Examining the relationship between intellectual capital and stock price by machine learning

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 214 - 228, 24.06.2022

Umut Uyar , Melike Yavuz

https://doi.org/10.30855/gjeb.2022.8.2.002

Öz

The effect of accounting information on stock prices traded in financial markets is an important field of study in the finance literature. There are many studies investigating the relationship, especially within the framework of the Ohlson model. On the other hand, with the inclusion of intellectual capital variables in the Ohlson model, the subject has been brought to a different dimension. There are studies providing evidence that investors can follow these variables, most of which are not reported. The aim of this study is to examine the relationship between stock price and intellectual capital variables within the framework of the Ohlson model. In this study, annual data of 124 companies operating in the manufacturing sector in Borsa Istanbul between 31 December 2010 and 31 December 2018 were used. In the analysis phase, unlike the literature, four different models were used by applying the Support Vector Machines Technique (SVM). In the findings of the analysis, it is concluded that the movements in the stock price can be explained mostly by considering the reported and unreported intangible assets. It was observed that the findings obtained with SVM were more successful in the model performances, which were also examined with the square root of the mean squared method (RMSE). In this respect, it is suggested that intellectual capital variables that are excluded from the balance sheet should be necessarily included in financial reporting.

Anahtar Kelimeler

Ohlson Model, Intangible Assets, Intellectual Capital, Support Vector Machines, BIST

Entelektüel sermaye ve hisse fiyatı arasındaki ilişkinin makine öğrenmesi ile incelenmesi

Öz

Muhasebe bilgisinin finansal piyasalarda işlem gören hisse senetleri fiyatları üzerindeki etkisi, finans literatüründe önemli bir çalışma alanıdır. İlişkiyi özellikle Ohlson modeli çerçevesinde araştıran birçok çalışma bulunmaktadır. Diğer yandan, Ohlson modeline entelektüel sermaye değişkenlerinin dahil edilmesiyle konuya farklı bir boyut kazandırılmıştır. Literatürde, yatırımcıların büyük bir kısmı raporlanmayan bu değişkenleri takip edebiliyor olduğu yönünde kanıt sunan çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Ohlson modeli çerçevesinde, hisse senedi fiyatı ile entelektüel sermaye değişkenleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu çalışmada, 31 Aralık 2010 ile 31 Aralık 2018 tarihleri arasında Borsa İstanbul’da imalat sektöründe faaliyet gösteren 124 tane işletmeye ait yıllık veriler kullanılmıştır. Analiz aşamasında, literatürden farklı olarak, Destek Vektör Makineleri Tekniği (SVM) uygulanarak dört farklı model test edilmiştir. Analiz bulgularında, raporlanan ve raporlanmayan maddi olmayan duran varlıkların dikkate alınması ile hisse senedi fiyatında meydana gelen hareketlerin büyük çoğunlukla açıklanabildiği sonucuna ulaşılmıştır. Hata kareler ortalamasının kare kökü (RMSE) yöntemiyle de incelenen model performanslarında, SVM ile elde edilen bulguların daha başarılı olduğu gözlenmiştir. Bu açıdan, bilanço dışında tutulan entelektüel sermaye değişkenlerinin finansal raporlamaya dahil edilmesi gerekliliği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ohlson modeli, maddi olmayan duran varlıklar, entelektüel sermaye, destek vektör makineleri, BİST.

