Teist Bir Varoluşçu Etiğin Eylemsel Göstergeleri -Miguel de Unamuno Örneğinde-

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 28, 593 - 614, 15.07.2025

Nuran Kılıç

Öz

Bu çalışmanın amacı, teist varoluşçuluk ile örneklendirerek, etiğin eylem ile ilişkisine eleştirel bir açıklama getirmektir. Bunun için, her ikisi de insanın ve toplumun varoluşuna derinden bağlı olmasına rağmen, belli bir dinin mensuplarına değil de bütün insanları muhatap aldığı için, problemlerin anlaşılmasında ve çözüm önerileri getirilmesinde, dinden daha çok kelimenin en geniş kapsamıyla ahlakın belirleyici olduğunu, daha insani ve reel bir zemin oluşturduğu düşüncesini temellendirmeye çalışacağız. Çünkü, anlamını ancak ahlakta bulan bir din anlayışının daha güçlü/ikna edici olabileceğini ve bunun sonucunda, mutluluktan daha aşkın bir değer olarak ‘yüceliğin’ daha kuşatıcı bir motivasyon kaynağı olabileceğini savunmaktayız. Miguel de Unamuno, bu tutumun dikkat çekici filozoflarından biridir. Eylemin, etiğin temeli olduğu vurgusundan dolayı o, ahlaklılığı ve dindarlığı eylemde temellendirmiştir. Ona göre, yaşamı anlamlandırmanın yolu onu deneyimlemekten ve ölümsüzlüğü istemekten geçer. Kurtuluşunu ölümsüzlüğe bağlayan birey, ölmeyi hak etmemek için yaşar. Bu nedenle Unamuno’nun felsefesinde, etik ve iman, bireysel varoluştan ayrı düşünülemez. Nihayetinde, toplum istenen huzura böyle yaklaşacaktır.

Anahtar Kelimeler

Felsefe Tarihi , Eylem Etiği , Teist Varoluşçuluk , Miguel de Unamuno , Ölümsüzlük Arzusu

Actional Signs of A Theist Existentialist Ethics -In The Example Miguel de Unamuno-

Öz

The aim of this work to give a critical account about the ethics in connection with action, by exemplify with theist existentialism. Fort this reason, since both of them are deeply connected to existence of people and society, since they address all people, not members of a certain religion, morality, in the broadest sense of the world, is the determining factor in understanding problems and suggesting solutions, more humane and real. We tried to justify the idea that it constitutes a ground. Because we argue that an understanding of religion that finds its meaning only in morality can be stronger/persuasive, and as a result, ‘sublimity’ as a value more than happiness can be a more encompassing source of motivation. Miguel de Unamuno is one of the remarkable philosopher of this attitude. Because of emphasize that action is the base of ethics, he has found morality and piety on action. According to him, meaning could be brought to life through experiencing life itself and desiring for immortality. Person ho connecting its salvation with immortality, live for not to deserve the death. Therefore in the Unamuno’s philosophy, both ethics and faith can not be consider distinct from individual eistence. Hence, society will close to needed peace in this way.

Anahtar Kelimeler

History of Philosophy , Ethics of Action , Theist Existentialism , Miguel de Unamuno , Desire for Immortality

Kaynakça

• Akarsu, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1996.
• Bolay, Süleyman Hayri. Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım, 2009.
• Bollnow, Otto Friedrich. Varoluş Felsefesi Kierkegaard-Heidegger-Jaspers. çev. Medeni Beyaztaş. İstanbul: Efkâr Yayınları, 2004.
• Camus, Albert. Başkaldıran İnsan. çev. Tahsin Yücel. İstanbul: Can Yayınları, 2015.
• Camus, Albert. Sisifos Söyleni. çev. Tahsin Yücel. İstanbul: Can Yayınları, 2018.
• Cervantes, Miguel. Don Quijote. çev. Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2018.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 1999.
• Collins, Randall. Dünya Felsefe Tarihinin Oluşumu Filozoflar Birbirlerini Nasıl Etkiledi? çev. Tufan Göbekçin. İstanbul: Alfa Yayınları, 2020.
• Deleuze, Gilles. Müzakereler. çev. İnci Uysal. İstanbul: Norgunk Yayınları, 2013.
• Dindar, Bilal. Emmanuel Mounier’de Personelizm. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Doçentlik Tezi, 1980.
• Foulquie, Paul – Saint Jean, Raymond. Dictionnaire de La Langue Philosophique. Paris: Presses Universitaires de France, 1969.
• Hanefi, Hasan. “Unamuno ve Çağdaş Hıristiyanlık”. çev. Sadık Kılıç. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 12/2 (2022), 1565-1588.
• Hasse, Andrew. “A 97-Years-Old Philosopher Faces His Own Death”. YouTube. Yayın Tarihi 14 Ocak 2020. https://www.youtube.com/watch?v=qX6NztnPU-4
• Işık, Gül. İspanya Bir Başka Avrupa. İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
• Kazancakis, Nikos. İspanya Yaşasın Ölüm. çev. Ahmet Angın. İstanbul: Can Yayınları, 2019.
• Kerrigan, Anthony (ed.). “Selected Works of Miguel de Unamuno Volume 3 Our Lord Don Quixote”. New Jersey: Princeton University Press, 2015. https://press.princeton.edu/books/paperback/9780691617190/selectedworks-of-miguel-de-unamuno-volume-3
• Teist Bir Varoluşçu Etiğin Eylemsel Göstergeleri -Miguel de Unamuno Örneğinde- 614
• Kierkegaard, Sören. Korku ve Titreme. çev. İbrahim Kapaklıkaya. İstanbul: Araf Yayınları, 2015.
• Kuçuradi, İoanna. Max Scheler ve Nietzsche’de Trajik. İstanbul: Yankı Yayınları, 1966.
• MacIntyre, Alasdair. Etik’in Kısa Tarihi Homerik Çağdan Yirminci Yüzyıla. çev. Hakkı Hünler - Solmaz Z. Hünler. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2001.
• Mounier, Emmanuel. Varoluş Felsefelerine Giriş. çev. S. Rıfat Kırkoğlu. İstanbul: Alan Yayıncılık, 1986.
• Özlem, Doğan. Etik Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 2004.
• Pieper, Annemarie. Etiğe Giriş. çev. Veysel Atayman - Gönül Sezer. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• Sagan, Carl. Soluk Mavi Nokta. çev. Süha Sertabiboğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2019.
• Unamuno, Miguel. Günlükler. çev. A. Burak Zeybek. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2013.
• Unamuno, Miguel. Hayatın Trajik Duygusu. çev. M. Sait Şener. Ankara: Divan Kitap, 2014.
• Unamuno, Miguel. Aziz Manuel. çev. Ceren Hasançebi. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2016a.
• Unamuno, Miguel. Sis. çev. Behçet Necatigil. İstanbul: Can Yayınları, 2016b.
• Unamuno, Miguel. Aşk ve Pedagoji. çev. M. Özden Gözütok. İstanbul: 1984 Yayınevi, 2017.
• WPR, World Population Review. “Religion by Country 2024”. Erişim 1 Aralık 2024. https://worldpopulationreview.com/country-rankings/religionby-country