Yerel ve Sözlü Tarihin Tarih Derslerinde Kullanımına Yönelik Öğrenci Görüşleri: Yozgat Örneği

Yıl 2024, Cilt: 44 Sayı: 2, 1483 - 1514, 30.08.2024

Kürşat Bozkurt , Tuğba Belenli

https://doi.org/10.17152/gefad.1451743

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin yerel ve sözlü tarihin tarih derslerinde kullanımına ilişkin düşüncelerini ve Yozgat’ın yerel tarihiyle ilgili görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Bu çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni kullanılarak yürütülmüştür. Çalışmaya, Yozgat ilinde öğrenim gören 10., 11. ve 12. sınıf düzeyinde (2020-2021 eğitim ve öğretim yılı) 57 öğrenci katılmış ve öğrenci görüşlerini ortaya çıkarmak amacıyla 25 maddelik öğrenci anket formu uygulanmıştır. Öğrencilerden elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin, yerel ve sözlü tarih öğretimine yönelik yeterli düzeyde bilgi sahibi olmadıkları görülmüş, öğrencilerin büyük çoğunluğu yerel ve sözlü tarih etkinliklerine derslerinde yer verilmediğini belirtmiştir. Öğrencilerin Yozgat’ın yerel tarihiyle alakalı bilgi düzeylerinin yeterli olmadığı ve Yozgat’ın yerel tarihini öğrenirken en çok “internet”, “sosyal medya” ve “aile”den faydalandıkları görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin Yozgat’ın gelişmişlik (sosyal, ekonomik, kültürel vd.) düzeyi ile ilgili görüşlerine bakıldığında çoğunluğu Yozgat’ın gelişmiş bir il olmadığını ifade etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tarih Eğitimi, Yerel Tarih, Sözlü Tarih, Yozgat Tarihi

Student Opinions on the Use of Local and Oral History in History Lessons: Yozgat Case

Öz

The aim of this study is to reveal students' thoughts on the use of local and oral history in history lessons and their views on the local history of Yozgat. This study was conducted using the case study design, one of the qualitative research designs. In the study, 57 students in the 10th, 11th and 12th grades (2020-2021 academic year) studying in Yozgat province participated in the study and a 25-item student survey form was applied to reveal student opinions. The data obtained from the students were evaluated using content analysis. As a result of the study, students did not have sufficient knowledge about local and oral history teaching and the majority of them stated that local and oral history activities were not included in their lessons. It was seen that the students' level of knowledge about the local history of Yozgat is not sufficient and that they mostly benefit from "internet", "social media" and "family" while learning the local history of Yozgat. In addition, when the students' views on the level of development (social, economic, cultural, etc.) of Yozgat are examined, the majority stated that Yozgat is not a developed province.

