Türkiye’de Kadın Girişimciler ve Yöneticilerin Girişimcilik Kariyerindeki Durumu ve İlerlemesine Yönelik Bir Analiz

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 15 - 30, 11.08.2021

Evrim Güneş Reşat Şekerdil

Öz

Türk toplumunda patriyarka ve toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle kadınlar iş hayatında çoğunlukla ayrımcılığa maruz kalmakta ve özellikle üst düzey yönetici pozisyonuna erişmeleri engellenmektedir. Ancak bu engelleri aşarak orta veya üst düzey yönetici konumuna gelebilen kadınlar, zorlukları aşmanın verdiği psikolojik güçlülük, özyeterlik ve bu konumda edindikleri sosyal sermaye ile girişimci potansiyeline sahip olmaktadır. Bu bağlamda kadın yöneticilerin edindiği tecrübelerle girişimciye dönüşebileceğini savunuyoruz. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki kadın yöneticilerin pozisyon gücünün kadın girişimciliğe etkisini uzun dönemli bir bakış açısı ile belirlemektir. Bu doğrultuda OECD ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün Türkiye’ye ait 2006-2018 dönemindeki verileri panel veri yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgulara göre; kadınların işgücüne katılması ve istihdam içerisindeki paylarının artması kadın girişimciliği negatif yönde etkilerken, üst ve orta kademe yönetimde istihdam edilen kadınların artması kadın girişimciliği pozitif yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

