Öğretmenlerin Okul Yöneticilerinin Yönetim Süreçlerindeki Yönetsel Kindarlık Davranışlarına İlişkin Algıları ile Örgütsel Güven Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 16 - 29

Ümit Doğan , Ersoy Gündoğdu , Afra Betül Gündoğdu

Öz

Bu araştırmada, öğretmenlerin okul yöneticilerinin yönetim süreçlerindeki yönetsel kindarlık davranışlarına ilişkin algıları ile örgütsel güven algıları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmış olup örneklem, Sakarya ili devlet okullarında görevli öğretmenler arasından basit seçkisiz örneklem yöntemiyle seçilmiş 360 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Yönetsel Kindarlık Ölçeği ve Örgüt Güven Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde t-testi ve tek yönlü varyans analizleri kullanılmıştır. Ayrıca, değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Pearson korelasyon analizi ve basit regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin okul yöneticilerinin yönetim süreçlerindeki yönetsel kindarlık davranışlarına ilişkin algıları ile örgütsel güven algıları arasında negatif yönde bir ilişki olduğu görülmüştür. Yani, öğretmenlerin okul yöneticilerinin kindar davranışlarına yönelik algıları arttıkça, örgütsel güven algılarının azaldığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, öğretmenlerin okul yöneticilerinin yönetim süreçlerindeki kindar davranışlarına ilişkin algılarının örgütsel güven algısını anlamlı bir şekilde yordadığı bulunmuştur. Bu sonuçlar, okul yöneticilerinin kindar davranışlarının öğretmenlerin örgütsel güven algılarını olumsuz etkilediğini göstermektedir. Araştırma, öğretmenlerin okul yöneticilerinin davranışlarına yönelik algılarının örgütsel güveni nasıl etkilediğini anlamak için önemli bir adım atmaktadır. Ayrıca, araştırma, yönetim süreçlerindeki kindar davranışların çalışanların güven algılarını nasıl etkileyebileceğini anlamak açısından da önemli bir katkı sağlamaktadır. Nitel araştırmalarla bu ilişkinin daha derinlemesine incelenmesi ve bulguların genellenmesi için farklı bağlamlarda yapılacak araştırmalar, bu alandaki bilgiyi artırabilir.

Anahtar Kelimeler

Yönetici, Kindarlık, Örgütsel Güven.

