The Statistical Analysis of Data of Sensory Analysis for Balanced Incomplete Block Design (Turkish with English Abstract)

Yıl 2013, Cilt: 38 Sayı: 6, 351 - 357, 01.12.2013

Gökhan Elyıldırım Hülya Bayrak Dilsad Yıldız Esra Gökpınar

Öz

Balanced Incomplete Block Design is widely used in many of applied problems, such as sensory analysis, market research, comparing products, etc. For this purpose, in this study Balanced Incomplete Block Design is introduced in detailed, and Modified Durbin Rank tests suggested by Best (1993) are given for this design. a numerical example is applied by using real data set for Balanced Incomplete Block Design and sensory fatigueness . The analysis of Modified Durbin Rank tests show that the difference between products is determined at significance level 0.05. Also, by using various Balanced Incomplete Block Design related with smaller data set, the similar results are obtained.

Anahtar Kelimeler

Balanced incomplete block design, sensory tiredness, modified Durbin Rank tests

Dengeli Tamamlanmamış Blok Tasarımı İçin Duyusal Analiz Verilerinin İstatistiksel Analizi

Öz

Dengeli Tamamlanmamış Blok Tasarımı, duyusal analiz, market araştırmaları, ürün karşılaştırmaları, vb gibi birçok uygulamalı problemlerde oldukça yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Bu amaçla, çalışmada Dengeli Tamamlanmamış Blok Tasarımı ayrıntılı olarak tanıtılmış ve bu tasarım için geliştirilen ve Best (1993) tarafından önerilen Uyarlanmış Durbin Rank testleri incelenmiştir. Dengeli Tamamlanmamış Blok Tasarım konusunun daha iyi anlaşılması ve duyusal yorgunluk ile ilişkilendirilmesi amacıyla gerçek bir veri seti kullanılarak bir uygulamaya yer verilmiştir. Buna göre uyarlanmış Durbin Rank testlerinin analizi sonucunda 0.95 güven düzeyinde ürünler arasındaki farklar belirlenmiştir. Ayrıca daha küçük veri seti içeren farklı Dengeli Tamamlanmamış Blok Tasarımları kullanılarak da aynı sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dengeli tamamlanmamış blok tasarımı, duyusal yorgunluk, uyarlanmış Durbin Rank testleri

Kaynakça

• Tormod N, Brockhoff B, Tomic O. 2010. Statistics for Sensory and Consumer Science. John Wiley &Sons, New York, s.11-15.
• Liao SH, Hsieh CL, Huang SP. 2008. Mining Product Maps for New Product Development. Expert Syst with Appl, 34: 50-62.
• Box GEP, Hunter W, Hunter S. 1978. Statistics for Experimenter. John Wiley&Sons, New York.
• Gacula M. C. 1993. Design and Analysis of Sensory Optimization. Food&Nutrition Press Inc., Connecticut, 35-38.
• Gacula MC, Singh J, Bi J, Altan S. 2009. Statistical Methods in Food and Consumer Science, Elsevier, Amsterdam.
• Altu¤ T. 1993. Duyusal Test Teknikleri, Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Ders Kitapları, Yayın No:28, 1:56.
• Friedman M. 1937. TheUse of Ranks to Avoid the Assumption of Normality Implicit in the Analysis of Variance. J Am Stat Assoc, 32: 675-701.
• Anderson RL. 1959. Use of Contingency Tables in Consumer Preference Studies, Biometrics, 15, 582-590.
• Best DJ. 1993.Extended Analysis for Ranked Data, Aust. J. Stat., 35, 257-262.
• Best DJ. 1995. Consumer Data Statistical Tests for Differences in Dispersion. Food Qual Prefer, 6, 221-225.
• Yi¤it E, Bayrak H, Gökpınar F. 2011. Ürün Haritaları için Permütasyon Testi. 7. Uluslararası ‹statistik Kongresi, Antalya, Türkiye.
• Gökpınar EY, Gökpınar F, Bayrak H. 2012. Permutation Approach for Adjusted Durbin Rank Test Used in Balanced Incomplete Block Designs for Tied Data. Iranian J Scı Technol, A3, 305-310. 13. Durbin J. 1951. Incomplete Blocks in Ranking Experiments. Brit J Psychol (Statistical Section),4: 85-90.
• Elyıldırım G. 2012. Dengeli Tamamlanmamıfl Blok Tasarımları ve Duyusal De¤erlendirme. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü ‹statistik Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Mansouri H, Shaw C. 2004. Nonparametric Multiple Comparison Procedures for Ordered Parameters in Balanced Incomplete Blocks. Comput Stat Data An, 46: 593- 604.
• Öztürk G. 2009. Likopen ‹çeren Yenilebilir Filmlerin Sı¤ır Kıymasının Oksidatif Stabilitesine Etkisi. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisli¤i Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yıldız D. 2009. Kombinatoryal Tasarımlar. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü ‹statistik Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.