Okullarda Hediye Alma Davranışının Etik Açıdan Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 44 Sayı: 3, 1921 - 1950, 30.12.2024

Hüseyin Aslan , Ayşe Hülya Baydın Aslan

https://doi.org/10.17152/gefad.1459157

Öz

Bu araştırma, okullarda öğretmen görüşleri doğrultusunda hediye alma davranışının etik açıdan değerlendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilimi deseninde yapılmıştır. Çalışma Samsun ili İlkadım ilçesine bağlı okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim kurumlarında 2022-2023 Eğitim-Öğretim yılında görev yapmakta olan toplam 40 gönüllü öğretmenden oluşmaktadır. Her eğitim kademesinden toplam 10’ar öğretmen ile görüşme yapılmıştır. Öğretmenlere, “Hediye alıyor musunuz? Hediye alma davranışını nasıl değerlendiriyorsunuz? Hangi tür hediyeler kabul edilebilir sınırlar içindedir? Öğrenciden gelen hediye konusunda kendinizce bir ölçütünüz var mı? Varsa nedir? Veliden gelen hediye konusunda kendinizce bir ölçütünüz var mı? Varsa nedir? Hediyeleşmenin insan ilişkilerine yansıması nedir? Öğretmenler açısından bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? soruları yöneltilmiştir. Yapılan çalışmadaki veriler betimsel analiz tekniği kullanılarak değerlendirilmiştir. Öğretmenlerin çoğunun hediye alma davranışının insan ilişkilerini kuvvetlendirdiğini, maddi değerinden ziyade el emeği içeren manevi değeri olan hediyelerin özellikle alınabileceğini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Hediye, Etik, Meslek Etiği, Öğretmenlik Meslek Etiği.

Examination of Gift Giving Behaviours in Schools from The Perspective of Ethics

Öz

This study was prepared to examine the ethical aspects of gift-giving behaviors in schools according to the teachers' views. This is a qualitative study using a phenomenological approach. The study group of the research consists of a total of 40 volunteer teachers working in pre-school, primary, secondary and high schools in İlkadım district of Samsun province during the 2022-2023 academic year. A semi-structured interview form was used as data collection instrument including five questions like “Do you receive gifts? How do you evaluate gift-giving behavior? What kind of gifts are within acceptable limits? Do you have your own criteria for gifts from students? If yes, what is it? Do you have your own criteria for gifts from parents? If yes, what is it? What is the reflection of gift-giving on human relations? How do you evaluate this in terms of teachers? The data were analyzed with descriptive analysis technique. It was revealed that most of the teachers are of the opinion that gift-giving behavior strengthens human relations; gifts with sentimental value, including manual labor rather than material value, can be especially received; the acceptability of gift-giving behavior in the dimension of receiving gifts from parents is negative.

Anahtar Kelimeler

Gift, Ethics, Professional Ethics, Teaching Professional Ethics.

