Üniversite Öğrencilerinin Bilgisayar Öz-Yeterlik Algılarının Çevrimiçi Öğrenmeye Yönelik Hazırbulunuşlukları Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 28, 21 - 48, 31.12.2022

Aysel Arslan

https://doi.org/10.52528/genclikarastirmalari.948945

Öz

Bu araştırmanın amacı; üniversite öğrencilerinin bilgisayar öz-yeterlik algılarının çevrimiçi öğrenmeye yönelik
hazırbulunuşlukları üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve farklı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada
tarama modeli içinde yer alan seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubu Sivas
Cumhuriyet Üniversitesinde 2019-2020 akademik yılı bahar döneminde lisans ve önlisans programlarına
öğrenimlerine devam eden 476 kadın 620 erkek olmak üzere toplamda 1096 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırma
verileri “Bilgisayara İlişkin Öz-Yeterlik Algısı Ölçeği” ve “Çevrimiçi Öğrenmeye Yönelik Hazırbulunuşluk Ölçeği” uygulanarak
elde edilmiştir. Araştırma verilerinin analizinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplar t testi, ANOVA, Tukey,
DFA ve YEM analiz teknikleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına bakıldığında; öğrencilerin her iki ölçeğe
ilişkin puanlarının cinsiyet, okul türü, öğretim türü, ekonomik durum, ailenin ikamet ettiği yer, mezun olunan lise
türü, bilgisayara erişim, internete erişim, günlük internet kullanım süresi değişkenleri açısından anlamlı farklılık
gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin bilgisayar öz-yeterlik algılarının çevrimiçi öğrenmeye yönelik
hazırbulunuşlukları üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgisayar Öz-Yeterliği, Çevrimiçi Öğrenme, Üniversite, Öğrenci, YEM

Determining the Effect of University Students’ Computer Self-Efficacy Perceptions on Their Readiness for Online Learning

Öz

The purpose of this study is to determine the effect of university students’ computer self-efficacy perceptions
on their readiness for online learning and to examine this effect in terms of different variables. The random
sampling method, which is included in the survey model, was used in the study. The sample group of the
study consists of a total of 1096 participants; 476 female and 620 male, who continue their education in
undergraduate and associate degree programs in the spring term of the 2019-2020 academic year at Sivas
Cumhuriyet University. The research data were obtained by applying the “Computer Self-Efficacy Perception
Scale” and the “Readiness Scale for Online Learning”. Descriptive statistics, independent samples t-test, ANOVA,
Tukey, CFA, and SEM analysis techniques were used in the analysis of the research data. From the findings
of the study, it was determined that the students’ scores on both scales varied significantly depending on
the variables of gender, school type, education type, economic status, family residence, type of high school
graduated, computer access, internet access and daily internet usage time. In addition, it was determined that
the students’ computer self-efficacy perceptions had a positive effect on their readiness for online learning.

