FUSARIUM TOKSİNLERİ

Yıl 2005, Sayı: 8, - , 18.08.2014

Bülent Kabak İşıl Var

Öz

Mikotoksinler, Aspergillus, Penicillium, Fusarium ve Alternaria spp. başta olmak üzere, patojenik ve bozulma etmeni olan küfler tarafından üretilen ikincil metabolizma ürünleridir. Aspergillus ve Penicillium cinsi küfler genelde kurutma ve depolama aşamalarında sorun yaratırken, Fusarium ve Alternaria türleri ürüne hasat öncesi veya hasat sırasında kontamine olmaktadır. Bitki patojeni olarak bilinen
Fusarium cinsine ait küfler tarla koşullarında özellikle buğday, arpa, yulaf, mısır gibi tahıl ürünlerinde gelişerek sorun yaratmaktadırlar. Fusarium cinsi küfler tarafından üretilen mikotoksinler içerisinde, halk sağlığı yönünden yarattığı problemler nedeniyle trikotesenler, zearalenone, moniliformin
ve fumonisinler büyük önem taşımaktadır. Bu derlemede, mikotoksijenik aktiviteye sahip olan Fusarium türleri, ürettikleri mikotoksinler, Fusarium toksinleri açısından riskli olan gıda maddeleri, Fusarium toksinlerinin oluşumu için gerekli olan fizyolojik faktörler ve Fusarium kontaminasyonunu önlemek amacıyla yapılabilecek hasat öncesi ve hasat sonrası uygulamalar tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• ABRAMSON, D. CLEAR, R. M „ GABA, D., SMITH, D. M., PATRICK, S. K„ SAYDAK, D., 2001. Trichothecene
• and moniliformin production by Fusarium species from VVestern Canadian wheat. Jo urnal
• of Food Production, 64, 1220-1225.
• ARRANZ, I., BAEYENS, W. R. G., VAN DER WEKEN, G„ DE SAEGER, S., VAN PETEGHEM, C., 2004.
• Revievv: HPLC determination of fumonisin mycotoxins. Critical Revievvs in Food Science and
• Nutrition, 44, 195-203.
• ATROSHI, F., RIZZO, A., VVESTERMACK, T., ALI-VEHMAS, T., 2002. Antioxidant nutrients and myco
• toxins. Toxicology, 180,1 5 1-1 67 .
• BANKOLE, S. A., ADEBANJO, A., 2003. Mycotoxins in food in West Africa: current situation and pos
• sibilities of controlling it. African Journal of Biotechnology, 2, 254-263.
• BEYOĞLU, D., OMURTAG, G. Z., 2003. Hububat ve bakliyat örneklerinde deoksinivalenol (vomitoks
• in )’ün yüksek basınçlı sıvı kromatografisi yöntemi ile araştırılması. Ulusal Mikotokin Sempozyumu
• (Ed: Heperkan, D., Dalkılıç, G., Şenyuva, H.), 18-19 Eylül 2003, İstanbul.
• BULLERMAN, L. L., 1997. Fusaria and toxigenic moulds other than Aspergilli and Penicillia. Food
• Microbiology Fuııdamentals and Frontiers (Ed: Doyle, M. P„ Beuchat. L. R„ Montville, T. J.) pp: 419-434.
• (2 0 0 5 ) GIDA ve YEM gİLİMİ-TEKNOLOJOSİ_______________________ 5 a y ı: &
• CREPPY, E. E., 2002. Update of survey, regulation and toxic effects of mycotoxins in Europe. Toxicology
• Letters, 127, 19-28.
• CREPPY, E. E., CHIARAPPA, P., BAUDRIMONT, I., BORRACCI, P„ MOUKHA, S., CARRATU, M. R„
• Synergistic effects of fumonisin B1 and ochratoxin A: are in vitro cytotoxicity data predictive
• of in vivo acute toxicity? Toxicology, 201, 115-123.
• DESHPANDE , S. S., 2002. Handbook of Food Toxicology, pp: 387-457, Marcel Dekker, New York. USA.
