Obezite farkındalığı ve içgörü ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 3, 196 - 201, 20.09.2021

Medine Yılmaz Gülçin Uyanık Gamze Ağartıoğlu Kundakçı Barış Önder Pamuk Gülseren Pamuk

https://doi.org/10.54005/geneltip.996441

Öz

Amaç: Obezite Farkındalığı ve İçgörü Ölçeğinin (OFİ Ölçeği) (OASIS: The Obesity Awareness and Insight Scale) Türkçeye ve Türk kültürüne uyarlanarak geçerlilik ve güvenirlik çalışmalarının yapılmasıdır.

Gereç ve yöntem: Metodolojik tipteki bu araştırma bir eğitim ve araştırma hastanesinin endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları polikliniğine ile bir eğitim aile sağlığı merkezinde yürütülmüştür. Araştırma örneklemini bu birimlere başvuruda bulunan165 fazla kilolu/obez birey oluşturmuştur. Veriler Görüşme Formu ve “Obezite Farkındalığı ve İçgörü Ölçeği (OFİ)” ile toplanmıştır. Ölçeğin geçerlilik analizleri “Kapsam Geçerlilik İndeksi, Açımlayıcı Faktör Analizi” ile, güvenilirlik analizleri “değişmezlik, iç tutarlılık ve madde toplam puan korelasyonu” ile yapılmıştır.

Bulgular: Bireylerin yaş ortalaması 50,27±16,58 olup, %63,6’sı kadındır. Geçerlilik analizlerinde KMO=0,89, χ2 =468,137; p=0,000’dır. OFİ güçlü iç tutarlılık (Cronbach alpha 0,86), test tekrar test güvenirliği (0,79) göstermiştir. Madde toplam korelasyonu değerleri 0,428-0,746 arasında değişmektedir. Açımlayıcı faktör analizine göre ölçek tek boyutludur. OFİ toplam puan ortalaması 6,87±2,48 olup, bireylerin obezite farkındalıklarının ortanın üstünde olduğu belirlenmiştir.

Sonuç: Obezite Farkındalığı ve İçgörü Ölçeği, fazla kilolu/ obez bireylerin obezite farkındalıklarını belirlemek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır.

Anahtar Kelimeler

obezite, obezite farkındalığı, geçerlilik, güvenirlik

The Obesity awareness and insights scale: validity and reliability study

Öz

Objective: The aim of this study is to adapt the Obesity Awareness and Insight (OASIS) to Turkish and Turkish culture and to conduct validity and reliability studies.

Material and methods: This methodological research was carried out in an education and research hospital endocrinology and metabolic diseases polyclinic and in an education family health center. The research sample consisted of 165 overweight / obese individuals applying to these units. Data were collected by Interview Form and “Obesity Awareness and Insight Scale”. Validity analyzes of the scale were made with “Content Validity Index, Exploratory Factor Analysis” and reliability analyzes were made with “test-retest reliability, internal consistency and item total correlation”.

Results: The average age of individuals is 50.27 ± 16.58 and 63.6% of them are women. In validity analysis, KMO = 0.89, χ2 = 468,137; p = 0.000. The OASIS showed strong internal consistency (Cronbach alpha 0.86), test-retest reliability (0.79). Item total correlation values ranged from 0.428-0.746. According to exploratory factor analysis, the scale is single latent component. The total mean score of the OFFI is 6.87 ± 2.48, and the obesity awareness of individuals is above the middle.

Conclusion: The Turkish form of the Obesity Awareness and Insight Scale is a valid and reliable measurement tool that can be used to determine the obesity awareness of overweight / obese individuals.