Kaynakça

• Akkaya, B. (2013). Hisse senedi piyasasında muhasebe bilgilerinin firma değeri ile ilişkisi: İMKB üzerine bir inceleme (Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Aktaş, H. (2009). Hisse senetleri piyasasında muhasebe bilgilerinin önemi İMKB'de değer ilişkisi analizi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Arce, M. ve Mora, A. (2002). Empirical evidence of the effect of European accounting differences on the stock market valuation of earnings and book value. European Accounting Review, 11(3), 573-599.
• Atalay, B. (2018). Maddi olmayan duran varlıkların ihtiyaca uygun sunumunun şirket değerine etkisi: Türkiye örneği (Doktora Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Biçen, Ö. F. ve Sezgin, H. (2017). Finansal oranların firma değeri üzerindeki etkileri: Borsa İstanbul bilişim sektörüne yönelik bir panel veri analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(3), 25-41.
• Çam, İ. (2016). İnsan sermayesi, ilişkisel sermaye, inovasyon sermayesi ve süreç sermayesinin firma değeri ile ilişkisi: BIST üzerine bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Ely, K. M. ve Pownall, G. (2002). Shareholder‐Versus stakeholder‐focused Japanese companies: firm characteristics and accounting valuation. Contemporary Accounting Research, 19(4), 615-636.
• Gökten, S. ve Okan Gökten, P. (2017). Value creation reporting: answering the question value to whom according to the international integrated reporting framework. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 91(147), 145-169.
• Gökten, S. ve Atalay, B. (2019). Bilanço dışı varlıkların muhasebe bilgisinin değer ilgililiği üzerindeki etkisi: Türkiye'ye özgü bulgular. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12(2), 271-288.
• Gökten, S., Başer, F. ve Yalçın, İ. S. (2017). F-skor göstergelerinin hisse senedi değeri üzerindeki etkisinin defter değerinin aracılık rolü çerçevesinde incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 837-857.
• Graham, R. C. ve King, R. D. (2000). Accounting practices and the market valuation of accounting numbers: evidence from Indonesia, Korea, Malaysia, The Philippines, Taiwan, and Thailand. The İnternational Journal of Accounting, 35(4), 445-470.
• Harris, M. S. ve Muller III, K. A. (1999). The market valuation of IAS versus US-GAAP accounting measures using form 20-F reconciliations. Journal of Accounting And Economics, 26(1-3), 285-312.
• Hevas, D., Siougle, G. ve Staikouras, C. (2009). The accounting valuation of bank stocks in Europe. Journal of Modern Accounting and Auditing, 5(1), 49-62.
• Hsu, K.H.Y. ve Etheridge, H. L. (2002). Accounting diversity and the value relevance of accounting earnings and book value in four countries-the United States, the United Kingdom, Canada and Japan. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 6(3), 115.
• James, G. M., Witten, D., Hastie, T. ve Tibshirani, R. (2013). An introduction to statistical learning. New York: Springer, 112, 3-7.
• Kakilli Acaravcı, S. ve Acaravcı, A. (2016). Muhasebe bilgileri ve firma değeri ilişkisi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama. 2. Uluslararası İşletme ve Ekonomi Kongresi, 136-145.
• Karğın, M. ve Demirel Arıcı, N. (2015). Muhasebe bilgilerinin kalitesini ölçmeye yönelik bir çalışma: Borsa İstanbul örneği/a study on measuring the quality of accounting information: Stock Exchange Istanbul example. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (67), 1-22.
• Khanagha, J. B. (2011). Value relevance of accounting information in the United Arab Emirates. International Journal of Economics and Financial Issues, 1(2), 33-45.
• Lin, Z. J. ve Chen, F. (2005). Value relevance of international accounting standards harmonization: evidence from a-and b-share markets in China. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 14(2), 79-103.
• Liu, D-Y., Tseng, K-A. ve Yen, S-W. (2009). The incremental impact of intellectual capital on value creation. Journal of Intellectual Capital, 10(2), 260-276.
• Manganaris, P., Spathis, C. ve Dasilas, A. (2015). The effects of mandatory IFRS adoption and conditional conservatism on European Bank values. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, (24), 72-81.
• Ohlson, J. A. (1995). Earnings, book values, and dividends in equity valuation. Contemporary Accounting Research, 11(2), 661 – 687.
• Oliveira, L., Rodrigues, L. L. ve Craig, R. (2010). Intangible assets and value relevance: evidence from the Portuguese Stock Exchange. The British Accounting Review, 42(4), 241-252.
• Omokhudu, O. O. ve Ibadin, P. O. (2015). The value relevance of accounting information: evidence from Nigeria. Accounting and Finance Research, 4(3), 20-30.
• Oral, İ. Ç. ve Bekci, İ. (2019). TFRS’nin finansal raporlara etkisinin değer ilgisi ile tespiti: BİST imalat sanayi sektöründe bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10(23), 99-107.
• Schadewitz, H. ve Vieru, M. (2007). How markets valuate and response to IFRS reconciliations adjustments in Finland. Available at SSRN 1005601, 1-49.
• Schiebel, A. (2007). Value relevance of German GAAP and IFRS consolidated financial reporting: an empirical analysis on the Frankfurt Stock Exchange. Available at SSRN 916103, 1-26.
• Sultanoğlu, B. (2014). UFRS’nin Borsa İstanbul'daki şirketlerin finansal tabloları üzerindeki etkisi: finansal bilginin ihtiyaca uygunluğu ve finansal tablolar analizi (Doktora Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ulusan, H. ve Ata, H. A. (2014). UFRS esaslı muhasebe ölçülerinin değer ilgililiğinin Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda test edilmesi. Business & Economics Research Journal, 5(2), 61-78.
• Uyar, U. (2017). Finansal raporlama standartları'nın piyasa değerini açıklama gücü üzerine etkisi: Borsa İstanbul uygulaması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (73), 69-92.