ÖĞRENCİLERİN DİJİTAL YETERLİK DÜZEYLERİNİN ÖLÇÜLMESİ: HİTİT ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 43 - 64, 31.12.2024

Ela Hiçyorulmaz , Mehmet Uğur Çenesiz , Şerife Kılıçarslan , Meryem Tumbuloğlu

Öz

Teknoloji hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Teknolojinin gelişiminde hızlı yaşanan gelişmeler nedeniyle insanlar bu gelişime ayak uydurmada kimi zaman zorluklar çekmektedir. Dijital cihazlarla daha fazla zaman geçiren kişilerin bu gelişmelere daha kolay uyum sağlaması beklenmektedir. Bu nedenle günümüzde üniversite de öğrenimine devam eden öğrencilerin dijital içerik geliştirme, dijital okuryazarlık, dijital iletişim becerileri araştırma konusu olmuştur. Bu çalışma ile de Hitit Üniversitesi öğrencilerinin dijital yeterlik düzeylerinin araştırılması amaçlanmıştır. 2023-2024 eğitim öğretim yılında Hitit Üniversitesi’nde aktif olarak öğrenimine devam eden öğrencilerden 414 öğrenci anketi geçerli sayılmıştır. Araştırmada Afacan Adanır ve Gülbahar tarafından Türkçeye uyarlanan “Üniversite Öğrencilerinin Temel Dijital Yeterlilikleri 2.0 – COBADI” ölçeği kullanılmıştır. Anketler 2023 Aralık-2024 Şubat tarihleri aralığında anket olarak uygulanmıştır. Elde edilen bulgular SPSS 27 programında analiz edilmiştir. Verilerin normal dağılım gösterdiği tespit edilmiş ve Independent Samples-t testi, Anova, Tukey, Games Howell analizlerinden yararlanılmıştır. Analiz sonucunda; cinsiyet, sınıf, öğrenim durumu, not ortalaması, bölüm, fakülte, bilgisayara erişim ve tablete erişim değişkenleri ile dijital yeterlikleri arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Yaş ve akıllı telefona erişim değişkenlerinde ise dijital yeterlik arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Genel olarak değerlendirildiğinde öğrencilerin dijital yeterlik düzeyinin orta sevide olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

dijital yeterlik, dijital okuryazarlık, dijitalleşme, yükseköğretim

Etik Beyan

Gerekli etik kurul izni Hitit Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurul’undan 2023-308 başvuru numarası ile 07/11/2023 tarihinde alınmıştır.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

TÜBİTAK 2209-A projeleri kapsamında 1919B012301013 başvuru numarası ile desteklenmiştir.

