli, M. B., Fossum, S., Handegård, B. H., Klöckner, C. A., &Stenseng, F. (2020). Mediating Mechanisms of the IncredibleYearsTeacher Classroom Management Program. Frontiers in Psychology, 11.
• World Health Organization (2006). Child Maltreatment. Washington, DC: U.S. Government Printing Offjce. Yalçın, N. (2007). Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Çözüm Önerileri. (Yüksek Lisans Projesi).Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin. Yılmaz, A. (2009). Çocuk istismarı ve ihmali: Risk faktörleri ve çocukların psiko-sosyal gelişimi üzerindeki etkileri. Civilacademy Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 63-79.
• Yılmaz, M., Üstün, A., & Odacı, H. (2009). Okul öncesi öğretmen adaylarının iletişim becerileri düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1).13-20.
• Young, R.,Lennie, S., & Minnis, H. (2011). Children’sperceptions of parental emotional eglect and control and psychopathology. Journalof Child psychology and Psychiatry, 52(8).889-897.
• Yörükoğlu, A. (1992) Değişen Toplumda Aile ve Çocuk. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Zara, A. (2012). Çocuk İstismarı ve İhmali. http://www.aytenzara.com/wpcontent/uploads/2012/02/%C3%87OCUK%C4%B0HMAL%C4%B0-VE-%C4%B0ST%C4%B0SMARI.pdf’ den alınmıştır.