Anahtar Kelimeler

History Education, Local History, Oral History, Yozgat History

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2021). Türk eğitim tarihi: m.ö. 1000-m.s. 2021. Ankara: Pegem Akademi.
• Anahtarcıoğlu, G. (2019). Sosyal bilgiler dersinde tarihi mekan gezilerinin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi: Aksaray ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Aslan, E. (2000). Yerel tarihin tanımı, gelişimi ve değeri. Z. A. Kızılyaprak (Haz.), Tarih yazımında yeni yaklaşımlar: küreselleşme ve yerelleşme (s. 195-204) içinde. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihi mekânlarla tarih öğretimi: tarih öğretmenlerinin “müze eğitimine” ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ata, B. (2009). Selim Sabit Efendi’nin okul tarihi inşası. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 377-392.
• Ata, B. (2016). Tarih derslerinde yerel tarih, müze ve ören yerlerinin kullanımı. M. Demirel (Ed), Tarih öğretim yöntemleri (s. 73-87) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Avcı-Akçalı, A. (2007).Yerel tarih ve tarih eğitimine katkısı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Avcı-Akçalı, A. & Aslan, E. (2012). Tarih öğretiminin iyileştirilmesi yolunda alternatif bir yöntem: sözlü tarih. Kastamonu Eğitim Dergisi, 50(2), 669-689.
• Avcı-Akçalı, A. (2013). Tarih öğretiminde merkeze bağımlılığın azaltılması yolunda bir çözüm önerisi: yerel tarih. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Avcı-Akçalı, A. & Aslan, E. (2013). Tarih derslerinin yerel tarihe ve kaynaklarına dayalı etkinlikler aracılığıyla işlenmesinin öğrencilerin derse yönelik tutumlarına etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 141-174.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Caunce, S. (2011). Sözlü tarih ve yerel tarihçi (B. B. Can ve A. Yalçınkaya, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri (S. B. Demir ve M. Bütün, Çev Edt). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Danacıoğlu, E. (2001). Geçmişin izleri: yanıbaşımızdaki tarih için bir kılavuz. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
• Demircioğlu, İ. H. (2015). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Ankara: Anı.
• Dere, İ. & Uysal, A. H. (2019). Bastığın toprakları tanımak: lise öğrencilerinin yerel tarih projesi. Turkish History Education Journal, 8(2), 450-475.
• Dilek, G. (2016). A study of oral and local history on sportswomen with 5th grade students. Eurasian Journal of Educational Research, 63, 89-114.
• Gökkaya-Nışancı, M. (2010). Tarihsel çevrenin tarih eğitimine etkisi: Adalar örneklemi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Güneş, F. (Ed). (2016). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Işık, H. (2002). Yerel tarih konularının sosyal bilgiler (6. sınıf) programı tarih üniteleri ile ilişkilendirilmesine yönelik bir uygulama: Pasinler örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Işık, H. (2020). Muallim Cevdet’in Türk eğitim tarihindeki yeri ve derslerinde yerel tarih uygulamaları. Turkish History Education Journal, 9(1), 189-208.
• Kabapınar, Y. (2015). Sosyal bilgiler öğretim programlarında okul dışı öğrenmeye bakmak: bize her yer sınıf, bize her yer öğrenme ortamı. A. Şimşek ve S. Kaymakçı (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi (s. 43-73) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Kara, S. (2019). Sözlü tarih yönteminin ortaöğretim öğrencilerinin tarih algısı üzerindeki yansımaları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kyvig, D. E. & Marty, M. A. (2016). Yanıbaşımızdaki Tarih (N. Özsoy, Çev). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Merey, Z. (2019). Dünyada ve Türkiye’de tarih eğitiminin tarihsel gelişimi. M. Safran (Ed), Tarih nasıl öğretilir? Tarih öğretmenleri için özel öğretim yöntemleri (s. 29-36) içinde. İstanbul: Yeni İnsan.
• Mert, B. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde sözlü ve yerel tarih uygulamalarının öğrencilerin kavramsal başarılarına ve farkındalık oluşturmalarına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2019). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Çev. Eds.). Ankara: Pegem Akademi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2018a). Ortaöğretim tarih dersi (9, 10 ve 11. sınıflar) öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=344 adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018b). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 adresinden erişilmiştir.
• Özbaran, S. (2005). Tarih, tarihçi ve toplum. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Özbaş, A. & Öztaş, S. (2021). Sözlü tarih ve tarih yazımındaki değişim. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 154-168.
• Özer, E. (2012). Sosyal bilgiler dersinde yerel ve sözlü tarih etkinliklerinin programlanması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Öztaşçı, C. A. (2017). Yerel tarih öğretim yöntemini sosyal bilgiler dersinde uygulamaya koymak: bir eylem araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Rittidet, P. (2011). Local youth historical research for students based learning reform, Northeast Thailand. Journal of Social Sciences, 7(2), 224-227.
• Şimşek, A. (2023, Ocak). Sosyal medyada tarihyazımı: bilgi kirliliğini okuryazarlıkla aşmak. TESAM Strateji, 2, 44-48.
• Thompson, P. (1999). Geçmişin sesi: sözlü tarih (Ş. Layıkel, Çev). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
• Tunç-Şahin, C. (2011). Yerel tarih uygulamalarının başarıya ve öğrenci ürünlerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(16), 453-463.
• Ulutaş, S. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde bağımsız değişken olarak yerel tarih tekniği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Yalçın, R. (2019). Erzurum’da tarihi eserlere yönelik ilgi ve farkındalığa ilişkin bir yerel tarih çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yeğen, C. (2016). Annales Okulu, Marc Bloch ve tarih savunusu: veya tarihçilik mesleği yapıtı üzerinden Bloch’un tarih anlayışı. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), 1(1), 25-39.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.