Anahtar Kelimeler

obesity, obesity awareness, validity, reliability

Kaynakça

• Obesity Fact Sheet - STOP Obesity Alliance. Available from: http://stopobesityalliance.org/facts-and-resources/obesity-fact-sheet/ Accessed: Jully 5, 2018.
• World Health Organization. Obesity and overweight. Available from: http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight Accessed: Jully 4, 2018.
• Wong MMC, Tso S, Lui SSY. Accuracy of body weight perception and figure satisfaction in young adults with psychotic disorders in Hong Kong. Hong Kong J Psychiatry. 2009;19:107–11.
• Liu S, Fu MR, Hu SH, Wang VY, Crupi R, Qiu JM, et al. Accuracy of body weight perception and obesity among chinese americans. Obes Res Clin Pract. 2016;10:48–56.
• Monteagudo Sánchez C, Dijkstra SC, Visser M. Self-perception of body weight status in older Dutch adults. J Nutr Heal Aging. 2015;19:612–8.
• Tock WL, Tung W-C, Holston EC, Hsu Y-W. Bodyweight misperception by Chinese American females influenced by cultural and social ideals: implication for home health care. Home Health Care Manag Pract. 2019; 1084822319893993.
• Johnson F, Beeken RJ, Croker H, Wardle J. Do weight perceptions among obese adults in Great Britain match clinical definitions? Analysis of cross-sectional surveys from 2007 and 2012. BMJ Open. 2014;4:e005561.
• Jayawardena R, Punchihewa P, Ranathunga I, Lokunarangoda N, Pathirana AK, Santharaj WS. Body weight perception among Sri Lankan cardiac patients. BMC Obes. 2016;3:1–7.
• Gao C, Lv X, Yin Y, Song Y, Zhang P, Wang R, et al. Perceptions and behaviours towards high body weight among adults in Northeast China. Public Health Nutr. 2017;20:1557–63.
• Brandão I, Martins MJ, Monteiro R. Metabolically healthy obesity—Heterogeneity in definitions and unconventional factors. Metabolites. 2020;10:1-29.
• Robinson E, Oldham M. Weight status misperceptions among UK adults: The use of self-reported vs. measured BMI. BMC Obes. 2016;3:1–6.
• Daly M, Robinson E, Sutin AR. Does knowing hurt? perceiving oneself as overweight predicts future physical health and well-being. Psychol Sci. 2017;28(7):872–81.
• Romano E, Haynes A, Robinson E. Weight Perception, Weight Stigma Concerns, and Overeating. Obesity. 2018;26:1365–71.
• Heard C, Scuffham PA, Ratcliffe J, Whitty JA. The association between misperceptions around weight status and quality of life in adults in Australia. Health Qual Life Outcomes. 2017;15:53.
• Park Y-J, Lee S-J, Shin N-M, Shin H, Jeon S, Lee J, et al. Application and Effect of Mobiletype-Bone Health Intervention in Korean Young Adult Women with Low Bone Mass: A Randomized Control Trial. BMJ Open. 2017;7: e016098.
• Gerretsen P, Kim J, Shah P, Quilty L, Balakumar T, Caravaggio F, et al. OASIS: The obesity awareness and insight scale. Obes Med. 2018;9:38–44.
• Kim Y, Austin SB, Subramanian S V., Kawachi I. Body weight perception, disordered weight control behaviors, and depressive symptoms among Korean adults: The Korea National Health and Nutrition Examination Survey 2014. PLoS One. 2018;13:e0198841.
• Köse EÖ, Gül Ş, Keskin B. Ortaöğretim öğrencilerinin madde bağımlılığı ile ilgili farkındalık ve bilgi düzeylerinin incelenmesi. Bağımlılık Derg. 2017;18:8–15.
• Kafkas ME, Özen G. Obezite farkındalık ölçeği’nin (OFÖ) Türkçeye uyarlanması: bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. J Phys Educ Sport Sci. 2014;1:1–15.
• Esin MN. Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. In: Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN, ed. Hemşirelikte araştırma süreç, uygulama ve kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2014;193–233.
• Tavşancıl E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. 5. Baskı. Ankara, Türkiye: Nobel Yayıncılık, 2014;19-51.
• Büyüköztürk G. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. 20. Baskı. Ankara, Türkiye: Pegem Akademi, 2014.
• Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. HEMAR-G. 2003;5:3–14.
• Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk G. Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. 3. Baskı. Ankara, Türkiye: Pegem Akademi, 2014.
• Zamanzadeh V, Ghahramanian A, Rassouli M, Abbaszadeh A, Alavi-Majd H, Nikanfar A-R. Design and implementation content validity study: development of an instrument for measuring patient-centered communication. J Caring Sci. 2015;4:165–78.
• Rutherford-Hemming T. Content Validity Ratio. In: Frey B.B., ed. The SAGE encyclopedia of educational research, measurement, and evaluation. Thousand Oaks: SAGE Publications, 2018; 397-398.
• Şencan H. Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2005.
• Davis LL. Instrument review: getting the most from a panel of experts. Appl Nurs Res. 1992;5:194–7.
• Ginty AT. Construct Validity. In: Encyclopedia of Behavioral Medicine. New York: Springer, 2013;487–487.
• Strauss ME, Smith GT. Construct validity: advances in theory and methodology. Annu Rev Clin Psychol. 2009;5:1–25.
• Tang W, Cui Y, Babenko O. Internal consistency: do we really know what it is and how to assess it? J Psychol Behav Sci. 2014;2:205–20.
• Tavakol M, Dennick R. Making sense of Cronbach’s alpha. IJME; 2011;2:53–5.
• Connelly LM. Cronbach’s alpha. Medsurg nursing. 2011;20:45-47.
• Bland JM, Altman DG. Statistics notes: Cronbach’s alpha. BMJ. 1997;314:572.
• Öner N. Türkiye’de kullanılan psikolojik testler: bir başvuru kaynağı. 2. baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi; 1996.