Ülkemizde Gerçekleştirilen Ölçme ve Değerlendirme Faaliyetlerine Genel Bir Bakış

Yıl 2021, Cilt: 2021 Sayı: 16, 70 - 93, 27.04.2021

Çiğdem Reyhanlıoğlu , İsmet Tiryaki

https://doi.org/10.46778/goputeb.766689

Cited By: 6

Öz

Hızla gelişen teknoloji ile birlikte yetişkin iş gücünden beklenen niteliklerin değişiminin etkilediği en önemli alanlardan biri öğretim programlarıdır. Öğretim programlarının 4 ana öğesi olan hedefler, içerik, öğrenme-öğretme süreci ile ölçme ve değerlendirme süreçlerindeki değişiklikler Milli Eğitim Bakanlığı’nın teşkilat yapısında ve bu yapıya bağlı olarak gerçekleştirilen faaliyetlerde önemli değişikliklere neden olmuştur. Bu çalışmada eğitim programlarının hedeflerindeki, kazanımlarındaki ve kazandırılması hedeflenen becerilerdeki değişimin ülkemizde uygulanan ölçme ve değerlendirme uygulamaları üzerindeki etkilerini araştırmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen ölçme ve değerlendirme faaliyetleri mercek altına alınmıştır. Alanyazın incelemesi sonucunda ilk olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarından Cumhuriyet’in 80. yılına kadar olan süreçteki eğitsel reformların ölçme ve değerlendirme çalışmalarına olan etkisinin araştırıldığı bir çalışmaya ulaşılmıştır. Ulaşılan bir diğer çalışma ise milattan önceki dönemden 2011 yılına kadar olan Türklerde ölçme ve değerlendirme çalışmalarını kapsamaktadır. Bu çalışma ise 2011 yılından günümüze kadar olan süreçte ülkemizde gerçekleştirilen ölçme ve değerlendirme çalışmaları ile 2011 yılından itibaren merkezi ve taşra teşkilatında olan değişiklikleri merkeze alarak oluşturulmuştur. 2011 yılından itibaren ulusal ve uluslararası düzeyde ülkemizde uygulanan ölçme ve değerlendirme faaliyetleri incelendiğinde her bir çalışmanın 21. yy. becerileri ve eğitim programlarının hedefleri doğrultusunda birbirinden farklılaştığı görülmüştür. Daha açık bir ifade ile her bir çalışmanın farklı becerileri ölçmek amacıyla oluşturulduğu görülmektedir. Değişen dünya koşullarının ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen uygulamalar üzerindeki etkisini araştırmak, bu etkiler doğrultusunda bakanlık bünyesinde yaşanan gelişmeler ve değişimler ile ilgili akademisyen, araştırmacı, eğitim yöneticisi ile öğretmenlerde farkındalık oluşturmak ve bundan sonra gerçekleştirilecek çalışmalar ile ilgili ufuk kazandırmak açısından bu çalışmanın alanyazına önemli katkılar getireceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Milli Eğitim Bakanlığı, İzleme ve Araştırma, Ulusal ve Uluslararası Uygulamalar

An Overview of the Assessment and Evaluation Practices Carried Out In Turkey

Öz

With the rapidly developing technology, one of the most important fields affected by the change of qualifications expected from the adult workforce is education programs. Changes in the objectives, content, learning-teaching process and assessment and evaluation processes, which are the four main elements of the curriculum, have caused important changes in the organizational structure of the Ministry of National Education and the activities carried out according to this structure. In this study, it was aimed to research the effects of the change in the goals, achievements and the targeted skills in educational programs on the assessment and evaluation practices applied in our country. In line with this purpose, the assessment and evaluation practices carried out by the Ministry of National Education were examined. As a result of literature, firstly, a study was founded which was analyzed the effect of educational reform in the process up to the 80th anniversary of the Republic of Turkey starting from the first years of the republic on the assessment and evaluation practices. Another study that was founded covers the assessment and evaluation studies in Turks from the period before Christ to 2011. Since the studies involving assessment and evaluation activities in 2011 and before are present in the literature, As to this study was created by considering the changes in the central and provincial organizations and the assessment and evaluation studies carried out in our country since 2011. When the measurement and evaluation activities applied in our country at national and international level since 2011 are examined, It has been observed that each study differs in terms of each other with 21st century skills and the objectives of education programs. To put it more clearly, it is seen that each study measures different skills. The important contributions of this study to the literature will be to research the effects of changing world conditions on the practices carried out by the Ministry of National Education in our country, to raise awareness among academicians, researchers, education administrators and teachers regarding the developments and changes within the ministry and to help bring insight to the future studies.