• D’MELLO, J. P. F., MACDONALD, A. M. C., 1997. Mycotoxins. Animal Feed Science Technology, 69,
• -166.
• D’MELLO, J. P. F., PLACİNTA, C. M., MACDONALD, A. M. C., 1999. Fusarium mycotoxins: a revievv of
• global implications for animal lıealth, vvelfare and productivity. Animal Feed Science and Technology,
• , 183-205.
• EC (EUROPEAN COMMISSION), 1999. Scientific committee on plants. Opinion on the relationship
• betvveen the use of plant protection products on food plants and the occurrence of mycotoxins
• in foods. SCP/RESI/063, 30 November, Brussel.
• EFSA, 2004. Opinion of the scientific panel on containants in the food chain on a request from the
• Commission related to zearalenone as undesirable substance in animal feed. ûuestion No EFSA-
• -2003-037. The EFSA Journal, 8 9 ,1 -3 5 .
• EMAN (EUROPEAN MYCOTOXIN AVVARENESS NETVVORK). Fact sheet 11, moniliformin.
• (http://193.132.193.215/eman2/fsheet11 .asp)
• ERZURUM, K., 2001. Fumonisinlerin insan sağlığı açısından önemi ve detoksifikasyonları. Gıda, 26. 41-46.
• GALVANO, F., PIVA, A., RITIENI, A., GALVANO, G., 2001. Dietary strategies to counteract the effects
• of mycotoxins: a revievv. Journal of Food Protection, 6 4 ,1 2 0 -1 3 1 .
• GARDA, J „ MACEDO, R. M., FARIA, R., BERND, L „ DORS, G. C„ BADIALE-FURLONG, E., 2004. Alcoholic
• fermentation effects on malt spiked with trichothecenes. Food Control (in press).
• GÜRSOY, N., BİÇİCİ, M., 2003. Çukurova’da buğday ve mısır ürünlerinde saptanan fungal infeksiyonlarve
• sonuçlanan bazı mikotoksinler. Ulusal Mikotoksin Sempozyumu (Ed: Heperkan, D., Dalkılıç,
• G., Şenyuva, H.), 18-19 Eylül, İstanbul.
• HUSSEIN, H. S., BRASEL, J. M., 2001. Toxicity metabolism and impact of mycotoxins on humans and
• animals. Toxicology, 167,1 0 1-1 34 .
• JECFA (JOINT FAO/VVHO EXPERT COMMİTTEE ON FOOD ADDITIVES), 2001. Fifty-sixth meeting, 6-15
• February, Geneva.
• LEONI, L. A. B., SOARES, L. M. V., 2003. Survey of moniliformin in corn cultivated in the State of Sao
• Paulo and in corn products commercialized in the city of Campinas. S. P. Brazilian Journal of
• Microbiology, 3 4 ,1 3 -1 5 .
• MATEO, J. J „ MATEO, R„ HINOJO, M. J „ LLORENS, A., JIMENEZ, M., 2002. Liquid chromatographic
• determination of toxigenic secondary metabolites produced by Fusarium strains. Journal of
• Chromatography A, 955, 245-256.
• MCLEAN, M., DUTTON, M. F., 1995. Cellular interactions and metabolism of aflatoxin: An update.
• Pharmac Ther., 65, 163-192.
• OMURTAG, G. Z., 2003. Hububat ve hububat ürünlerinde fumonisin B1 ve B2’nin yüksek basınçlı sıvı
• kromatografisi yöntemi ile araştırılması. Ulusal Mikotoksin Sempozyumu (Ed: Heperkan, D.,
• Dalkılıç, G., Şenyuva, H.), 18-19 Eylül, İstanbul.
• (2 0 0 5 ) GIDA ve YEM BİLİMİ-TEKN0L0J0Sİ S a y ı: 6
• ÖZKAYA, Ş., AŞKIN, 0., 1994. Mısırda zearalenone oluşumu üzerine araştırmalar. Gıda, 19, 339-344.
