Yöneticiye duyulan güvenin hizmet inovasyon performansı üzerine etkisinde içsel motivasyonun ve örgütsel öğrenmenin aracılık rolü: Adıyaman ili finans sektöründe bir araştırma

Yıl 2022, , 124 - 144, 18.02.2022

Bekir Değirmenci , Cahit Öztürk , Tuba Büyükbeşe

https://doi.org/10.30855/gjeb.2022.8.1.009

Öz

Bu araştırmanın amacı, yöneticiye duyulan güvenin hizmet inovasyon performansı üzerine etkisinde içsel motivasyonun ve örgütsel öğrenmenin aracılık rolünü belirlemektir. Araştırma kapsamında, Adıyaman ilinde finans sektöründe çalışan 204 kişiye basit tesadüfi örneklem yöntemiyle anket uygulanmıştır. Çalışmada katılımcılardan yöneticiye duyulan güven, içsel motivasyon, öğrenen örgüt ve hizmet inovasyon performansı ile ilgili ifadeleri değerlendirmeleri istenmiştir. Elde edilen veriler IBM AMOS ve SPSS for Windows v.23 istatistik paket programlarıyla analiz edilmiştir. Kullanılan ölçeklerin geçerlilik ve güvenirliliği test edilmiş ve doğrulayıcı faktör analizi ile uyum iyiliği değerleri ortaya çıkarılmıştır. Araştırma kapsamında yöneticiye duyulan güven ile hizmet inovasyon performansı arasında nasıl bir ilişki olduğu ve bu ilişkide içsel motivasyon ile örgütsel öğrenme değişkenlerinin aracılık rolünün etkisi test edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular doğrultusunda bütün değişkenler arasında pozitif ve anlamlı bir etkinin olduğu ortaya çıkmıştır. Yöneticiye duyulan güvenin hizmet inovasyon performansı üzerine etkisinde içsel motivasyonun ve örgütsel öğrenmenin kısmi aracılık rolü olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yöneticiye duyulan güven, Hizmet inovasyon performansı, İçsel motivasyon, Örgütsel öğrenme

The mediating role of internal motivation and organizational learning on the effect of trust in the manager on service innovation performance: A study in the finance sector of Adıyaman

Öz

The aim of this research is to determine the mediating role of internal motivation and organizational learning in the impact of trust in the manager on service innovation performance In the study, 204 employees in the financial sector in Adiyaman province were surveyed using a convenience sampling method. Participants were asked to evaluate expressions related to trust in the manager, internal motivation, learning organization, and service innovation performance. The data obtained were analyzed with IBM AMOS and IBM SPPS for Windows v.23 statistical pakage programs. The validity and reliability of the scales used were tested and the values of the goodness of fit were revealed by confirmatory factor analysis. Within the scope of the research, the relationship between trust in the manager and service innovation performance and the mediating role of internal motivation and organizational learning variables in this relationship was tested. In line with the findings obtained in the study, it was revealed that there was a positive and significant effect between all variables. It has been found that internal motivation and organizational learning play a partial mediating role in the impact of trust in the manager on service innovation performance.

Anahtar Kelimeler

Trust in manager, Service innovation performance, İntrinsic motivation, Organizational learning.

