The Southern Caucasus Energy Transmission Line: A Case for Alternative Projects, "TANAP"

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 1, 99 - 118, 01.01.2015

Mehmet Dikkaya , Abdülkadir Tığlı

Öz

Nowadays, Southern Caucasus gained importance throughout the world regarding its energy sources among three painful regions of Eurasia; Balkans, Caucasus and Middle East triangle. This region has important potential on energy sources and transport to Western countries which has anxieties about their energy security. Among alternative projects, the Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project (TANAP) will reduce monopoly power in international energy markets. Turkey’s approach and policies towards this region has been followed by Western countries and especially by Russia. Turkey will provide serious contributions to Southern Caucasus along Eastern-Western energy corridor.

Anahtar Kelimeler

Energy Security, Natural Gas Transmission, Geo-politics, Political Economy of Transcaucasia

Güney Kafkasya Enerji Koridoru: Alternatif Projeler Kapsamında, “TANAP”

Öz

Avrasya’nın üç sancılı bölgesi; Balkanlar, Kafkasya ve Orta Doğu düzleminde Güney Kafkasya, son zamanlarda enerji kaynakları açısından uluslararası kamuoyunun dikkatini çeken bir coğrafya haline gelmiştir. Bölge, enerji kaynakları ve iletimi konusunda Batı’nın enerji güvenliği kaygılarını giderebilecek önemli bir potansiyele sahiptir. Alternatif projeler kapsamında somut olarak Trans Anadolu Doğalgaz Hattı Projesi (TANAP), uluslararası piyasalarda enerji tekelini zayıflatma potansiyeli taşımaktadır. Türkiye’nin, bu coğrafya üzerindeki yaklaşım ve politikaları başta Rusya olmak üzere Batılı ülkelerce dikkatle izlenmektedir. Türkiye, Doğu ile Batı arasında enerji koridoru olma noktasında Güney Kafkasya coğrafyasına önemli katkılar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Enerji Güvenliği, Doğalgaz İletimi, Jeopolitika, Transkafkasya Ekonomi Politiği

