DIFFERENT MEANINGS OF CONCEPT OF PRIVACY OR PRIVACY PERCEPTION İN “FIKH-I BATIN”

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 8, 93 - 111, 01.12.2015

Adem Çatak

Öz

Concept of privacy is related to Sufism that examines the privacy relationship between people and God and other creatures as well as social science. Concept of privacy is considered in base of relation between people and society in social science; and is analyzed in Sufism primarily in the context of relation between people and their God’s. The aim of this study is to present the attention to different meaning apart from meaning concept that well accepted from other science field. Concept of privacy in Sufism will be examined and illustrated with sufistic works to achieve this goal.

Anahtar Kelimeler

Sufism, privacy, secret.

MAHREMİYET KAVRAMININ FARKLI ANLAM ALANLARI VEYA “FIKH-I BÂTIN”DA MAHREMİYET ALGISI

Öz

Mahremiyet kavramı sosyal bilimlerin hemen her alanıyla olduğu gibi, insanın Rabbi ve diğer varlıklarla ilişkisinin mahiyet ve niteliğini inceleyen tasavvuf alanı ile de ilintilidir. Mahremiyet olgusu diğer sosyal bilimlerde kişinin toplumla ilişkisi temelinde ele alınırken tasavvufî düşüncede öncelikle insanın Rabbi ile ilişkisi bağlamında incelenmiştir. Bu çalışmanın hedefi mahremiyet kavramının diğer ilim dallarınca genel kabul gören anlam çerçevesinin dışında farklı anlam alanlarının da varlığının dikkatlere sunulmasıdır. Bu hedefi gerçekleştirmek amacıyla tasavvufî düşüncedeki mahremiyet algısı, tasavvufî eserlerden örneklerle incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Mahremiyet, Sır.