Kaynakça

• Akhlaq, A.and Ahmed, A. (2013). The effect of motivation on trust in the acceptance of internet banking in a low income country. International Journal of Bank Marketing, 31(2), 115-125.
• Akman, V., Hanoğlu, M. ve Kizil, C. (2015). Liderlik ile personel performansı arasındaki ilişki üzerine bir şirket incelemesi (an investigation of organization on the relationship between leadership and employee performance). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (Electronic Journal of Social Sciences-ESOSDER), 14(52), 130-145.
• Avlonitis, G. J., Papastathopoulou, P. G. and Gounaris, S. P. (2001). An empirically‐based typology of product innovativeness for new financial services: success and failure scenarios. Journal of Product Innovation Management: an international publication of the product development and management association. 18(5), 324-342.
• Ayan, A. (2015). Etik liderlik tarzının iş performansı, içsel motivasyon ve duyarsızlaşma üzerine etkisi: kamu kuruluşunda bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(3), 117-141.
• Ayazlar, G. (2012). Otel işletmelerinde örgütsel öğrenme ve bilgi paylaşımının hizmet inovasyon performansına etkisi. kuşadası 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitiüsü, Aydın.
• Azar, G. and Ciabuschi, F. (2017). Organizational innovation, technological innovation, and export performance: the effects of innovation radicalness and extensiveness. International Business Review, 26(2), 324-336.
• Baker, W. E. and Sinkula, J. M. (1999). The synergistic effect of market orientation and learning orientation on organizational performance. Journal of the Academy of Marketing Science, 27(4), 411-427.
• Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu. (2019, 10 Ekim). Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/bultenfinturk.
• Barutçugil, İ. (2002). Bilgi yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Büte, M. (2011). Etik iklim, örgütsel güven ve bireysel performans arasindaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 25(1): 171-192.
• Calantone, R. J., Cavusgil, S. T. and Zhao, Y. (2002). Learning orientation, firm innovation capability, and firm performance. Industrial Marketing Management, 31(6), 515-524.
• Cecere, G., Mancinelli, S. and Mazzanti, M. (2014). Waste prevention and social preferences: the role of intrinsic and extrinsic motivations. Ecological Economics, 107, 163-176.
• Cho, Y. J. and Perry, J. L. (2012). Intrinsic motivation and employee attitudes: role of managerial trustworthiness, goal directedness, and extrinsic reward expectancy. Review of Public Personnel Administration, 32(4), 382-406.
• Çelik, F. (2015). örgütsel güvenin iş tatmini ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi: resmi-özel öğretim kurumlarında bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çetin, M. Ö. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Çivilidağ, A., ve Şekercioğlu, G. (2017). Çok boyutlu iş motivasyonu ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Mediterranean Journal of Humanities, 7(1), 143-156.
• Chiaburu, D. S. and Lim, A. S. (2008). manager trustworthiness or interactional justice? predicting organizational citizenship behaviors. Journal of Business Ethics, 83(3), 453-467.
• Daft, R. L. and Weick, K. E. (1984). Toward a model of organizations as interpretation systems. Academy of Management Review, 9(2), 284-295.
• Day, G. S. (1994). The capabilities of market-driven organizations. Journal of Marketing, 58(4): 37-52.
• Deci, E. L. and Ryan, R.M. (2000). The what and why of goal pursuits: human needs and the self-determination of behavior. Psychological İnquiry, 11(4), 227-268.
• Dede, Y. ve Argün, Z. (2004). Öğrencilerin matematiğe yönelik içsel ve dışsal motivasyonlarının belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 29(134).
• Dinç, S. (2007). Örgütsel güven yaratmada örgüt kültürünün rolü (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, İstanbul.
• Dündar, S., Özutku, H., ve Taşpinar, F. (2007). İçsel ve dışsal motivasyon araçlarının işgörenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi: ampirik bir inceleme. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 105-119.