Kaynakça

• Abbasov, S. (2010), “Turkey, Azerbaijan Gas Agreement Reached, but Talks to Continue”. http://www.eurasianet.org/node/61234 (Erişim Tarihi: 02.12.2014)
• Aras, O. N. (2003), Azerbaycan Ekonomisi - Makro Ekonomik ve Sektörel Analiz. Bakü: Kafkasya Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Aras, O. N.; Suleymanov, E.; Hasanov F. (2013), “Economic and Strategic Expactations of Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline Project”, Munich Personal Repec Archive, 52187, 991-998. http://mpra.ub.uni-muenchen.de/52187/1/MPRA_paper_52187.pdf (Erişim Tarihi: 06.01.2014)
• Aslanlı, A. (2011), “Kafkasya’da Güvenlik ve İstikrara En Büyük Tehdit: Karabağ Sorunu”, Cavid Veliev ve Araz Aslanlı (der.), Güney Kafkasya; Toprak Bütünlüğü, Jeopolitik Müdahaleler ve Enerji içinde, 153-192. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Brzezinski, Z. (2005), Büyük Satranç Tahtası. Yelda Türedi (çev.). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Cafersoy, N. (2011), “Bağımsızlığının 20.Yılında Azerbaycan”, Cavid Veliev ve Araz Aslanlı (der.), Güney Kafkasya; Toprak Bütünlüğü, Jeopolitik Müdahaleler ve Enerji içinde, 13-56. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Çelikpala, M. (2010), “Türkiye ve Kafkasya: Reaksiyoner Dış Politikadan Proaktif Ritmik Diplomasiye Geçiş”, Uluslararası İlişkiler Akademik Dergisi, 7:25, 93- 126 http://ataum.gazi.edu.tr/posts/view/title/turkiye%E2%80%99nin-orta-asya- ve-kafkasya%E2%80%99daki-bolgesel-politikasinda-enerji-guvenligi-47389 (Erişim Tarihi: 05.12.2013)
• Davutoğlu, A. (2010), Stratejik Derinlik, İstanbul: Küre Yayınları.
• Denizhan, E. (2010), “Türkiye’nin Kafkasya ve Orta Asya Politikası ve TİKA”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2:1, 17-23 http://www.sobiad.org/ejournals/dergi_SBD/arsiv/2010_1/03emrah_denizh an.pdf (Erişim Tarihi: 11.12.2013)
• Dikkaya, M. (2009), Orta Asya ve Kafkasya: Dönüşüm Süreci ve Uluslararası Ekonomi Politik, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Dikkaya, M. (2014). “Şah Deniz-II Anlaşmasının (17 Aralık 2013) Bölgesel Gaz Denklemi Açısından Önemi”
• http://www.usgam.com/tr/index.php?l=800&cid=2179&konu=16&bolge=0 (Erişim Tarihi: 11.02.2014)
• Hekimoğlu, M. M. (2012), “Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı Projesinin Hukuki Boyutları”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 63, 77-92 http://yayinlar.yesevi.edu.tr/index.php?action=show_article&bilig_id=52&art icle_id=756 (Erişim Tarihi: 03.12.2013)
• Kantarcı, H. (2006), “Soğuk Savaş Sonrası Kafkasya’da ABD ve Rusya’nın Güç Mücadeleleri ve Bu Mücadelelerin Türkiye’ye Etkileri”, Suleyman Demirel University Research Repository, Masters Thesis.
• http://eprints.sdu.edu.tr/358/1/TS00519.pdf (Erişim Tarihi: 11.11.2013
• Kantarcı, Ş. (2011), “Kafkasya’da Etnik Çatışmalar Ekseninde “Güney Osetya” Sorunu”, Cavid Veliev ve Araz Aslanlı (der.), Güney Kafkasya; Toprak Bütünlüğü, Jeopolitik Müdahaleler ve Enerji içinde, 229-288 Ankara: Berikan Yayınevi
• Kasım, K. (2011), Soğuk Savaş Sonrası Kafkasya. Ankara: USAK Yayınları.
• Metin, M. (2004), Politik ve Bölgesel Güç Hazar, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık.
• Oğan, S. (2011), “Kafkasya’da Etnik Çatışmalar Ekseninde Abhazya Sorunu”, Cavid Veliev ve Araz Aslanlı (der.), Güney Kafkasya; Toprak Bütünlüğü, Jeopolitik Müdahaleler ve Enerji içinde, 193-228 Ankara: Berikan Yayınevi.
• Öğütçü, M. (2010), “Küreselden Yerele Enerjide Gelecek ve Seçeneklerimiz”, Durmuş Dündar, Müge İşeri ve Necdet Pamir (ed.) Enerji Güvenliği Dünya ve Türkiye Paneli içinde, 109-130 İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Pamir N. (2011), “Güney Kafkasya ve Enerji”, Cavid Veliev ve Araz Aslanlı (der.), Güney Kafkasya; Toprak Bütünlüğü, Jeopolitik Müdahaleler ve Enerji içinde, 345-394 Ankara: Berikan Yayınevi.
• Rzayeva, G. (2012), “TANAP: Hazar Gazını Avrupa’ya Taşıyacak Atılım Projesi”,http://www.hazar.org/content/yayinlar/tanap_hazar_gazini_avrupa’ ya_tasiyan_atilim_projesi_247.aspx (Erişim Tarihi: 30.11.2013)
• Rzayeva, G.; Punsmann, B. G. ve Göknel, M. M. (2012), “Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı TANAP Raporu”, Hazar Strateji Enstitüsü. http://www.hazar.org/UserFiles/yayinlar/raporlar/2012_09_19_tanap_rapor u/TANAPRaporu_121107.pdf (Erişim Tarihi: 29.11.2013)
• Şen, L. (2009), Türkiye ve Güney Kafkasya Gerçeği–Soğuk Savaş Sonrası Türkiye’nin Güney Kafkasya Politikası, Ankara: Ürün Yayınları.
• Taşdemir, H. ve Hasanoğlu, M. (2003), Kafkasya’nın Etnik Yapısı ve Etnik Çatışma, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 93-110 http://dokuman.tsadergisi.org/dergiler_pdf/2003/2003-nisan/11.pdf (Erişim Tarihi: 05.12.2013)
• Turan, A. P. (2010), “Hazar Havzası’nda Enerji Diplomasisi”. http://www.bilgesam.org/tr/images/stories/makaleler/Hazar%20Havzasind a%20Enerji%20Diplomasisi.pdf (Erişim Tarihi: 30.11.2013)
• Veliev, C. (2011), “Bağımsızlığının 20.Yılında Ermeni Dış Politikası”, Cavid Veliev ve Araz Aslanlı (der.), Güney Kafkasya; Toprak Bütünlüğü, Jeopolitik Müdahaleler ve Enerji içinde, 105-152 Ankara: Berikan Yayınevi.
• Yıldıran, M. (2013), “İpekyolu Çerçevesinde Enerji Ekonomilerinin Yükselişi ve Enerji Üzerindeki Rekabet: Potansiyel, Stratejiler ve Yeni Büyük Oyun”, Avrasya Etüdleri, 43(1), 105-138. http://store.tika.gov.tr/yayinlar/akademik- arastirmalar/avrasya-etudleri/2013/etud43.pdf (Erişim Tarihi: 14.11.2013)
• Yılmaz, R. (2009). “Azerbaycan'ı ve Azerbaycanlıyı Anlayabilmek”. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu. http://www.usak.org.tr/analiz_det.php?id=17&cat=365366301#.VUUZVTqJjI U (Erişim Tarihi: 21.04.2015)
• Yılmaz, R. (2012), Azerbaycan Dış Politiği ve Türkiye. Çankırı: Çankırı Karatekin Üniversitesi Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Avrasya Araştırmaları Serisi-2.