Yeni Kurulan Girişimlerin Uluslararasılaşması: Nasıl? Ve Neden?

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 61 - 75, 11.08.2021

Mustafa Halid Karaarslan

Öz

Türkiye’de yerleşik girişimcilere ait girişimlerin uluslararasılaşmaları incelenmiştir. Uluslararasılaşma girişimlerin sermayelerini ve iş gücünü farklı ülkelerden edinmesi, pazarlamasını veya üretimini birden fazla ülkede gerçekleştirmesi olarak tanımlanabilir. Uluslararasılaşma girişimlere pek çok fırsat sunması, geçmişe göre daha kolay yapılabilmesi, devletler tarafından teşvik edilmesi sayesinde gittikçe daha çok sayıda girişim erken aşamada uluslararasılaşmaktadır. Çalışma kapsamında 24 girişime ulaşıldı, veriler mülakatlarla toplandı ve veriler çoklu vaka yön-temi ile analiz edildi. Girişimcilerin yurtdışı deneyimleri arttıkça ve sattıkları ürünler soyutlaştıkça uluslararasılaşma eğilimleri artmaktadır. Girişimciler yurtdışına açılmak konusunda planlı davranmakla birlikte, ilk faaliyete başlayacakları yabancı ülke ve iş birliği yapacakları kurumlar veya kişilerin kim olacağı çoğunlukla planlanmayanlar olmaktadır. Girişimcilerin yurtdışına açılabilmek için yaptıkları faaliyetler ve bunları yapmadaki amaçlarının neler olduğu tespit edilmiştir. Bulgular araştırmacılar, girişimciler ve yasa yapıcılar için önemli çıkarımlar içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararasılaşma, yeni kurulan girişim, küresel doğan işletmeler