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Müsned, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
• Ali el-Kârî, Şerhu Kitâbi’l-Fıkhi’l-Ekber, Beyrut, 1984.
• Ankâzâde Halîl Efendi Köstendilî,http://umutrehberi.com/tag/intisab/ Erişim Tarihi: 27.01.2015.
• Arpaguş, Hatice K. “Allah-İnsan İlişkisinde Rahmet ve Gazab” M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 29 (2005/2).
• Ateş, Süleyman, Cüneyd-i Bağdâd-i Hayatı, Eserleri, Mektupları, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul trs.
• Bardakçı, Mehmet Necmettin - Mehmet Saffet Sarıkaya, Nejdet Gürkan “XIV. Yüzyıl Rifâî Şeyhi İbnü’s-Serrâc’ın Velâyet ve Keramet Anlayışı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2013/2, sayı: 31.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el- Hüseyin, Şu‘abu’l-İmân, Beyrut, 1990.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
• Coşkun, İbrahim, “Matürîdî Düşüncede Allah-İnsan İlişkisi” Hikmet Yurdu, İmam Matüridî ve Matürîdîlik Özel Sayısı, yıl: 2, sayı: 4 (Temmuz-Aralık 2009).
• Cürcanî, Seyyid Şerif Ali b. Muhammed, Kitâbu’t-Ta'rifât, Mektebetü Lübnan, Beyrut, 1985.
• Demirci, Muhsin “Kur’ân’da Allah-Kâinât-İnsan İlişkisi”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2002, sayı: 10.
• Ebu Hanife, İmam-ı Azam’ın Beş Eseri, Çev. Mustafa Öz, İstanbul, 1992.
• Ebu Nuaym el-İsfehâni, Hılyetü’l-Evliyâ, Beyrut 1405.
• Erginli, Zafer, “Temel Tasavvuf Klasiklerinde Hâl Kavramına Toplu Bir Bakış”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VIII (2008), sayı:1.
• Gerçeksever, Selman, “Mesnevi’ye Farklı Bakış Yüksek Ben (Dost) Kavramı”, http://www.astroset.com/bireysel_gelisim/gun/g58.htm. Erişim tarihi: 27.01.2015.
• Gülle, Sıtkı, “Velîlik ve Keramet”, Kur’an Mesajı: İlmi Araştırmalar Dergisi, 1998, cilt: I, sayı: 3.
• Hamidullah, Muhammed, “Mucize, Keramet ve İstidrac”, Terc. Zahit Aksu, Hikmet Yurdu, Yıl: 2, sayı: 3 (Ocak-Haziran 2009).
• Hucviri, Ali b. Osman el-Cüllabi, Keşfü’l-Mahcûb, Terc.: Süleyman Uludağ, (Hakikat Bilgisi), Dergâh Yay., İstanbul, 1982.
• İmamoğlu, Sema Özdemir, “Sadreddîn Konevî’ye Göre Kelime/Logos Doktrini Çerçevesinde Tanrı-İnsan İlişkisi” Ekev Akademi Dergisi, yıl: 15 sayı: 49 (Güz 2011).
• İsfehânî, er-Râğıb Ebû’l-Kâsım el-Huseyn b. Muhammed, Müfredâtü Elfâzi’l- Kur’an, tahk.: Safvân Adnân Dâvudî, Dâru’l-Kalem, Dımeşk 1412.
• Kasapoğlu, Abdurrahman, “Allah-İnsan İlişkisi Açısından “Muhabbet”/ Sevgi Olgusu” Hikmet Yurdu, yıl: 3, sayı: 5 (Ocak-Haziran 2010).
• Kubat, Mehmet,” İslami Öğretide Keramet”, Milel ve Nihal İnanç Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, c.,10, sayı:1, Ocak- Nisan 2013. Kul Nesimi, nadana-siiri/ Erişim tarihi: 28.01.2010.
• http://www.antoloji.com/hakikat-ilmini-cana-sakin-ogretme
• Kuşeyrî, Ebu’l-Kasım Abdülkerim, er-Risaletü’l-Kuşeyriyye fî İlmi’t-Tasavvufi, haz. Ma'ruf Zerrik, Ali Abdulhamid Baltacı, Beyrut 1993.
• Küçük, Hülya, “Hakk’ın Sırrını Fâş Etmeyen Sûfîler: Sultân Veled Örneği”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, yıl: 8 [2007], sayı: 18.
• Mevlânâ Celaleddin Rûmî, Mesnevî, Terc. Şefik Can, Ötüken neşr., İstanbul 1997.
• Mevlânâ Celâleddin Rûmî, Mecâlis-i Seb’a, Çev.: Abdulbaki Gölpınarlı, Kent Basımevi, İstanbul 1994.
• Münâvî, Feyzu’l-Kadîr, Mısır, 1356.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn b. Haccac el-Kuşeyrî, el-Câmi‘u’s-Sahîh, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
• Nevrekoplu, Ahmed Rif’at Efendi, Risaletü Mu’îni’l-Mürîd, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 2567.
• Ögke, Ahmet, "'Tasavvuf Düşüncesinde "Sır" Kavramı Ve Marmaravî’nin “Keşfu’l-Esrâr” İsimli Risalesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 3, yıl: 2000.
• Özbek, Durmuş, “Hârikulâde Olaylar (Mu‘cize İrhâs - Keramet - Meûnet - İstidrac - İhânet/Hizlan)”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1997, sayı: 7.
• Özervarlı, M. Sait, "Harikulade", TDVİA, c. 16, İstanbul 1997.
• Serrâc, Ebû Nasr, el-Luma’ fi’t-Tasavvuf, Matbaatü’s-Saade, Kahire 1960.
• Sinanoğlu, Abdülhamit, “İslâm Düşüncesinde "İnsan-ı Kâmil" Anlayışı ve Allah ile İlişkilendirilmesinin Teolojik Değeri” Kelam Araştırmaları, 6:2 (2008).
• Sultan Veled, Maârif, çev. Meliha Ü. Anbarcıoğlu, Tercüman 1001Temel Eser, İstanbul 1984.
• Sülemî, Ebu Abdirrahman, Risaletü’l-Melametiyye, Terc. Ömer Rıza Doğrul, İnkılap Kitabevi, İstanbul trs.
• Tehânevi, Muhammed Ali, Keşşâfu Istılahati’l-Fünûni ve'l-Ulûm, Beyrut, 1996.
• Tosun, Necdet, “Sır”, TDVİA, c. 37, İstanbul, 2009.
• Uludağ, Süleyman, "Keramet", TDVİA, c. 25, Ankara 2002.
• Uludağ, Süleyman, “Tasavvuf Kültüründe Keramet Anlayışı”, Bursa’da Dünden Bugüne Tasavvuf Kültürü - 3, 2004.
• Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Kültüründe Keşif ve Keramet, İstanbul, 2008.
• Yaran, Cafer Sadık, Tanrı İnancının Akliliği, Etüt yay. Samsun, 2000.
• Yasa, Metin, Din Felsefesi Açısından Yunus Emre Açısından Aşk- Yaradılış- Kendi Olma, Ankara Okulu Yayınları, 2002.