• Egan, T. M., Yang, B. and Bartlett, K. R. (2004). The effects of organizational learning culture and job satisfaction on motivation to transfer learning and turnover intention. Human Resource Development Quarterly, 15(3), 279-301.
• Eisenberger, R. and Shanock, L. (2003). Rewards, intrinsic motivation, and creativity: a case study of conceptual and methodological isolation. Creativity Research Journal, 15(2-3), 121-130.
• Elçi, Ş. (2006). İnovasyon: kalkınma ve rekabetin anahtarı. Ankara: Nova Yayınları.
• Erdem, F. (2003). Örgütsel yaşamda güven. Sosyal bilimlerde güven. Ankara: Vadi Yayınları.
• Eren, M. Ş., Yücel, R. ve Eren, S. S. (2010). Firma performansına etkileri kapsamında çevresel olumsuzluk, pazar dinamizmi, müşteri odaklılık ve yenilikçilik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 18(5), 3102-3116.
• Ersarı, G. ve Naktiyok, A. (2012). İş görenin içsel ve dışsal motivasyonunda stresle mücadele tekniklerinin rolü/role of stress fighting tecniques in internal and external motivation of employees. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 81-101. Ertaş, N. (2015). Turnover intentions and work motivations of millennial employees in federal service. Public Personnel Management, 44(3), 401-423.
• Evans, L. (2000). The effects of educational change on morale, job satisfaction and motivation. Journal of Educational Change, 1(2), 173-192.
• Fiol, C. and Lyles, M. (1985). Organizational learning. Academy of Management Review, 10(4), 803-813.
• Gagne, M., Forest, J., Gilbert, M. H., Aubé, C., Morin, E. and Malorni, A. (2010). The motivation at work scale: validation evidence in two languages. Educational and Psychological Measurement, 70(4), 628-646.
• Gözgü, F. (2018). İnovasyon temelli bilgi ekonomisinin can damarı: yaşam boyu öğrenme. Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 92-108.
• Greenberg, J. (2006). Losing sleep over organizational injustice: attenuating insomniac reactions to underpayment inequity with supervisory. Training in interactional justice. Journal of Applied Psychology, 91(1), 58.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hosmer, L. T. (1995). Trust: the connecting link between organizational theory and philosophical ethics. Academy of Management Review, 20(2), 379-403.
• House, R. J. (1971). A path goal theory of leader effectiveness. Administrative science quarterly, 321-339.
• Hsu, C. C. and Pereira, A. (2008). Internationalization and performance: the moderating effects of organizational learning. Omega, 36(2), 188-205.
• Hubbell, A. P. and Chory‐Assad, R. M. (2005). Motivating factors: perceptions of justice and their relationship with managerial and organizational trust. communication studies, 56(1), 47-70.
• Hurley, R. F. and Hult, G. T. M. (1998). Innovation, market orientation, and organizational learning: an integration and empirical examination. Journal of Marketing, 62(3), 42-54.
• Hu, M. L. M., Horng, J. S., and Sun, Y. H. C. (2009). Hospitality teams: Knowledge sharing and service innovation performance. Tourism Management, 30(1), 41-50.
• Ilgar, Ş. (2004). Motivasyon aktiviteleri ve öğretmen. Hayef Journal of Education, 1(2), 211-22.
• Jian, Z., Ke, Y. and Wang, G. (2016). The impacts of relationship property, co-production on service innovation performance. American Journal of Industrial and Business Management, 6(03), 305.
• Karabetyan, L. (2019). Örgütsel öğrenme, bilgi yönetimi ve inovasyonun örgütsel performansa etkisi hizmet işletmelerinde bir uygulama (Yayınlanmamış doktora tezi). Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karaca, Y. (2009). Hizmetlerde inovasyon ve tüketici algısına etkisi: yolcu taşımacılığı sektöründe bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 195-212.
• Küçükahmet, L. (2005). Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Lee, H. S. and Hong, S. A. (2014). Factors affecting hospital employees' knowledge sharing intention and behavior, and innovation behavior. Osong Public Health and Research Perspectives, 5(3), 148-155.
• Liao, L. F. (2006). A learning organization perspective on knowledge-sharing behavior and firm innovation. Human Systems Management, 25(4), 227-236.
