The Effect of Distance Environmental Sciences Course on Learning Outcomes of Pre-service Teachers

Yıl 2022, Cilt: 42 Sayı: 3, 2125 - 2156, 30.12.2022

Oktay Göktaş , Tahir Atıcı

https://doi.org/10.17152/gefad.1110495

Öz

The aim of this research is to examine the effects of a distance environmental science course on pre-service science teachers' attitudes towards the environment, attitudes, self-efficacy perceptions, literacy and technology. In this research, one-group pre-test post-test approach was preferred from the pre-experimental models. The research population consists of Sivas Cumhuriyet University, Faculty of Education, Science Education students. The sample of the study consisted of 48 Science Education students studying in the 3rd grade. The sample group was determined by a non-random, purposeful, criterion sampling method. The research was applied during the spring semester by using the "web-based distance education" method. In the research; descriptive statistics, normality tests, t-test for independent groups and t-test for dependent groups were applied. At the end of the research, for the science teaching self-efficacy belief scale; pre-service teachers' self-efficacy levels were found to be "above medium, close to high", and there was no change in their self-efficacy levels after the post-test. For the environmental literacy scale; At all sub-levels, the literacy levels after the posttest were determined as "high". For the environmental attitude scale; While the attitude for the overall scale was "low", the attitude did not change after the application. For the technology attitude scale; pre-service teachers' attitudes were determined as "high" and did not change after the application. No statistically significant difference was found in any of the scales according to the gender variable.

Anahtar Kelimeler

distance education, e-Learning, Environmental Education

Uzaktan Gerçekleştirilen Çevre Bilimleri Dersinin Öğretmen Adaylarının Öğrenme Çıktılarına Etkisi

Öz

Bu araştırmanın amacı; uzaktan gerçekleştirilen çevre bilimleri dersinin fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutum, öz-yeterlilik algıları, okuryazarlık ve teknolojiye yönelik tutumlarına etkisini incelemektir. Bu araştırmada deneme öncesi modellerden tek gruplu ön-test son-test yaklaşımı tercih edilmiştir. Araştırma evreni Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, 3. sınıfta öğrenim gören 48 Fen Bilgisi Eğitimi öğrencisi oluşturmuştur. Örneklem grubu, seçkisiz olmayan, amaçsal, ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırma, “web tabanlı uzaktan eğitim” yöntemi kullanılarak, bahar yarıyılı boyunca uygulanmıştır. Araştırmada betimsel istatistikler, normallik testleri, bağımsız gruplar için t-testi ve bağımlı gruplar için t-testi uygulanmıştır. Araştırma sonunda, fen öğretimi öz-yeterlik inanç ölçeği için; öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları “orta üzeri, yükseğe yakın” olarak bulunmuş, son testten sonra öz-yeterlik algılarında bir değişiklik olmamıştır. Çevre okuryazarlık ölçeği için; tüm alt düzeylerde, son testten sonraki okuryazarlık düzeyleri “yüksek” olarak belirlenmiştir. Çevresel tutum ölçeği için; ölçeğin geneli için tutum “düşük” olurken uygulama sonrasında da tutum değişmemiştir. Teknoloji tutum ölçeği için; öğretmen adaylarının tutumları “yüksek” olarak belirlenmiş, uygulama sonrasında da değişmemiştir. Cinsiyet değişkenine göre hiçbir ölçekte istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim, e-öğrenme, Çevre eğitimi