Teşekkür

Kolay gelsin

Kaynakça

• Anacletod’Almeida, A. F. (2014). Spiteful strategies, he ontogeny and the practice of spite in human interaction: An experimental game theory approach and empirical applications. Unpublished doctoral thesis, Universidade Nova De Lisboa-Faculty of Social SciencesandHumanities, Portekiz.
• Arslan, M. M. (2009). Perceptions of techinical and industiıal vocational high school teachers about organizational trust. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(2), 274-288.
• Aslan, H. (2022). Okul müdürlerinin kindarlık davranışlarının öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerine etkisi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 9(2), 751-769.
• Blomqvist, K., & Ståhle, P. (2000). Building organizational trust. In 16th Annual IMP Conference, Bath, UK (pp. 7-9).
• Bracht, J., & Zylbersztejn, A. (2018). Moral judgments, gender, and antisocial preferences: An experimental study. Theory and Decision. 85(3-4), 389-406. https://doi.org/ 10.1007/s11238-018-9668-6
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. 29. Baskı. Pegem Akademi.
• Çokluk Bökeoğlu, Ö., & Yılmaz, K. (2009). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 211-233.
• Çoruk, A. (2012). Yönetim süreçleri açısından yöneticilerin duygu yönetimi davranışları. Doktora Tez, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demir, N., & İnandı, Y. (2021). Okul Yöneticilerinin örgütsel adalet davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel güven duyguları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-29.
• Demircan, N., & Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10 (2), 139–150.
• Elma, C. (2019). Teachers’ perceptions on school administrators’ spiteful behaviours. Eurasian Journal of Educational Research, 19(83), 57-81.
• Eyiol, Ş. S. (2014). Okul yöneticilerinin yıkıcı yöneticilik davranışına yönelik öğretmen algısı. Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fard, P. G., & Karimi, F. (2015). The relationship between organizational trust and organizational silence with job satisfaction and organizational commitment of the employees of university. International Education Studies, 8(11), 219-227.
• Freund, R. (2014). Determining the effects of employee trust on organizational commitment. Doctoral dissertation, Pepperdine University, California.
• Gegekoğlu, Ş. (2021). Okul müdürlerinin kindarlık davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Göksu, Y. T. (2018). Üniversite öğrencilerinin kindarlık duygu durumu ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Gülhan, G. Y. (2018). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gürsel, M. (2012). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Eğitim Yayınevi.
• Gündüz, Y., & Dedekorkut, S. E. (2014). Yıkıcı liderlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 95-104. Kalemci Tüzün, İ. (2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (2), 93-118.
• Kalkan, F. (2015). İlköğretim okullarında mesleki öğrenme topluluğu ile bürokratik yapı ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Marcus, D. K., Zeigler-Hill, V., Mercer, S. H., & Norris, A. L. (2014). The psychology of spite and the measurement of spitefulness. Psychological Assessment, 26(2), 563.
• MEB. (2023). https://sakarya.meb.gov.tr/ adresinden 29.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Omarov, A. (2009). Örgütsel güven ve iş doyumu: özel bir sektörde uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özek, B. Y. (2016). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algıladıkları örgütsel destek ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özkul, R., Doğan, Ü., Abdurrezzak, S., & Yıldızbaş, Y. V. (2022). Öğretmenlerin yönetsel kindarlık algıları ve örgütsel yabancılaşmaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 1095-111.
• Özler, D. E., Atalay, C. G., & Şahin, M. D. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 47- 57.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Polat, S. (2009). Organizational citizenship behavior (OCB) display levels of the teachers at secondary schools according to the perceptions of the school administrators. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1, 1591-1596.
• Rashad, K. (2018). Teacher perceptions of trust: Principal behaviors and school practices. Doctoral Dissertation, Azusa Pacific University, California.
• Rodgers, C., & Dahling, J. J. (2018). Self-regulatory correlates of spitefulness. Personality and Individual Differences. 123, 257-259. https://doi.org/ 10.1016/j.paid.2017.11.020
• Rodrigues, A., & Veloso, A. (2013). Organizational trust, risk and creativity. Revista Brasileira de Gestão de Negócios, 15(49), 545-561.
• Sakallı, S. Ö., & Örücü, E. (2019). Örgütsel adalet ile örgütsel güven ilişkisinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü ve bir alan araştırması. Journal of Academic Value Studies, 3(16), 214-236.
• Sinclair Jr, M. (2013). The influence of trust and affective organizational commitment on intent to leave. Doctoral Dissertation, Walden University, ABD-Minnesota.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (Sixth Edition). Pearson Education Limited. Tekbıyık, A. (2014). İlişkisel tarama. Metin, M. (Ed.) Kuramdan uygulamaya bilimsel araştırma yöntemleri (s. 99-114). Pegem Akademi.
• Türk Dil Kurumu, (2023). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ (30.05.2023).
• Uğurlu, C. T., & Arslan, C. (2015). Öğretmenlerin örgütsel kimlik ve okula güven düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 14(1), 72-85.
• Uslu, O., & Ardıç, K. (2013). Güç mesafesi örgütsel güveni etkiler mi? Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 313- 338.
• Uygur, K. (2018). Lise Öğretmenlerinin personel güçlendirme algıları ile örgütsel güven algıları arasındaki ilişki: Elâzığ ili örneği. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uygur, K., & Arabacı, İ. B. (2019). Lise öğretmenlerinin personel güçlendirme algıları ile örgütsel güven algıları arasındaki ilişki: Elâzığ ili örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 744-770.
• Varol Bilgin, K. (2021). Okul müdürlerinin kindarlık davranışları ile öğretmenlerin sessizlik algıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Whisman, M. A., & Friedman, M. A. (1998). Interpersonal problem behaviors associated with dysfunctional attitudes. Cognitive Therapy and Research, 22(2), 149-160.
• Yıldırım, E. Ş. (2018). İşletmelerde örgüt kültürü, örgütsel güven ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Hatay ilinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, E. (2005). Okullarda örgütsel güven ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 567-580.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 739-756.
• Yılmaz, H. (2019). Kindarlık ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması ve kindarlığın demografik faktörlerle ilişkisi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi. 10(1), 50-66.