Hipertansif Yaşlıların Hipertansiyon Algıları ve Kontrollerine İlişkin Davranışları

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 1, 1 - 11, 31.01.2021

Fatma Genç Çağla Yiğitbaş

Öz

Amaç: Araştırma, hipertansif yaşlıların hipertansiyon algıları ile durumlarına ilişkin kontrole gitme davranışlarını ve etkileyen faktörleri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki çalışmanın evrenini Doğu Karadeniz’deki bir il merkezinde yaşayan 65 yaş ve üzeri yaşlı nüfus oluşturmuştur. Araştırma 363 hipertansif hastayla yürütülmüştür. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan anket formuyla yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. İstatistiksel değerlendirmelerde yüzde, ortalama ve ki-kare testi kullanılmıştır.Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 73,96±7,55 olup, yaşlıların %85’inin hipertansiyonu tehlikeli olarak görmesine rağmen %65,3’ünün tedaviye uymamanın sonucunu bilmediği, %19’unun ise ilacını düzenli kullanmadığı ve %63,1’inin yalnızca sağlık durumu kötüleştiğinde kontrole gittiği belirlenmiştir. Hastaların yaş arttıkça hipertansiyonun tehlikeli olduğuna dair algısı azalmaktadır p

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, hipertansiyon, algı

Destekleyen Kurum

Finansal Destek: Giresun Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından "SAĞ-BAP-160317-25" numarası ile desteklenen "65 Yaş Üstü Hipertansiyon Hastalarının Kan Basıncı Ölçüm ve Takiplerine İlişkin Bilgi, Tutum ve Davranışları" başlıklı proje çalışmasının bir kısmından oluşturulmuştur.

Proje Numarası

SAĞ-BAP-160317-25

Hypertension Perception and Control Behaviors of Hypertensive Elderly

Öz

Objective: The aim of this study was to determine hypertension perception and the behaviors relation to their status and the factors affecting in hypertensive elderly.Material and Methods: The study was descriptive and the population was 65 years old and older living in a city center in the Eastern Black Sea Region. 363 elderly were included in the study. Data were obtained in by questionnaire form prepared by researchers by face to face interview method. The data were evaluated by percentage, mean and chi-square test.Results: The mean age of the participants was 73.39 ± 7.33 years. Although 85% of the elderly consider hypertension as dangerous, 65.3% do not know the result of non-compliance with treatment, 19 % did not use their medication regularly and 63.1% went to control only when their health condition deteriorated. As the age of the patients increases the perception of hypertension is dangerous. Those who do not exercise, those who think that hypertension is dangerous and those who use antihypertensive drug regularly have higher rates of control for hypertension when health deteriorates p

