Spor Lisesindeki Sporcuların Stresle Başa Çıkma Düzeylerinin Araştırılması

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 24, 124 - 137, 31.08.2021

Arslan Kalkavan , Hüseyin Can Kadıoğlu , Recep Fatih Kayhan

Öz

Bu çalışmanın amacı; spor müsabakalarına katılan Rize Spor Lisesindeki sporcuların stresle başa
çıkma düzeylerinin farklı değişkenler bakımından incelenmesi ve sonuçlarının ortaya konmasıdır.
Çalışma ölçek araştırması deseninde olup, çalışmaya 207 sporcu katılmıştır. Veriler, “Stresle
Başa Çıkma Stratejileri Ölçeğinin Türkçe Versiyonu” kullanılarak Google form aracılığıyla online
toplanmıştır. Veri analizinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemlere ek olarak, Tek Yönlü Varyans
Analizi ve Tukey çoklu karşılaştırma testleri kullanılmıştır. Veriler, SPSS 26 lisanslı istatistik programı
ile analiz edilmiştir. Sporcuların cinsiyet, yaş, spor dalı ve spor yapma yılı açısından stresle başa
çıkma stratejileri ölçeği alt boyut düzeylerinde anlamlı farklar tespit edilmemiştir (p>0,05). Sonuç
kullanılan değişkenlerin stresle başa çıkma düzeylerini etkilemediği belirlenmiştir. Sporcuların
stresle başa çıkma stratejilerinde en fazla kendine güvensiz yaklaşımı, boyun eğici yaklaşımı ve
sosyal destek arama yaklaşımını tercih ettiği görülmüştür. Anlamlı fark olmamasına rağmen
ortalamalara bakıldığında sporcuların kendilerine yeteri kadar güvenmediği ve dışardan gelecek bir
destek arayışı içerisinde oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi, Ergenlik, Spor, Stres

Sports High School Students’ Stress Coping Abilities

Öz

The aim of this study is to determine how well student athletes attending Rize Sports High School
cope with stress. The study follows a scale research design and was conducted with 207 student
athletes. The Turkish version of the Stress Coping Strategies Scales was completed by participants
via an online Google form. In addition to descriptive statistical methods, both a One Way Analysis of
Variance and Tukey multiple comparison tests were used to analyze data. No significant difference
was found in the scale’s sub-dimensions by gender, age, sport branch, and years of participation in
sports (p>0.05). The variables examined were found not to affect participants’ abilities to cope with
stress. It was observed that the participants mostly exhibited insecurity, submissiveness, and helpseeking.
Although no significant difference was found, the averages revealed that participants did
not have sufficient levels of confidence in themselves and frequently sought support from a third
party.