Kaynakça

• AKKAYA, E. (2019), “Türkiye biyoteknoloji sektöründe küresel zihniyet ve uluslararasılaşma”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sakarya.
• AKTEPE, C., ÜNER, M., & KOÇAK, A. (2011), “Küresel doğan işletmelerin öncülleri: Türkiye’deki bilgi teknolojisi yoğun işletmeler üzerinde nitel bir araştırma”. İktisat İşletme ve Finans, 26 (301), 59-90.
• ATLI, H. & KARTAL, B. (2020), “Küresel Doğan İşletmelerin Uluslararasılaşma Sürecinde Örgütsel Kabiliyetleri ve Bunların İhracat Performansına Etkileri Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Özel Sayı), 207-234.
• BARDAKÇI, A. (2004), “Uluslararasılaşma teorilerinin gelişmekte olan ülke firmalarının ihracat uygulamaları çerçevesinde geçerliliği: Denizli İmalat Sanayi örneği”. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 55-76.
• BASKICI, Ç. (2020), “Üretim İşletmelerinde Uluslararasılaşma Engelleri: Türkiye’den Kanıtlar”. Journal of Research in Economics, 4(1), 29-45.
• BEĞENDİK, B., (2013), “Küresel Doğan İşletmelerin Uluslararasılaşma Sürecine Etki Eden Girişimcilik Yönelimi Boyutları ve Girişimci Özellikleri”, Basılmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
• BERBER, Ş. & CAN, E. (2019), “Erken Uluslararasılaşmada Ağ İlişkilerinin Rolü Üzerine Bir Örnek Olay Çalışması: Turkuaz Yatak Örneği”, BMIJ, (2019), 7(5): 2489-2524.
• BUCKLEY, P. J. (1988), The Limits of Explanation: Testing the Internalization Theory of the Multinationial Enterprise. Journal of International Business Studies, 19(2), 181-193.
• COŞKUN, R., & SANCAKTUTAN, K. (2019), “Rekabet mi, İş birliği mi? Firmaların Büyüme ve Uluslararasılaşma Kararlarında Tedarikçilerinden Beklentilerine İlişkin Nitel Bir Çalışma”. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 4(1), 21-33.
• COVIELLO, N., KANO, L., & LIESCH, P. W. (2017),” Adapting the Uppsala model to a modern world: Macro-context and microfoundations”. Journal of International Business Studies, 48(9), 1151-1164.
• ÇİTÇİ, U., S., ONUR, T. (2020), “Aile İşletmelerinde Büyüme Stratejisi Olarak Uluslararasılaşma Seçeneği: Nitel Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (1), 332-348
• DEMİRTAŞ, G. (2017), “Uluslararasılaşma Modeli Olarak Küresel Doğan İşletmeler: Balıkesir İli İhracatçı İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası Ticaret ve Pazarlama Anabilim Dalı, Balıkesir.
• DUNNİNG, J. H. (2000), “The eclectic paradigm as an envelope for economic and business theories of MNE activity”. International business review, 9(2), 163-190.
• EMEL, F. A. İ. Z., & ÜNER, M. M. (2015), “Uluslararası Girişimciliğin Proaktiflik Boyutu: Küresel Doğan İşletmeler Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(4), 957-981.
• FLETCHER, R. (2001), “A holistic approach to internationalisation”. International business review, 10(1), 25-49.
• FORSGREN, M. (2002), “The concept of learning in the Uppsala internationalization process model: a critical review”. International business review, 11(3), 257-277.
• GÖKER, İ. E. K., & UYSAL, B. (2017), “Uluslararasılaşma Düzeyi ile Finansal Performans İlişkisi: İmalat Sanayii Firmaları Üzerine Bir Araştırma”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (76), 157-172.
• GUSTAFSSON, J. (2017), “Single Case Studies vs. Multiple Case Studies: A Comparative Study.” Retrieved from: http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1064378/FULLTEXT01.pdf
• GÜÇLÜ, İ. (2013), “İşletmelerin uluslararasılaşma sürecinde ihracat stratejileri ve bir araştırma”, Basılmamış yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• GÜLÖKSÜZ, E. (2009), “İnşaat Sanayiinde Uluslararasılaşma ve Sermayeler Arası İlişkiler”. Praksis, 19(1), 157-189.
• GÜNDOĞDU, N. (2015), “İş ağlarının ve sosyal sermayenin uluslararasılaşma ve yenilikçilik üzerindeki etkisi”. Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• HÅKANSSON, H., & FORD, D. (2002), “How should companies interact in business networks?”. Journal of business research, 55(2), 133-139.
• HEALE, R. & TWYCROSS, A., (2018), “What is a case study? Evidence-Based Nursing,” 21(1), 7-8. https://doi.org/10.1136/eb-2017-102845. Erişim Tarihi: 05.02.2021.
• HIZIROĞLU, M., & AKKAYA, E. (2019), “Küresel Zihniyet Ve Ar-Ge Yoğun Kobi’lerin Uluslararasılaşması: Türkiye Biyoteknoloji Sektörü Örneği”. İşletme Bilimi Dergisi, 7(2), 275-312.
• HIZIROĞLU, M., & BAĞIŞ, M. (2015), “Yenilikçi Kobi’lerin Uluslararasılaşması: Araştırmacı Yenilikçilik Ve Fırsatçı Yenilikçilik Arasındaki Denge Nasıl Kuruluyor?” 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 14-16 Mayıs 2015, MUĞLA, 287-293.
• HOSSEİNİ, M. (2016), “The Internationalization of SMEs: An Interactive Perspective of Firm-Level Entrepreneurship and Network Structure” (Doctoral dissertation, Linköping University Electronic Press).