Anahtar Kelimeler

Computer Self-Efficacy, Online Learning, University, Student, SEM

Kaynakça

• Akkoyunlu, B., & Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (BÖTE) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(3), 86-93.
• Arslan, A. (2017b). Ortaokul öğrencilerinin dinleme kaygıları ve akademik özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1(1), 12-31.
• Arslan, A. (2018a). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygıları ve akademik öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 2(1), 26-43. DOI: 10.31458/iejes.399014
• Arslan, A. (2019a). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sosyal kaygıları ve genel öz-yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 3(6), 78-96.
• Arslan, A. (2019b, Ekim). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin mobil öğrenmeye yönelik hazırbulunuşluklarının incelenmesi. In 8th Eurasian Conference on Language and Social Sciences (18-20 Ekim), Antalya.
• Aşkar, P., & Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 1-8.
• Bagozzi, R. P., & Fornell, C. (1982). Theoretical concepts, measurement, and meaning. Vol. 2, C. Fornell (Ed.) In a second generation of multivariate analysis, (pp. 5-23). Chicago: American Marketing Association.
• Balcı, K. (2013). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık başarısı, bilgisayar öz yeterlik ve bilgi okuryazarlık öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Balta, Y. (2009). Afyon Kocatepe Üniversitesi’ne yeni başlayan öğrencilerin bilgisayar öz-yeterlik algıları ve bilgisayar ders performansları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy; The exercise of control. New York: Freeman.
• Barker, P. (2002). On being an online tutor. Innovations in Education and Teaching International, 39, 3–13.
• Baygeldi, M., Öztürk, G., & Dikkartın Övez, F. T. (2021). Pandemi sürecinde eğitim fakültesi öğrencilerinin çevrimiçi öğrenme hazır bulunuşluk ve e-öğrenme ortamlarına yönelik motivasyon düzeyleri. Electronic Turkish Studies, 16(1), 285-312.
• Borotis, S. A., & Poulymenakou, A. (2004), E-learning readiness components: Key ıssues to consider before adopting e-learning ınterventions. Proceedings of World Conference on E-Learning in Corporate, Government, Healthcare and Higher Education 2004. Washington, DC, USA.
• Chizmar, J. F., & Walbert, M. S. (1999). Web-based learning environments guided by principles of good teaching practice. Journal of Economic Education, 30(3), 248–264.
• Choucri, N., Maugis, V., Madnick, S., Siegel, M., Gillet, S., O’Donnel, S., ... & Haghseta, F. (2003). Global e-readiness-for what. Center for eBusiness at MIT.
• Clever, A. G. & Scarisbrick, D. H. (2001). Practical statistics and experimental design for plant and crop science. Jon Wiley & Sons Ltd., U.K., ISBN:0471899089, pp. 182-217.
• Çakır, Ö., & Horzum, M. B. (2015). Öğretmen adaylarının çevrimiçi öğrenmeye hazır bulunuşluk düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(1), 1-15.
• Çelen, F. K., Çelik, A., & Seferoğlu, S. S. (2018). Yükseköğretimde çevrim-içi öğrenme: Sistemde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Journal of European Education, 1(1), 25-34.
• Çelik, C., & Çevik, M. N. (2010). İşsiz gençlerin bilgisayar öz-yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 152-166.
• Çetin, B. (2008). Marmara üniversitesi sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 101-114.
• Demir, K. (2005). Öğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktörler. 5. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı. 21–23 Eylül 2005, Sakarya.
• Demir, S., & Eren, E. (2021). Üniversite öğrencilerinin çevrimiçi öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeylerinin incelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 5(2), 144-163.
• Dikmen, M. (2015). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar öz-yeterlik algıları ile siber zorbalık duyarlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Pullu, E. K., & Gömleksiz, M. N. (2020). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin covid 19 pandemi sürecinde çevrimiçi öğrenmeye ilişkin hazır bulunuşluk ve tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 757-782.
• Gürbüz, S. (2019). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi. (Birinci Baskı). Ankara: Seçkin.
• Hacıömeroğlu, G., & Elmalı, Ö. (2021). Ortaokul öğrencilerinin matematik öz yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 9(17), 353-379.
• Hukle, D. R. L. (2009). An evaluation of readiness factors for online education. Doktora Tezi, Mississippi State University, Mississippi.
• Hung, M. L., Chou, C., Chen, C. H., & Own, Z. Y. (2010). Learner readiness for online learning: Scale development and student perceptions. Computers & Education, 55, 1080-1090.
• İlhan, M., & Çetin, B. (2013). Çevrimiçi öğrenmeye yönelik hazır bulunuşluk ölçeği'nin (ÇÖHBÖ) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(2), 72-101.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (6. Baskı). Ankara: Asil.
• Karsten, R., & Roth, M. R. (1998). The relationship of computer experience and computer self-efficacy to performance in introductory computer literacy course. Journal of Research on Technology Education, 31(1), 14-24
• Kayri, M. (2009). Araştirmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (post-hoc) teknikleri. Journal of Social Science, 19(1), 51-64.
• Kish, L. (1965). Survey sampling. New York: John Wiley & Sons Inc.
• Koç, C., & Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778. DOI: http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.29
• Kuleli, S. Ç. (2018). Öğretmen adaylarının çevrimiçi öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeyleri ve bilgi işlemsel düşünme becerilerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Kuş, B. B. (2005). Öğretmenlerin bilgisayar öz-yeterlik inançları ve bilgisayar destekli öğretime yönelik tutumları. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ankara.
• Kutluca, T., & Ekici, G. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitime ilişkin tutum ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 177-188.
• Levine, T., & Donitsa-Schmidt, S. (1997). Commitment to learning: Effects of computer experience, confidence and attitudes. Journal of educational computing research, 16(1), 83-105.
• Lim, C. K. (2001) .Computer self-efficacy, academic self-concept, and other predictor of satisfaction and future participation of adult distance learners. The American Journal of Distance Education, 15(2), 41-51.
• Mason, R. L., Gunst, R. F., & Hess, J. L. (2003). Statistical design and analysis of experiments with application to engineering and science. (pp. 200-214). New Jersey: John Wiley & Sons.
• Özen, Y., & Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
• Poole, D. M. (2000). Student participation in a discussion-oriented online course: a case study. Journal of Research on Computing in Education, 33(2), 162–177.
• Sakal, M. (2017). Çevrimiçi öğrenmede öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerinin demografik özelliklerine göre incelenmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 18(39), 81-102.
• Schumacher, P., & Morahan-Martin, J. (2001). Gender, internet and computer attitudes and experiences. Computers in Human Behavior, 17(1), 95–110.
• Seferoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayara yönelik öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19(2), 89-101.
• Usluel, Y., & Seferoğlu, S. (2003). Eğitim fakültelerindeki öğretim elemanlarının bilgisayar kullanımı ve öz yeterlik algıları. Bilişim Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansı ve Sergisi (BTIE), ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara.
• Wang, A. Y., & Newlin, M. H. (2002). Predictors of web student performance: the role of self- efficacy and reasons for taking an on-line class. Computers in Human Behavior, 18(2), 151-163.
• Warner, D., Christie, G., & Choy, S. (1998). Readiness of VET clients for flexible delivery including on-line learning. Brisbane: Australian National Training Authority.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay.
• Yurdugül, H., & Sırakaya, D. A. (2013). Çevrimiçi öğrenme hazırbulunuşluluk ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(169), 391-406.