Kaynakça

• Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı, Sakarya.
• Arık, S., & Yılmaz M. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ve çevre kirliliğine yönelik metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, Mayıs 2017; 25(3), 1147-1164.
• Aslantaş, T. (2014). Uzaktan eğitim, uzaktan eğitim teknolojileri ve Türkiye’de bir uygulama. Erişim adresi https://www.tankutaslantas.com/wp-content/uploads/2014/04/Uzaktan-Eğitim-Uzaktan-Eğitim-Teknolojileri-ve-Türkiyede-bir-Uygulama.pdf
• Aydın, N. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ve öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik inançları üzerine sınıf düzeyi, kıdem ve değer yönelimlerinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Bakioğlu, B., Alkış Küçükaydın, M., Karamustafaoğlu, O., Uluçınar Sağır, Ş., Akman, E., Ersanlı, E., & Çakır, R. (2015). Öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalık düzeyi, problem çözme becerileri ve teknoloji tutumlarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2015; 1(1), 22-33.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior. (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic. (Reprinted in H.Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic, 1998).
• Benzer, S., & Akkaya, M. M. (2021). Pandemi sürecinde fen bilimleri alanında uzaktan eğitim. SBedergi (www.sbedergi.com), 2021; 5(8), 19-46.
• Bergman, B. G. (2016). Assessing impacts of locally designed environmental education projects on students’ environmental attitudes, awareness, and intention to act. Environmental Education Research, 22(4), 480-503.
• Bıkmaz, F. H. (1994). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Büyükuysal, M. Ç. (2014). Farklı örneklem genişliklerinde normal dağılım testlerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Zonguldak.
• Çetin, O., & Günay, Y. (2011). Fen eğitimine yönelik örnek bir web tabanlı öğretim materyalinin hazırlanması ve bu materyalin öğretmen öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Haziran 2011; 12(2), 175-202.
• Çıngıl Barış, Ç. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020;18 (4); 113-126.
• Çoban, S. (2012). Uzaktan ve teknoloji destekli eğitimin gelişimi. XVII. Türkiye'de İnternet Konferansı, Eskişehir, Türkiye, 7-9 Kasım 2012, s.30.
• Demirtaş, N., Akbulut, M.C., & Özşen, Z.S. (2018). Üniversite öğrencilerinin çevre okuryazarlığı üzerine bir araştırma: Beypazarı Meslek Yüksekokulu örneği. Anadolu Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 2018; 3(1), 27-33.
• Disinger, J. F., & Roth, C. E. (1992). Environmental literacy. ERIC/CSMEE Digest. 1992-11-00, ED351201. Erişim adresi https://www.ericdigests.org/1992-1/literacy.htm
• Enochs, L. G., & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90(8), 695-706.
• Erdemir, N., Bakırcı, H., & Eyduran, E. (2009). Öğretmen adaylarının eğitimde teknolojiyi kullanabilme özgüvenlerinin tespiti. Journal of Turkish Science Education, 2009; 6(3), 99-108.
• Fettahlıoğlu, P. (2018). Algılanan çevresel sorunların çevre okuryazarlık düzeyine göre analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2018, 14(1): 404-425.
• Gökbulut, B. (2021). Uzaktan eğitim öğrencilerinin bakış açısıyla uzaktan eğitim ve mobil öğrenme. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2021; 11(1).
• Gökmen, A., & Solak, K. (2015). Bilgisayar destekli çevre eğitiminin öğretmen adaylarının madde döngüleri konusundaki başarılarına etkisi. GEFAD / GUJGEF 35(3): 575-594 (2015).
• Gökmen, A., Taflı, T. ve Atıcı, T. (2018). Biyoloji öğretmen adaylarının dijital deney araçlarına yönelik görüşleri. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 6 (2018) 1-12.
• Gökmen, A. (2021). The effect of gender on environmental attitude: A meta-analysis study. Journal of Pedagogical Research, 2021; 5(1), 243-257.
• Güven, E., & Aydoğdu, M. (2012). Çevre sorunlarına yönelik davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının davranış düzeylerinin belirlenmesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2), 2012, 573-589.
• Hacıömeroğlu, G., & Elmalı-Erdem, Ö. (2021). Öğretmen adaylarının uzaktan öğrenmeye yönelik tutum, öz-yeterlik ve öğrenme ortamı algıları: Bir karma yöntem çalışması. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 2021, 5(2), 65-87.
• Haftacı, V., & Soylu, K. (2007). Çevre kirlenmesi ve çevre koruma bağlamında çevre muhasebesinin önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 33, 102-120.
• Han, B. (2021). Sosyal bilimlerde covid-19 salgını-dönemler ve değişim dinamikleri-2 (s. 100-112). Ankara: Astana.
• Kahyaoğlu, M. (2011). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile çevre eğitimi öz-yeterlikleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi (EBAD), 1(2), 67-82.
• Kanbak, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin çevresel tutum ve davranışları: Farklı değişkenler açısından Kocaeli Üniversitesi örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, KOSBED, 2015, 30.