• Liao, S. H. and Wu, C. C. (2010). System perspective of knowledge management, organizational learning, and organizational innovation. Expert Systems with Applications, 37(2), 1096-1103.
• Ma'atoofi, A. R. and Tajeddini, K. (2010). The effect of entrepreneurship orientation on learning orientation and innovation: a study of small-sized business firms in Iran. International Journal of Trade, Economics and Finance, 1(3), 254.
• Mayer, R. C., Davis, J. H., and Schoorman, F. D. (1995). An integrative model of organizational trust. Academy of Management Review, 20(3), 709-734.
• Mishra, J. and Morrissey, M. A. (1990). Trust in employee/employer relationships: a survey of west michigan managers. Public Personnel Management, 19(4), 443-486.
• Moser, M. R. and Morrissey, B. (1984). Achievement recognition in a research and development unit. Engineering Management International, 3(1), 49-54.
• Nohria, N., Groysberg, B. and Lee, L. (2008). Employee motivation: a powerful new model. Harvard Business Review, 86(7/8), 78.
• Nonaka, I. (1994). A Dynamic theory of organizational knowledge. Creation. Organization Science, 5(1), 14-37. Nyhan, R. C. and Marlowe Jr, H. A. (1997). Development and psychometric properties of the organizational trust inventory. Evaluation Review, 21(5), 614-635.
• Olson, E. M., Walker Jr, O. C. and Ruekert, R. W. (1995). Organizing for effective new product development: the Moderating role of product innovativeness. Journal of Marketing, 59(1), 48-62.
• Omarov, A. (2009). Örgütsel güven ve iş doyumu: özel bir sektörde uygulama (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özden, A. ve Çolak, H. H. H. (2012). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarıyla örgütsel performans arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2): 85-114.
• Özen, J. (2003). Örgüte duyulan güvenin anahtar unsuru olarak örgütsel adalet (Ed. Ferda Erdem). Ankara: Vadi Yayınları.
• Öztürk, Z. ve Dündar, H. (2003). Örgütsel motivasyon ve kamu çalışanlarını motive eden faktörler. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 57-67.
• Remedios, R. and Boreham, N. (2004). Organisational learning and employees' intrinsic motivation. Journal of Education and Work, 17(2), 219-235.
• Reyhanoğlu, M. Y. ve Özkanlı, Ö. T. D. (2006). Ar-ge işbirliklerinde güven: Ankara’daki teknoparklarda faaliyet gösteren işletmelerde bir arastırma (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sayın, U. (2009). Güven: İşletmelerde algılanan örgütsel adalet ve iş tatmini arasındaki ilişkide bir aracı–bir uygulama (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Skerlavaj, M., Štemberger, M. I. and Dimovski, V. (2007). Organizational learning culture—the missing link between business process change and organizational performance. International Journal of Production Economics, 106(2), 346-367.
• Stewart, D. (2001). Reinterpreting the learning organisation. The Learning Organization, 8(4), 141-152. Stewart, R. B. (2004). Employee perceptions of trust: Rebuilding the employee-employer relationship (Doctoral dissertation). Regent University.
• Storey, C. and Kelly, D. (2001). Measuring the performance of new service development activities. Service Industries Journal, 21(2), 71-90.
• Tan, H. H. and Tan, C. S. (2000). Toward the differentiation of trust in supervisor and trust in organization. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126(2), 241.
• Tian, X., Wang, C., Li, X., Niu, P. and Si, W. (2016). The Relationship among social capital, service types and service innovation performance in logistics enterprises. American Journal of Industrial and Business Management, 6(08), 900.
• Töremen, F. (2001). Öğrenen okul. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tuysuz, M. (2017). Effects of perceived organizational trust on employee motivation: an application on retail store employees. Journal of Behavior at Work, 2(1).
• Whitener, E. M., Brodt, S. E., Korsgaard, M. A. and Werner, J. M. (1998). Managers as initiators of trust: an exchange relationship framework for understanding managerial trustworthy Behavior. Academy of Management Review, 23(3), 513-530.
• Yüksel, G. (2004). Öğrenme için motivasyon sınıf yönetimi. Ankara.: Asil Yayınevi.