Bursa ili kentsel ve kırsal alanında yaşayan tüketicilerin gıda satın alma ve tüketme davranışlarına Covid-19 pandemisinin etkileri

Yıl 2023, Sayı: 29, 21 - 30, 23.01.2023

Buse Artık Ayşegül Yıldırım Kumral

Öz

Amaç: Bu çalışma ile Covid-19 pandemisi sırasında Bursa ili kentsel ve kırsal alanında yaşayan tüketicilerin gıda satın alma ve tüketme davranışlarındaki değişiklikleri ve farklılıkları ortaya koymak amaçlanmıştır.

Materyal ve yöntem: Araştırma kapsamında 12 Ekim 2021 – 08 Kasım 2021 tarihleri arasında Bursa ilinin kentsel ve kırsal alanında ikamet eden 18 yaş üstü 416 kişi ile anket çalışması yapılmıştır. Anket görüşmeleri yüz yüze görüşme tekniği ve Google Form aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin istatistiksel analizinde frekans, Ki-Kare, G–Test of Goodness of Fit, Bağımsız Örneklem T-Testi kullanılmıştır.

Tartışma ve sonuç: Sonuçlara göre tüketicilerin pandemi döneminde market ve gıda harcamalarının arttığı, dışarıdan sipariş vermek yerine evde kendilerinin yapmayı tercih ettikleri, kafe ve restoranlardaki personelin maske-eldiven takması ve Covid-19 aşısı olması gerektiğini düşündükleri belirlenmiştir. Kentsel alanda yaşayan tüketicilerin kırsala göre daha fazla gıda stokladığı, daha fazla vücut artışı yaşadığı ve daha fazla vitamin mineral takviyesi almaya başladıkları, açıkta satılan gıda ürünleri yerine ambalajlı ürünleri daha fazla tercih ettikleri tespit edilmiştir. Kentte yaşayanlar çoğunlukla meyve sebzeyi süper marketlerden almayı, kırsal alanda yaşayanlar ise bu ürünleri kendileri yetiştirmeyi tercih etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, gıda, tüketici, davranışlar, kentsel, kırsal, food, consumer, behaviours, urban, rural

Effect of Covid-19 pandemic on food purchasing and consumption behaviours of consumers living in urban and rural areas of Bursa province

Öz

Objective: The aim of this study is to reveal the changes and differences in the food purchasing and consuming behaviors of consumers living in the urban and rural areas of Bursa during the Covid-19 pandemic.
Materials and method: Within the scope of the research, a survey was conducted with 416 people over the age of 18 residing in the urban and rural areas of Bursa between 12 October 2021 – 08 November 2021. Questionnaire interviews were conducted through face-to-face interview technique and Google Form. Frequency, Chi-Square, G–test of Goodness of Fit, Independent Sample T-Test were used in the statistical analysis of the data.
Results and conclusion: Results of the present study showed that, during the pandemic period, the supermarket and food expenditures of the consumers increased, home-cooking was preferred rather than ordering from outside, and the majority of the consumers thought that the staff in cafes and restaurants should wear masks, gloves and be vaccinated. It is also determined that the consumers living in urban areas stocked more food, gained more weight, took more vitamin and mineral supplements compared to rural areas, and they preferred packaged food products rather than foods sold in bulk. Additionally, while consumers living in the urban areas mostly preferred to buy fruits and vegetables from supermarkets, consumers living in the rural areas mostly preferred to grow them themselves.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, food, consumer, behaviours, rural