Anahtar Kelimeler

Physical Education, Adolescence, Sports, Stress

Kaynakça

• Akçeşme, F. (2017). Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin iyimserlik düzeyleri ve stresle başa çıkma stillerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Aslan, Ş. (2016). Takım ve bireysel sporlarda sporcuların stresle başa çıkma yöntemlerinin karşılaştırılması.
• Bahramızade, H., Besharat, M. (2010). The impact of styles of coping with stress on sport achievement. Procedia Social and Behavioral Sciences. 5, 764-769.
• Baltaş, A., Baltaş, Z. (1987). Başarılı ve sağlıklı olmak için stres ve başa çıkma yolları (6. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Başakçıoğlu, E. (2019). Sporda stresle başa çıkma stratejileri açısından amatör lig futbol ve voleybol sporcularının karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Uşak.
• Bayram, L., Yüceloğlu Keski̇n, Ö., Günay Derebaşı, D. (2016). Üniversite öğrencilerinin algılanan stres düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (14), 291-302.
• Biçer, T. (2012). Stres ve performans ilişkisi. http://yuzmeplus.com/stres-performans-iliskisi/www.yuzmeplus.com
• Cerit, H. (2019). Lise öğrencilerinin stresle başa çıkma tarzlarıyla akademik erteleme ve genel erteleme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çalışkan, Z.I., Caner, N., Evgin, D., & Kaplan, B. (2017). Internet using status and perceived stress level of university students. Journal of Human Sciences, 14(3), 2541-2552.
• Çavdarlı, Ş., Aslan, A. (2013). Lı̇selı̇ sporcularda görev ve ego yönelı̇mlerı̇ ı̇le sporda stresle başa çıkma stratejı̇lerı̇ arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Düğenci, A. (2018). Beden eğitimi ve spor öğrencilerinin stresle başa çıkma yöntemlerinin ve yaşam tatmini düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Erden, C. (2015). Yurtdışında görev yapan Türk öğretmenlerin duygusal zeka düzeyleri ile stresle başa çıkma tutumları arasındaki ilişki: Arnavutluk ve Kosova örneği. Yüksek Lisans Tezi. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ergin, D. (2018). Ergenlerde benlik saygısı, saldırganlık ve stresle başa çıkabilme arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Erkmen, N., Çetin, M.Ç. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin stresle başa çıkma tarzlarının bazı değişkenlerle ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 231-242.
• İdayeva, A. (2020). Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Kırgızistan örneği). Doktora Tezi. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bişkek.
• Jensen, C., Forlini, C., Patridge, B., Hall, W. (2016). Australian university students’ coping strategies and use of pharmaceutical stimulants as cognitive enhancers. Frontiers in Psychology, 2016(7), 277.
• Kara, D. (2009). Eğitim-öğretim yaşantısında stres yaratan faktörler ve aile özelliklerine göre öğrencilerin stresle başa çıkma davranışlarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 255-262.
• Karabağ, B. (2019). Spor yapan ve yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin kişilik özellikleri, karar verme stilleri, stresle başa çıkma stratejilerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Karadağlı, E. (2019). Üniversitelerin beden eğitimi ve spor yüksekokulları ile spor bilimleri fakültelerine hazırlanan öğrenci adaylarının kişilik özellikleri ile stresle başa çıkma stillerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bartın.
• Karadavut, Y. (2014). İlk ve ortaokul yöneticilerinin duygusal zeka yeterlikleri ve stresle başa çıkma yöntemlerinin liderlik stilleri ile ilişkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakaş, A.C., Koç, M. (2014). Stresle başa çıkma ve dini başa çıkma yöntemleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Itobiad: J Human & Social Science Researches, 3(3), 89.
• Keser, A. (2013), İş Stresi Kaynakları: Geleneksel ve Güncel Boyutlarıyla. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Koyuncu, S.C. Yavuzer, Y., Gündoğdu, R., (2015). A tipi kişilik puanları kontrol edilerek çalışanların stres kaynaklarının demografik değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179).
• Kök, O. (2016). Yetişkin bireylerde stresle başa çıkma düzeyleri ile öz–yeterlik arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Pub. Co.
• Matud, M.P. (2004). Gender differences in stress and coping styles. Personality and individual differences, 37(7), 1401-1415.
• Özer, A., Altun, E. (2011). The Reasonsfor Academic Procrastination Among University Students. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 45-72.
• Parmaksız, İ. (2011). Öğretmen adaylarının benlik saygısı düzeylerine göre iyimserlik ve stresle başa çıkma tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Persaud, N., Persaud, İ. (2016). The relationship between socio-demographics and stress levels, stressors, and coping mechanisms among undergraduate students at a University in Barbados. International Journal of Higher Education, 5(1), 11-27.
• Sulu Tuğyanoğlu, B. (2020). Sporcularda stresle başa çıkma ve öz-yeterlik arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, N.H., Durak, A. (1995). Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 56-73.
• Turgut, E. (2016). Ortaöğretimde öğrenim gören karatecilerin stresle başa çıkma yollarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Turna, H. (2014). Öğretmenlerin stres kaynakları ve stresle baş etme yolları (Edirne İli-Keşan İlçesi Örneği). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 13(3), 4221-4228.
• Watt, T. (2015). Mindfulness: Your Step-By-Step Guide To A Happier Life. Icon Books, England.
• Yalçın, Y. (2009). Spor tatmininin sporcuların stres ve saldırganlık düzeyleri üzerindeki etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi Cilt 4, Sayı 1, 2010.
• Yılmaz, K.Ö. (2015). İlkokul yöneticilerinin ve sınıf öğretmenlerinin çatışma çözme becerileri ile stresle başa çıkma yöntemleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.