Anahtar Kelimeler

Elderly, hypertension, perception

Proje Numarası

SAĞ-BAP-160317-25

Kaynakça

• Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı (2015-2020). Available at: https://www.tkd.org.tr/TKDDa- ta/Uploads/files/Turkiye-kalp-ve-damar-hastaliklari-onle- me-ve-kontrol-programi.pdf Erişim Tarihi: 04.03.2018.
• Yardımcı H, Özçelik AÖ, Sürücüoğlu MS. Yaşlılarda hiper- tansiyon durumu ve beslenme alışkanlıkları. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 1: 17-36.
• Çakan FÖ. Yaşlılarda hipertansiyon. Turk Kardiyol Dern Ars 2017; 45: 29–31.
• Demirci Karakurt P, Kara M. Hipertansiyon ve evde bakım. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 10: 97-104.
• Dereli F, Baybek H. Yeşilyurt sağlık ocağı bölgesindeki bi- reylerin arteriyal kan basıncı durumlarının belirlenmesi. TAF Prev Med Bull 2009; 8: 53-8.
• Özpancar N. Hipertansiyonda kanıta dayalı bakım uygula- maları. Kanıta Dayalı Bakım Uygulamaları Özel Sayısı Tur- kish Journal of Cardiovascular Nursing 2016; 7: 2-11.
• Çöl M, Özdemir O, Ocaktan ME. Park sağlık ocağı bölge- sindeki 35 yaş üstü hipertansiflerde tedavi-kontrol durum- ları ve davranışsal faktörler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakül- tesi Mecmuası 2006; 59: 144-50.
• Kılıç Öztürk Y, Öztürk F, Tosun Erdem S, Kılıçarsalan R, Aksu F. Birinci basamakta izlenen yaşlı hastalarda beden kitle indeksi ve bel çevresi ile kronik hastalıklar arasındaki ilişki. Primary Care Unit. 2012; 22: 29-36.
• Altuğ Çakmak H, Arslan E, Erdine S. Hipertansiyonda kar- şılanmamış gereksinimler. Türk Kardiyol Dern Arş 2009; 7: 1-4.
• Altunok H, Atalay BI, Önsüz MF, Işıklı B. Yaşlılık dönemin- de önerilen tarama testleri. TAF Preventive Medicine Bul- letin 2016; 15: 588-95.
• 1Taş F, Büyükbeşe MA. Hipertansiyonda farkındalık ve hemşirenin rolü. TAF Prev Med Bull 2013; 12: 729-34.
• Sözmen K, Ergör G, Ünal B. Hipertansiyon sıklığı, farkın- dalığı, tedavi alma ve kan basıncı kontrolünü etkileyen et- menler. Dicle Tıp Dergisi 2015; 42: 199-207.
• Mathers CD, Loncar D. Projections of global morta- lity and burden of disease from 2002 to 2030. PLoS Med 2006;3:e442.
• Onat A. Toplumumuzda kan basıncı ve hipertansiyon. TEKHARF Tıp Dünyasının Kronik Hastalıklara Yaklaşımı- na Öncülük 2017: 104-19.
• Zoghi M, Kış M. Türkiye’de yaşlı hastalarla ilgili çalışmalar ve sonuçları. Turk Kardiyol Dern Ars 2017; 5:143–6.
• Kolcu M, Ergün A. Yaşlılarda hipertansiyon yönetiminde hemşirenin rolü. HSP 2016; 3: 234-41.
• Casiglia E, Mazza A, Tikhonoff, V, Scarpa R, Guglielmi F, Pessina A. Arterial hypertension and mortality in the elder- ly. American Journal of Hypertension 2002; 15: 958-66
• Ülger Z, Cankurtaran M. Yaşlı hastalarda hipertansiyona yaklaşım. Dirim Tıp Gazetesi 2008; 83:139-51.
• Erci B, Elibol M, Aktürk Ü. Hipertansiyon hastalarının te- daviye uyumunu ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. FNJN Florence Nightingale Hemşirelik Der- gisi 2018; 26: 79-92.
• Aypak C, Önder Ö, Dicle M, Yıkılkan H, Tekin H. et al. Hipertansif hastaların kan basıncı kontrol düzeylerinin ve tedavi uyumlarının değerlendirilmesi” Çukurova Üniversi- tesi Tıp Fakültesi Dergisi 2013; 38: 224-32.
• Demirbağ BC, Timur M. Bir Grup Yaşlının İlaç Kullanımı İle İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışları. Ankara Sağlık Hiz- metleri Dergisi 2012;11:1-8.
• Kasar KS, Karadakovan A. Yaşlı bireylerde antihipertansif ilaç kullanım hatalarının incelenmesi. Journal of Cardio- vascular Nursing 2017; 8:20-7.
• Koruk İ, Şahin T, Demir L. Konya Fazilet Uluışık Sağlık Ocağı Bölgesindeki 15 - 49 Yaş Grubu Ev Kadınlarında Hi- pertansiyon Prevalansı, Farkında Olma, Tedavi Ve Kontrol Altına Alma Durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6: 51-8.
• Anadol Z, Dişcigil G. Hipertansif Hastalarda Tedavi Uyu- munu Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri J Cardiovasc Sci 009; 21:184-90.
• Ünver V. Hipertansiyon ve Bakım Yönetimi. In: Özer S, ed. “Olgu Senaryolarıyla” İç Hastalıkları Hemşireliği. 1. Baskı. İstanbul Medikal Yayıncılık, 2019;123-39.
• Hacıhasanoğlu, R. Hipertansiyonda Tedaviye Uyumu Etki- leyen Faktörler. TAF PrevMedBull 2009; 8:167-72
• Ilgaz A, Özer Z. Hipertansiyonlu bireylerde egzersizin kan basıncına etkisi: sistematik derleme. MN Kardiyoloji 2017; 24: 31-41.
• Kılıç T, Üstü Y. “Hipertansiyon için birinci basamak kulla- nımına yönelik kanıta dayalı bir rehber çalışması, Ankara Medical Journal 2012; 12: 205-13.
• Arslantaş EE, Sevinç N, Çetinkaya F, Günay O, Aykut M. Hipertansif kişilerin hipertansiyon konusundaki tutum ve davranışları. Ege Tıp Dergisi 2019; 58: 319-29.
• Dağ İ, Kahraman S. Şanlıurfa İlinde Hipertansiyon Tanısı Almış Hasta Profilinin İncelenmesi. ACU Sağlık Bil Derg 2019;10:683-689.