Kaynakça

• Bahşi, N. ve Akça, A. (2019). Tüketicilerin organik tarım ürünlerine bakış açılarının belirlenmesi üzerine bir araştırma: Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1), 26-34. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.443228
• Baltacı, A. ve Akaydın, H. (2020). COVID-19 pandemi sürecinin tüketicilerin gıda ürünlerini satın alma davranışları üzerindeki etkisi: Bir literatür taraması. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1, 57-64. https://dergi.yuksekihtisasuniversitesi.edu.tr/dosya1/JYIU_C1S1_57-64.pdf
• Bolek, S. (2021). Food purchasing, preservation, and eating behavior during COVID-19 pandemic: A consumer analysis. Italian Journal of Food Science, 33(3), 14–24. https://doi.org/10.15586/ ijfs.v33i3.2048
• Budak, F. ve Korkmaz, Ş. (2020). COVID-19 pandemi sürecine yönelik genel bir değerlendirme: Türkiye örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1), 62-79. https://doi.org/10.35375/ sayod.738657
• Centers for Disease Control and Prevention. (2021, 22 Şubat). Symptoms of COVID-19. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html
• Di Renzo, L., Gualtieri, P., Pivari, F., Soldati, L., Attinà, A., Cinelli, G., …and Lorenzo, A. (2020). Eating habits and lifestyle changes during COVID-19 lockdown: An Italian survey. Journal of Translational Medicine, 18, Makale 229. https://doi.org/10.1186/s12967-020-02399-5
• Fanelli, R. M. (2021). Changes in the food-related behaviour of Italian consumers during the COVID-19 pandemic. Foods, 10(1), Makale 169. https://doi.org/10.3390/foods10010169
• Ferreira Rodrigues, J., Cunha dos Santos Filho, M.T., Aparecida de Oliveira, L.E., Brandemburg Siman, I., Barcelos, A.F., de Paiva Anciens Ramos, G.L., …, and Arrield, R.A (2021). Effect of the COVID-19 pandemic on food habits and perceptions: A study with Brazilians. Trends in Food Science & Technology, 116, 992–1001. https://doi.org/10.1016/j.tifs.2021.09.005
• Galali, Y. (2021). The impact of COVID-19 confinement on the eating habits and lifestyle changes: A cross sectional study. Food Science Nutrition, 9(4), 2105–2113. https://doi.org/ 10.1002/fsn3.2179
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.)
• Giacalone, D., Frøst, M. B. and Rodríguez-Pérez, C. (2020). Reported changes in dietary habits during the covıd-19 lockdown in the Danish population: The Danish Covidiet study. Frontiers in Nutrition, 7, Makale 592112. https://doi.org/ 10.3389/fnut.2020.592112
• Gülçiçek Tolun, B. ve Bulut, N. (2021). COVID-19 pandemi sürecinde tüketicilerin gıda ürünleri satın alma davranışları üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 15-31. https://doi.org/10.30794/ pausbed.799595
• Güngör, M. ve Bulut, Y. (2008). Ki-Kare Testi Üzerine. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi 7 (1), 84-89.
• İflazoğlu, N. ve Aksoy, M. (2020). Tüketicilerin COVID-19 salgını sürecinde yiyecek-içecek işletmelerinden bekledikleri hizmetin niteliğine ilişkin bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 3362-3377. https://www.jotags.org/2020-vol-8-issue-4/
• Li, S., Kallas, Z., and Rahmani, D. (2021). Did the COVID-19 lockdown affect consumers’ sustainable behaviour in food purchasing and consumption in China Food Control, 132, Makale 108352. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2021. 108352
• López-Moreno, M., López M.T. I., Miguel, M. and Garcés-Rimón, M. (2020). Physical and psychological effects related to food habits and lifestyle changes derived from Covid-19 home confinement in the Spanish population. Nutrients, 12(11), Makale 3445. https://doi.org/10.3390/ nu12113445
• Macit, M. S. (2020). Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 277-288. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.769698
• McDonald, J.H. 2014. Handbook of Biological Statistics (3rd ed.). Sparky House Publishing, Baltimore, Maryland. http://www.biostathandbook .com/gtestgof.html
• Naicker, A., Makanjana, O., Palmer, K. and Nzama, P. (2021). The impact of the COVID-19 Pandemic on food consumption habits, food purchasing behaviours, and food security status among South Africans, African Journal of Inter/Multidisciplinary Studies, 3(1), 131–143. https://doi.org/10.51415/ajims.v3i1.915
• Ogundijo, D. A., Tas, A. A. and Onarinde, B. A. (2021). Exploring the impact of COVID-19 pandemic on eating and purchasing behaviours of people living in England. Nutrients, 13(5) Makale 1499. https://doi.org/10.3390/nu13051499
• Salicik, D. (2017). Bursa ili kentsel alanında tüketicilerin güvenilir gıda tüketimine yönelik tutumlarının belirlenmesi (Tez No. 496106) [Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Temizkan, V., Güven, E.Ö., Yılmazer, A ve Andsoy, C. (2021). COVID-19 ile gerçekleşen tüketici davranışları ve eğilimlerine yönelik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(79), 1311-1327. https://doi.org/10.17755/ esosder.839996
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021). Covid-19 salgın yönetimi ve çalışma rehberi. COVID-19 Bilgilendirme Platformu. https://covid19.saglik .gov.tr/TR-66393/covid-19-salgin-yonetimi-ve-calisma-rehberi.html
• Uzdil, Z., Kaya, S ve Çakıroğlu, F. P. (2021). Evaluation of nutritional habits of university students: A cross-sectional study during the Covid-19 pandemic. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 9(1), 10-18. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.835733
• World Health Organization. (2022, 21 Mart). Coronavirus disease (COVID-19). https://www.who.int/health-topics/coronavirus #tab=tab_3
• Yang, G., Lin X., Fang, A., and Zhu, H. (2021). Eating habits and lifestyles during the initial stage of the Covid-19 lockdown in China: A cross-sectional study. Nutrients, 13(3), Makale 970. https://doi.org/10.3390/nu13030970
• Yılmaz, H. Ö., Aslan, R. ve Unal, C. (2020). Effect of the COVID-19 pandemic on eating habits and food purchasing behaviors of university students. National Public Health Journal, 15(3), 154-159. http://dx.doi.org/10.21109/kesmas.v15i3.3897