• Karademir, E. (2016). Eğitim fakültelerinin yapılandırılması sürecinde öğretmen adaylarının çevre bilinci ve öz-yeterliklerinin belirlenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 7(13), 3-18.
• Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Koç, A., Çorapçıgil, A., & Doğru, M. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2018, 1 (1), 39-52.
• Koçoğlu, Ç., & Sezgin, E. (2002). www için etkili öğretim materyali tasarım önerileri. Erişim adresi http://inet-tr.org.tr/inetconf6/tammetin/emre-cigdem.doc
• Morrone, M., Mancl, K., & Carr, K. (2001). Development of a metric to test group differences in ecological knowledge as one component of environmental literacy. The Journal of Environmental Education, 32(4), 33-42.
• MSU-WATER (2001-2006). Social assessment: stakeholder attitudes, beliefs, and uses of water resources. co-PIM.Kaplowitz and S. Witter Vice President of Finance and Operations, Michigan State University.
• Okumuş, S. ve Öztürk, B. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre öz-yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 9-18.
• Öztemel, E. (2018). Eğitimde yeni yönelimlerin değerlendirilmesi ve eğitim 4.0. Üniversite Araştırmaları Dergisi, Nisan 2018; 1(1), 25-30.
• Pamuk, D. K. (Ed.). (2019). Erken çocukluk döneminde çevre eğitimi ve sürdürülebilirlik. Anı: Ankara.
• Roth, C. E. (2002). A questioning framework for shaping environmental literacy. Earthlore Associates and The Center for Environmental Education of Antioch New England Institute, Canada.
• Sadık, F., & Sadık, S. (2014). A study on environmental knowledge and attitudes of teacher candidates. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116 (2014) 2379 – 2385.
• Savran, A., & Çakıroğlu, J. (2001). Biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji öğretimine ilişkin öz-yeterlilik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 21:105-112.
• Schunk, D. (2014). Öğrenme teorileri. (Çev. M. Şahin). Ankara: Nobel.
• Sevinç, V. (Ed.). (2009). Çevre eğitimi. Ankara: Maya.
• Sönmez, E., & Yerlikaya, Z. (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevresel bilgi düzeyleri ve çevreye yönelik tutumları üzerine bir alan araştırması: Kastamonu ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1239-1249.
• Şafak, B. (2020). Eğitim teknolojisi araçlarıyla desteklenen çevre eğitiminin fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığına etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı, Edirne.
• Şahin, M. C., & Arslan Namlı, N. (2019). Öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanma tutumlarının incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, yıl:23 sayı: 1, Nisan 2019.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (M. Baloğlu, Çev.). Ankara: Nobel.
• Teksöz, G., Şahin, E., & Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 39: 307-320.
• The National Environmental Education & Training Foundation (NEETF) (2002). Americans’ low “Energy IQ:” A risk to our energy future; The tenth annual national report card: Energy knowledge, attitudes, and behaviour. Washington, DC: Author.
• Toker Gökçe, A. (2008). Küreselleşme sürecinde uzaktan eğitim. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 11, 1-12.
• Uyar, A., & Temiz, A. (2019). Sınıf öğretmenlerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt:12, sayı:66, Ekim 2019.
• Uzun, N., & Sağlam, N. (2006). Ortaöğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240-250.
• Ünal, R., & Şahbaz, O. (2012). Öğrenme çıktıları. Powerpoint sunusu. Erişim adresi https://birimler.dpu.edu.tr/app/views/panel/ckfinder/userfiles/85/files/DPUe_Oegrenme_C_kt_lar_.pdf
• Üstün, A., & Akman, E. (2015). Özel okul öğretmenlerinin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum ve görüşleri (Samsun ili örneği). Journal of Educational Sciences, 3 (4), 94-103.
• Yalman, M., & Başaran, B. (2018). Web 2.0 araçlarıyla geliştirilen uzaktan eğitim materyallerine yönelik eğitim fakültesi öğrencilerinin görüşleri. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology 2018; 9(34).
• Yavetz, B., Goldman, D., & Peter, S. (2009). Environmental literacy of pre-service teachers in Israel: A comparison between students at the onset and end of their studies. Environmental Education Research, 15(4), 393-415.
• Yavuz, S., & Coşkun, A. E. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum ve düşünceleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 34: 276-286 [2008].
• Yazgan, A. D. (2019), Bilgi toplumu ve yapay zekâ uygulamaları çerçevesinde eğitim, eğitim felsefesi. Ankara: Nobel.
• Yekta, M. (2004). Çoklu ortam araçları kullanılmış web tabanlı uzaktan mesleki teknik eğitimin geleneksel mesleki teknik eğitime göre öğrenci başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Yıldız, E., & Seferoğlu, S. S. (2020). Uzaktan eğitim öğrencilerinin çevrim içi teknolojilere yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020; 18 (1); 33-46.
• Yiğit, Y., Yıldırım, S., & Özden, M.Y. (2000). Web tabanlı internet öğreticisi: Bir durum çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 19, 166-176.