Kaynakça

• Aydın, İ. (2016). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: Pegem Yayınları.
• Bezirci, M., ve Bayraktar, M. K. (2017). Etik ilkeler ve etik eğitimi. Çizgi Kitapevi Yayınları.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research methods in educaiton (5th Ed.).New York: Routledge Falmer.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Çakır, S. Y., Eğinli, A. T., ve Özdem, Ö. O. , (2006). Hediye verme davranışı ve alışveriş merkezlerinde deneyim yaratma stratejileri: Sevgililer günü örneği. İletişim Araştırmaları, 4(1), 97-120.
• Dingeç, E. (2009). Osmanlı sarayında eski bir Türk geleneği: yeni yılda hediyeleşme Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4(8), Fall 2009.
• Duran, K. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki etik davranışları algılama düzeylerinin ve etik ikilemleri çözümlemelerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Erdemli, Ö., ve Güner Demir, T. (2018). Öğretmenlik meslek etiği açısından hediye alma: örnek olay ekseninde. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 611-637.
• Ekici, K. M. (2013). Meslek etiği. Ankara: Savaş Kitap ve Yayınevi.
• Eryılmaz, B. (2008). Etik Kültürü Geliştirmek, “Etik Kültürü” konulu konferans (http://etik.gov.tr/wp-content/uploads/2019/03/bilaleryilmaz)
• Keith-Spiegel, P., Whitley, B. E., Jr., Balogh, D. W., Perkins, D. V., & Wittig, A. F. (2003). The ethics of teaching: A casebook. Psychology Press. https://doi.org/10.4324/9781410606655
• Koçyiğit M., Tekel E., ve Karadağ E. (2018). Eğitimde ahlak ve etik. Nobel Akademik Yayıncılık.
• MEB. (2006). Meslekî eğitim ve öğretim sisteminin güçlendirilmesi projesi-MEGEP, Meslek Etiği.
• MEB. (2015). İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü, Eğitimciler İçin Mesleki Etik İlkeler.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed.: S. Turan). Nobel Yayıncılık.
• Nomura, M. (2009). Gift Giving Anxieties as a Function of Recipient Characteristic. (A Research Paper for the Master of Science Degree). University of Wisconsin-Stout.
• Özdemir, N. (2008). Türk hediyeleşme geleneği ve medya. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(4)-468.
• Özeltürkay, E.Y. ve Bozyiğit, S. (2015). Y kuşağı tüketicilerinin hediye verme güdüleri ile geleneksel ve dijital medyadaki reklamlardan etkilenmeleri arasındaki ilişki. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(21), 275-290.
• Parsons, A. (2002). Brand choice in gift-giving: Recipient influence. Journal of Product &Brand Management, 11(4), 237–249. https://doi.org/10.1108/10610420210435434
• Patico, J. (2002). Chocolate and Cognac: Gifts and the recognition of social worlds in Post Soviet Russia. Ethnos, 67(3), 345-368. https://doi.org/10.1080/0014184022000031202
• Pelit, E., ve Güçer, E. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ve öğretmenleri etik dışı davranışa yönelten faktörlere ilişkin algılamaları, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 85-95.
• Resmi Gazete (2005). “Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”,13.Nisan, Sayı:25785
• Schmid, W. (2018). Hediye vermek ve almak üzerine. (Çev.: Bora, T.). İletişim Yayınları.
• Sherry, J. F. Jr. (1983). Gift giving in anthropological perspective. The Journal of Consumer Research, 10(2), 157–168. https://doi.org/10.1086/208956
• Sökmen, A., ve Tarakçıoğlu, S. (2013). Mesleki etik. Detay Yayıncılık.
• Sökmen, U. (2011) Devlet Memuruna Hediye Rüşvet (mi) dir?. Maliye Dergisi, 161, Temmuz-Aralık.
• Şen, M. L. (2017). Kamu görevlileri etik rehberi. Ankara: T.C. Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu. http://www.etik.gov.tr/ etik_rehberi.pdf adresinden alınmıştır.
• Şentürk, C. (2009). Öğretmenlik mesleğinde etik, Eğitim Dergisi, 111, Mayıs.
• Taşçı, İ. B. (2012). Türk kamu yönetiminde hediye alma ve verme sorunu, Türk İdare Dergisi, 475, 119-130.
• Tengilimoğlu, D. ve Öztürk, Y. (2004). İşletmelerde halkla ilişkiler, Seçkin Yayıncılık.
• TÜSİAD. (2005). Devlette Etikten Etik Devlete: Kamu Yönetiminde Etik Kavramsal Çerçeve ve Uluslararası Uygulamalar Cilt – 1.
• Uzun, E. M., ve Elma, C. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki etik ikilemleri çözümleme biçimleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 279-287.
• Varinli, İ., ve Akgül, D. (2015). Tüketicilerin Hediye Alışveriş Davranışlarının Karşılaştırılması: Kazakistan ve Türkiye 13. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi / 28 - 30 Ekim.
• Yapıcı, M. (2016). Meslek etiği. Eğiten Kitap Yayıncılık
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.Baskı). Seçkin Yayıncılık
• http://inayetaydin.blogspot.com.tr/2011/09/ogretmenlik-meslek-etigi.html
• https://popsci.com.tr/ Hürriyet Haber 04.05.2016 - 10:50
• http://www.tdk.gov.tr