• ÖZYARAL, 0., 2003. Mikotoksinlerin sağlık üzerine etkileri. Ulusal Mikotoksin Sempozyumu (Ed: Heperkan,
• D., Dalkılıç, G„ Şenyuva, H.), 18-19 Eylül, İstanbul.
• PUT, J. I., 2000. Toxigenic fungi: which are important ? Medical Mycology, 1,1 7-2 2.
• PLACİNTA, C. M., D’MELLO, J. P. F., MACDONALD, A. M. C., 1999. A revievv of worldwide contarnination
• of cereal grains and animal feed with Fusarium mycotoxins. Animal Feed Science and Tech
• nology, 78, 21-37.
• PRANGE, A., BIRZELE, B., KRAMER, J „ MEIER, A., MODROVV, H„ KÖHLER, P„ 2005. Fusarium-inoculated
• wheat: deoxynivalenol contents and baking quality in relatioıı to infection time. Food
• Control, 16, 739-745.
• RABIE, C. J., MARASAS, W. F., THIEL, P. G., LUBBEN, A., VLEGGAAR, R., 1982. Moniliformin production
• and toxicity of different Fusarium species from Southern Africa. Applied and Environ
• mental Microbiology, 43, 517-521.
• RYU, D., HANNA, M. A., BULLERMAN, L. B., 1999. Stability of zearalenone during extrusion of corn
• grits. Journal of Food Protection, 62, 1482-1484.
• SALEM, H., 2003. Issues in chemical and biological terrorism. International Journal of Toxicology,
• , 465-471.
• SCHOLLENBERGER, M., JARA, H. T., SUCHY, S., DROCHNER, W., MÜLLER, H.-M., 2002. Fusarium
• toxins in vvheat flour collected in an area in southvvest Germany. International Journal of Food
• Microbiology, 72, 85-89.
• SCHOLLENBERGER, M., MÜLLER, H.-M., RUFLE, M., SUCHY, S., PLANCK, S., DROCHNER, W.,
• Survey of Fusarium toxins in foodstuffs of plant origin marketed in Germany. International
• Journal of Food Microbiology, 97, 317-326.
• SWEENEY, M. J., DOBSON, A. D. W., 1998. Mycotoxin production by Aspergillus, Fusarium and Penicillium
• species. International Journal of Food Microbiology, 4 3 ,1 4 1 -1 5 8 .
• SVVEENEY, M. J., DOBSON. A. D. W., 1999. Molecular biology of mycotoxin biosynthesis. FEMS Mic
• robiology Letters, 1 7 5 ,1 4 9-1 63 .
• VISCONTI, A., PASCALE, M., 1998. Determination of zearalenone in corn by means of immunoaffinity
• clean-up and high-performance liquid chromatography with fluorescence detection. Journal of
• Chromatography A, 8 15 ,1 3 3 -1 4 0 .
• UÇKUN, Z. YILDIZ, M., 2003. Hububatta Fusarium s p p .’nin neden o ld u ğu sorunlar; buğdayda başak
• yanıklığı mısırda koçan çürü k lüğ ü . Miko to k s in le r Biyoteknolojis i; So ru n la r ve Çözümler
• Çalıştayı (Ed: Eltem, R., Aksoy, U., Meyvacı, K. B.), 17-20 Haziran, Bornova, İzmir.
• WANG, J., GROOPMAN, J. D., 1999. DNA damage by mycotoxins. Mutation Research, 424,167-181.
• VVEIDENBÖRNER, M „ VVIECZOREK, C„ APPEL, S., KUNZ, B„ 2000. VVhole vvheat and vvhite vvheat flour-
• the mycobiota and potential mycotoxins. Food Microbiology, 17,10 3 -1 0 7.
• YAZICIOĞLU, D., OMURTAG, G. Z., 2003. Hububat ve bakliyat ürünlerinde T-2 toksinin yüksek basınçlı
• sıvı kromatografisi yöntemi ile araştırılması. Ulusal Mikotokin Sempozyumu (Ed: Heperkan, D.,
• Dalkılıç, G., Şenyuva, H.), 18-19 Eylül 2003, İstanbul.