girişimcilik, kadın girişimciler, yönetim ve organizasyon

Kaynakça

• ADA, A.A. (2011). Kümeleme Analizi ile AB Ülkeleri ve Türkiye'nin Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (29): 321-322
• AHL, H. (2006). Why Research on Women Entrepreneurs Needs New Directions. Entrepreneurship Theory and Practice, 30(5): 595–621.
• ALP, G. ve AKSOY, B. (2018). Kadın Girişimciliği ve İstihdam. Sosyal Politika Ve Çalışma İlişkilerinde Güncel Sorunlar (Ed. Mete Kaan Namal). Gazi Kitabevi, Ankara.
• ARIKAN, C. (2016). Kadın Girişimcilikte Başarı ve Başarıyı Etkileyen Faktörler: Bursa Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14 (3): 138-156.
• BACANLI, H. (2012). “Davranışçı Yaklaşım”. Öğrenme ve Öğretme Kuramlar, Yaklaşımlar, Modeller (Ed. Zeki Kaya) içinde Bölüm 2, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• BAKAY, M.E., MÜFTÜOĞLU, M., NALTBANTOĞLU, A. ve ÇOÇAN, E. (2020). Kırsal Kesimlerdeki Kadın Girişimciliği ve Girişimci Kadınların Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Nitel Bir Araştırma: Manisa-Demirci Örneği. Journal of Yaşar University, 15: 295-306.
• BALLI, A.İ.K. (2017). Kadınların Girişimci Olma Nedenleri ve Önlerindeki Engeller: Kadın Girişimci Adayları Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1): 42-63.
• BAYRAKÇI, E. ve KÖSE, S. (2019). Kadın Girişimciliğinde “Bir Tık” Ötesi: Kadın Dijital Girişimciler Üzerine Nitel Bir Araştırma. Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 3(6): 95-106.
• BRUNI, A., GHERARDI, S., ve POGGIO, B. (2005). “How a gender approach to entrepreneurship differs from the study of women entrepreneurs”, (der.) Bruni, A., Gherardi, S., ve Poggio, B. (2004). Gender and entrepreneurship: An ethnographic approach. Routledge.
• CARRANZA, E., DHAKAL, C. ve LOVE, I. (2018). Female Entrepreneurs: How and Why Are They Different?. World Bank.
• ÇETİN, M. ve ECEVİT, E. (2010). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2): 166-182.
• DEMİR, Ö. ve SEZGİN, E.E. (2020). Kadın Girişimciliği ve Karşılaştıkları Sorunlar: Elazığ, Türkiye’den Yerel Bir Bulgu. İnönü University International Journal of Social Sciences ve İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (INIJOSS), 9(1): 236-254.
• EIGE (2014). Good Practices in the Area of Women’s Entrepreneurship: Report from a Consultation Meeting, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• ERDUN, Ş. (2011). Kadın Girişimcilerin Risk Alma Eğilimi ve Kendine Güven Özellikleri Üzerine Bir Çalışma: Zonguldak Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• GÖV, A. (2019). Cezalı Tahmincilere Dayalı Granger Nedensellik Analizi ve Uygulamaları (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• GÜL, M, GÜL, K. (2018). Balıkesir İlinde Kadın Girişimci Profili ve Sorunları: Yiyecek Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (56): 82-96.
• GÜL, S.S. ve ALTINDAL, Y. (2016). Türkiye'de Kadın Girişimciliğinin Serüveni: Başarı Mümkün Mü? Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics ve Administrative Sciences, 21(4): 1361-1377.
• HANCI, A. (2004). Girişimcilikte Cinsiyet Faktörü ve Kadın Girişimciler Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• HAZAR Ç.M. (2006). Kişilik ve İletişim Tipleri. Selçuk İletişim, 4(2): 125-140.
• HOERL, A.E. ve KENNARD, R.W. (1970). Ridge Regression: Biased Estimation for Non orthogonal Problems. Technometrics, 12(1):55-67.
• KAGİDER (2019). Türkiye Kadın Girişimcilik Endeksi – 2019 Araştırma Raporu. Erişim adresi: https://kagider.org/docs/default-source/kagider-raporlar/kagider-t%C3%BCrk-tuborg-kad%C4%B1n_girisimcilik_endeksi_2019.pdf?sfvrsn=6
• KARATURHAN, B., ÜNSAL, G., ISSABEK, B. ve GÜLER, D. (2017). İzmir İlinde Kırsal Kadın Girişimciliği ve Bunu Etkileyen Faktörler. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23: 85-85.
• KAYA, A.İ. (2015). Ekonomik Özgürlüklerin Kalkınma Göstergelerine Etkisi: Panel Veri Analizi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• KESKİ̇N, S. (2014). Türkiye’de Kadın Girişimcilerin Durumu. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 9(1): 71-94.
• KESKİ̇N, S. (2017). Kadın ve Erkek Girişimciler Arasındaki Farklılıklar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1): 64-76.
• KÖSEMEN, İ.B. (2010). Sosyal Sermaye Kuramı Çerçevesinde Türkiye’de Özel Sektörün Kültür ve Sanat Yatırımları (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KUŞAY, Y. (2017). İş Gücü Alanı Olarak Sosyal Medyanın Kullanımı ve Girişimci Kadınlar. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 1(1): 23-33.
• KUTANİS, R. Ö. ve ALPASLAN, S. (2006). Girişimci ve Yönetici Kadınların Profilleri Farklı Mıdır? Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2): 139-153.
• KUTUKIZ, D. ve ÖZDEN, C. (2018). Kadın Girişimciliği ve Finansal Okuryazarlığın Kadın Girişimciler Üzerindeki Etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(1): 349-365.
• MORÇİN, S.E. (2013). Türk Kültüründe Kadın Girişimciliği: Kavramsal Bir Değerlendirme. Journal of Entrepreneurship and Development, 8: 167-190.
• MORRIS, M.H., MIYASAKI, N.N., WATTERS, C.E., ve COOMBES, S.M. (2006). The dilemma of growth: Understanding venture size choices of women entrepreneurs. Journal of small business management, 44(2): 221-244.
• ÖDEMİŞ, G. (2018). Kadın Girişimcilerin İş-Yaşam Dengesi Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ÖZKAYA, M.O. (2009). Kadın Girişimcilere Yönelik “Strateji Geliştirmede” Yerel Yönetimlerle İşbirliği İçinde Olmak, Mümkün mü? Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(11): 56-72.
• ÖZTÜRK, M.D. (2016). Türkiye’de Kadın Girişimcilik: Kadınları Girişimciliğe Yönelten Faktörler, Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, İstanbul.
• ÖZYILMAZ, A.M. (2016). Türkiye'de kadın girişimciliği ve girişimci kadınların karşılaştıkları sorunlar üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• PARLAKTUNA, İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(4): 1217-1230.
• RAGHUVANSHI, J., AGRAWAL, R., ve GHOSH, P.K. (2017). Analysis of barriers to women entrepreneurship: The DEMATEL approach. The Journal of Entrepreneurship, 26(2): 220-238.
• SAYIN, E. (2011). Kadın Girişimcilerin Sorunlarının Betimleyici Analizi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1): 1309-8039.
• SHARMA, A., DUA, S., ve HATWAL, V. (2012). Micro enterprise development and rural women entrepreneurship: way for economic empowerment. Arth Prabhand: A Journal of Economics and Management, 1(6): 114-127.
• SOYSAL, A. (2010). Türkiye'de Kadın Girişimciler: Engeller Ve Fırsatlar Bağlamında Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1): 83-114.
• SOYSAL, A. (2013). Kırsal Alanda Kadın Girişimciliği: Türkiye İçin Durum Değerlendirmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1): 163-190.
• TIBSHIRANI, R. (1996). Regression Shrinkage and Selection via The LASSO. Journal of Royal Statistical Society Series B, 58:(1): 267-288.
• TÖMEN, G. ve SARVAN, F. (2015). Mikrofinans Programlarının Kadın Yoksulluğu ve Girişimciliği Üzerine Etkileri: Bir Araştırma ve Bir İşbirliği Modeli Önerisi. Mediterranean Journal of Humanities, 1: 343-369.
• TULAN, D. ve TÜRKO, E. (2018). Kadın Girişimciliği: Erzurum İlinde Bir Uygulama. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3: 285-306.
• TÜİK (2018a). İstatistiklerle Kadın, 2018. Erişim adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do;jsessionid=rycxfL1BwpQshJKWW282z3pTPLf2GGpYKKL4hGDf6Pp4WlC0yFfP!-1259035734?id=30707
• TÜİK (2018b). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni: Girişimcilik, 2016-2018 Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33664
• ULUKÖY, M. ve DEMİ̇RELİ̇, C. (2014). Cinsiyetin Girişimcilik Profili Üzerine Etkisi: Erkek Girişimcilik ve Kadın Girişimciliğin Karşılaştırmalı Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12 (22): 47-55.
• ÜLGEN, B., AKTAŞ, E. ve ASLAN, E.H. (2017). Kadın Girişimcilerin “Güç Mesafesi” ve “Belirsizlikten Kaçınma” Kültürel Boyutlarına İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, 1: 27-71.
• YETİM, N. (2002). Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği. Ege Academic Review, 2(2): 79-92 .
• YILDIZ, S. (2017). Toplumsal Cinsiyetin Şirketlere Yansımasında Ortaya Çıkan Ayrımcılık Kavramlarının Ardılları Üzerine Bir Model Önerisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1): 121-138.
• YILMAZ, S. ve PATİR, S. (2011). Kümeleme Analizi ve Pazarlamada Kullanımı. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1):106-107.
• ZOU, H. ve HASTIE, T. (2005). Regularization and Variable Selection via The Elastic Net. Journal of Royal Statistical Society Series B, 67(2): 301-320.