• HYMER, S. H. (1960), “The international operations of national firms, a study of direct foreign investment” Doctoral dissertation, Massachusetts Institute of Technology.
• İLHAN NAS T., OKAN T., DÜZGÜN A. & ÇAM H. (2020), “Türkiye’den dışarıya yapılan DYY’ların giriş stratejilerinin belirleyicileri üzerine bir araştırma: uluslararasılaşma kuramları bakış açısı”. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11(3), 592-614.
• İLHAN NAS, T. (2019), “Yerel Pazarlardaki Ürün Çeşitlendirme İle Uluslararasılaşma Derecesi Arasındaki İlişki: Kurumsal Yönetişim Mekanizmalarının Düzenleyici Etkileri”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 213-229.
• JOHANSON, J., & VAHLNE, J. E. (1977), “The internationalization process of the firm—a model of knowledge development and increasing foreign market commitments”. Journal of international business studies, 8(1), 23-32.
• KALYONCUOĞLU, S., & ÜNER, M. M. (2010), “Küresel Doğan İşletme Kavramı Ve İşletmelerin Küresel Doğmasına Etki Eden Kurucu/Üst Düzey Yönetici Özellikleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 1-42
• KANDİL GÖKER, İ. E. (2019), “Uluslararasılaşma Düzeyi Üzerinde Farklı Kaynak Unsurlarının Kısa ve Uzun Dönem Etkisi”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 3448-3457.
• KNIGHT, G., CAVUSGİL, S. (2004), “Innovation, organizational capabilities, and the born-global firm”. J Int Bus Stud 35, 124–141. https://doi.org/10.1057/palgrave.jibs.8400071
• KOCAMAN, N. G. Y., & ERDOST ÇOLAK, H. (2017), Çokuluslu işletmelerde küreselleşme düzeyinin ölçümü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
• KOYUNCU, Ü., & AKDÖL, B. (2019), “Kültürel Zekanın Girişimcilik Yönelimine Etkisi: Laleli Pazarındaki Mikro Ölçekli İşletmelerde Bir Araştırma”. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(3), 955-968.
• MET, Ö. (2005), “Çokuluslu otel zincirlerinin büyüme ve uluslararasılaşma stratejileri”. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (10) 111-138.
• MURRAY, R. (1971), “The internationalization of capital and the nation state”. New Left Review, 67, 84-109.
• ONUR, T. (2019), “Aile işletmelerinde büyüme ve uluslararasılaşma üzerine nitel bir araştırma”, Basılmamış yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sakarya.
• ÖZBAYSAL, T., & ONAY, M. (2017), “Markalaşmanın Uluslararasılaşmaya Etkisi: Turquality Örneği”. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (20), 181-198.
• SHARMA, D. D., & BLOMSTERMO, A. (2003), “The internationalization process of born globals: a network view”. International business review, 12(6), 739-753.
• ANDERSSON, S., (2000), “The Internationalization of the Firm from anEntrepreneurial Perspectiv”e, International Studies of Management & Organization, 30(1), 63-92, DOI: 10.1080/00208825.2000.11656783
• ŞAHİN, K. T., & MERT, K. (2014), “Türkiye'deki İşletme Gruplarının Uluslararasılaşma Motivasyonunun Lokasyon ve Giriş Stratejisi Üzerindeki Etkisi”. TISK Academy/TISK Akademi, 9(18). 75-97.
• ŞAHİN, K. T., MERT, K., & KAPLAN, T. (2015), “Global Dinamik Yeteneklerin Uluslararasılaşma Sürecinde Kullanımı: İşletme Grupları Perspektifi”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(4), 931-956.
• ŞENGÜLER, E. P. (2013), “Türkiye’deki Doğuştan Küresel KOBİ’lerin Girişimci Özelliklerinin Değerlendirilmesi: İmalat Ve Hizmet Sektörelerine Yönelik Bir Karşılaştırma”. 2013 TÜMSİAD International SMEs Conference, Proceedings Book. 20-28.
• TAŞ, A., CEVRİOĞLU, E., & BOLEL, B. (2017), “Uluslararasılaşma Modellerinin Türk Firmalarının Uluslararasılaşma Eğilimlerini Açıklama Gücü Üzerine Bir İnceleme”. İşletme Bilimi Dergisi, 5(2), 155-180.
• TEKİN, E. (2016). “Küresel Doğan ve Aşamalı Uluslararasılaşan İşletmelerin Karşılaştırılması: KOBİ’ler Üzerine Bir Araştırma”. 3rdınternational Congress On Social Sciences, China To Adriatic Congress Book, October 27-30, 2016 Antalya S. 815-824.
• UYSAL, Ş. (2017), “Kobi yöneticilerinin kültürel zekâlarının işletmenin uluslararasılaşma derecesine etkisinde uluslararasılaşma tutumunun aracılık rolü”. Basılmamış Doktora Tezi. Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Niğde.
• VAHLNE, J. E., & JOHANSON, J. (2017), “From internationalization to evolution: The Uppsala model at 40 years”. Journal of International Business Studies, 48(9), 1087-1102.
• VAHLNE, J.-E. AND JOHANSON, J. (2013), "The Uppsala model on evolution of the multinational business enterprise – from internalization to coordination of networks", International Marketing Review, Vol. 30 No. 3, pp. 189-210.
• VERNON, R. (1966), “International investment and international trade in the product cycle”, Quarterly Journal of Economics, 80(2), p. 190–207.
• YILDIRIM, M. H., & ERDEM, A. T. (2016), “Küreselleşme ve Küresel Doğan İşletmeler: Konya Karatay Organize Sanayi Bölgesinde Nitel Bir Araştırma”. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 12-28.