Kaynakça

• AFACAN ADANIR, G. ve GÜLBAHAR GÜVEN, Y. (2022). “Üniversite Öğrencileri Dijital Yeterlikler Ölçeğinin Türkçeye Uyarlama Çalışması”. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 12 (1), 122-132. https://doi.org/10.5961/higheredusci.990452
• AKMAN, Y. (2021). “Dijital Okuryazarlık, Çevrim İçi Öğrenme ve Akademik İsteklilik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19 (2), 1012-1036. https://doi.org/10.37217/tebd.982846
• ALAN, B. and GÜVEN, M. (2022). “An International Concept Confusion: A Document Analysis on the Concepts of Competence, Competency and Competent”, Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12 (1), 271- 293. https://doi.org/10.18039/ajesi.1004416
• AVİRAM, A. and ESHET-ALKALAİ, Y. (2006). “Towards a Theory of Digital Literacy: Three Scenarios for the Next Steps”. European Journal of Open, Distance and E-Learning, 9 (1), 1-11.
• BAYRAKCI, S. ve NARMANLIOĞLU, H. (2021). “Türkiye’deki Lisans Öğrencilerinin ve Mezunlarının Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi”. Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 12 (46), 46-67. https://doi.org/10.5824/ajite.2021.03.003.x
• BAYRAM, N. (2012). Veri Analizi. Siyasal Kitabevi: Ankara.
• DOĞAN, Y. Ö. (2018). Yapım Projeleri Yöneticilerinin Dijital Yeterlikleri, Yüksek Lisans Tezi, Tez No: 511669, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• EUROPIAN COMMISION (2018). “Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions on the Digital Education Action Plan”, Brussels, 17.1.2018.
• FERRARİ, A. (2012). “Digital Competence in Practice: An Analysis of Frameworks”, Luxembourg: Publications Office of the European Union. 21.07.2024 tarihinde https://actic.gencat.cat/web/.content/01_informacio/documents/arxius/dc_in_practice._analysis_of_frame works.pdf adresinden edinilmiştir.
• FERRARİ, A. (2013). “DIGCOMP: A Framework for Developing and Understanding Digital Competence in Europe”, Ed. Yves Punie and Barbara N. Brečko. Seville: JRC-IPTS. http://ftp.jrc.es/EURdoc/JRC83167.pdf
• GÖLDAĞ, B. (2021). “Üniversite Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlık Düzeyleri ile Dijital Veri Güvenliği Farkındalık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (3), 82-100. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.950635.
• GÜR, E. D., CANAN, G. O., HAMUTOĞLU, N. B., KAYA, U. G., and DEMİRTAŞ, T. T. (2019). “The Relation of Lifelong Learning Trends, Digital Literacy Levels and Usage of Web 2.0 Tools, With Social Entrepreneurship Characteristics”, Croation Journal of Education, 21 (1), 45-76.
• ILOMÄKI, L., KANTOSALO, A. and LAKKALA, M. (2011). What is digital competence. Linked portal, 1-12. https://researchportal.helsinki.fi/files/48681684/Ilom_ki_etal_2011_What_is_digital_competence.pdf
• KALAYCI, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayıncılık.
• KAYA, R. (2020). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Teknoloji Entegrasyonu Öz-Yeterlik Algıları ile Dijital Yeterlik Seviyeleri Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Tez No:642011, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• KÖKSAL, D. ve CANLI, S. (2024). “Öğretmenlerin Dijital Yeterliliklerinin İncelenmesi”. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 8 (1), 1-21.
• MADERICK, J. A. ZHANG, S. HARTLEY, K. and MARCHAND, G. (2015). “Preservice Teachers and Self-Assessing Digital Competence”, Journal of Educational Computing Research, 0(0): 1–26. DOI: 10.1177/0735633115620432
• OKUMUŞ, M. ve ATILGAN, S. S. (2021). “Üniversite Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlık Becerileri ile Dijital Mahremiyet Kaygısı Arasındaki İlişki”, TRT Akademi, 6 (12), 342-363. https://doi.org/10.37679/trta.907558
• OLPAK, T. (2023). Bilim ve Sanat Merkezlerinde Görevli Öğretmenlerin Dijital Yeterliliklerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tez No: 827377, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• ONURSOY, S. (2018). “Üniversite Gençliğinin Dijital Okuryazarlık Düzeyleri: Anadolu Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6 (2), 989-1013. https://doi.org/10.19145/e-gifder.422671
• ÖZALP, E. (2022). Temel Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Dijital Yeterliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Tez No: 748184, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Rize.
• ÖZDEN, M. ve ÖRGE YAŞAR, F. (2024). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Dijital Yeterlikleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12 (3), 516-529.
• PARLAK ARAS, D. (2023). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Dijital Yeterliklerinin İncelenmesi Doktora Tezi, Tez No:819738, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• REDECKER, C. (2017). “European Framework For The Digital Competence of Educators: DigCompEdu”, Publications Office of the European Union, Luxembourg, (No. JRC107466).
• TABACHNICK, B. G. ve FIDELL, S. L. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.). Boston: Pearson.
• TALAN, T. (2021). “Üniversite Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlık Durumlarının İncelenmesi”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 10 (3), 50-59.
• UÇKUN, S. (2024). “Önlisans Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlığı Üzerine Nitel Bir Araştırma (Ali Rıza Veziroğlu MYO Örneği)”, International Academic Social Resources Journal, (e-ISSN: 2636-7637), 9 (3), 267-272. https://doi.org/10.5281/zenodo.12598669.