Anahtar Kelimeler

Republic of Turkey Ministry of National Education, Monitoring and Searching, National and International Applications

Kaynakça

• Aslan, G. (2017). Öğrencilerin temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sınav başarılarının belirleyicileri: Okul dışı değişkenlere ilişkin bir analiz. Eğitim ve Bilim, 42 (190), 211-236. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.6371
• Atılgan, H. (2018). Türkiye’de kademeler arası geçiş: Dünü-bugünü ve bir model önerisi. Ege Eğitim Dergisi 19(1), 1-18. https://doi.org/10.12984/egeefd.363268
• Baykul, Y. (2011). Ülkemizde Ölçme ve değerlendirmenin dünü – bugünü ve yarını – bugünü. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(0), 1-32.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 6(2), 345-356.
• Ceylan, E., Özdoğan-Özbal, E., Sever, M. ve Boyacı, A. (2020). Türkiye’deki öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşleri, öğretim koşulları: TALIS 2018 öğretmen ve okul yöneticileri yanıtları analizi. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
• Demirel, Ö. (2010). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (12. Baskı.). Ankara: Pegem Akademi.
• Dinç, E., Dere İ. ve Koluman, S. (2014). Kademeler arası geçiş uygulamalarına yönelik görüşler ve deneyimler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 1-27. http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.761
• Ekinci, O. ve Bal, A.P. (2019). 2018 yılı liseye geçiş sınavı (LGS) matematik sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş Bloom taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 9–18.
• Gelbal, S. (2020). Ya Çok Başarılı Ya Çok Başarısız. MEB ve eğitim uzmanlarından TIMSS değerlendirmesi: Bu başarı tesadüf değil. https://www.hurriyet.com.tr/egitim/uzmanlar-timss-sonuclarini-degerlendirdi-bu-basari-tesaduf-degil-41684578 adresinden alınmıştır.
• Görmez, M. ve Coşkun, İ. (2015). 1. Yılında temel eğitimden ortaöğretime geçiş reformunun değerlendirilmesi. 114. https://www.setav.org/1-yilinda-temel-egitimden-ortaogretime-gecis-reformunun-degerlendirilmesi/ adresinden alınmıştır.
• Grisay, A. ve Monseur, C. (2007). Measuring the equivalence of item difficulty in the various versions of an international test. Studies in Educational Evaluation, 33(1), 69- 86.
• Karakoç-Alatlı, B. ve Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2018). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı (PISA-2012) okuryazarlık testlerinin ölçme değişmezliğinin incelenmesi. İlköğretim Online, 17(2), 1096-1115. doi 10.17051/ilkonline.2018.419357
• Kelecioğlu, H. , Atalay, K. ve Öztürk, N. (2010). Seviye Belirleme sınavı 7. sınıf matematik alt testinin madde hedef uyumu açısından incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(1), 37-43.
• Kılıç, Ö.F. ve Kelecioğlu, H. (2016). TEOG ortak ve mazeret sınavındaki Türkçe ve matematik alt testlerinin psikometrik özelliklerinin karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 7(1);33-58.
• Kutlu, Ö. (2003). Cumhuriyetin 80.yılında: Ölçme ve değerlendirme. Milli Eğitim Dergisi, 160. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/160/kutlu.htm
• Kuzu, Y., Kuzu, O ve Gelbal, S. (2019). TEOG ve LGS sistemlerinin öğrenci, öğretmen, veli ve öğretmen velilerin görüşleri açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 112- 130.
• Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, (2011). Resmi Gazete ( 14 Eylül 2011). Sayı: 28054
• Millî Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2014). Resmi Gazete (14 Mart 2014). Sayı: 28941
• Millî Eğitim Bakanlığı İl ve İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliği (2018). Resmi Gazete (20 Ekim 2018). Sayı: 30571
• Organization For Economic Co-Operation And Development (2010). TALIS 2008 technical report. http://www.oecd.org/education/school/44978960.pdf adresinden alınmıştır.
• Öksüz, Y. ve Güven-Demir, E. (2019). Açık uçlu ve çoktan seçmeli başarı testlerinin psikometrik özellikleri ve öğrenci performansı açısından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 259-282. doi:10.16986/HUJE.2018040550
• Schuwirth, L.W.T., van der Vleuten, C.P.M. ve Donkers, H.H.L.M. (1996). A closer look at cueing effects in multiple-choice questions. Medical Education, 30(1), 44-49. https://doi.org/10.1111/j.1365-2923.1996.tb00716.x
• Storch, S. A. ve Whitehurst, G. J. (2002). Oral language and code-related precursors to reading: evidence from a longitudinal structural model. Developmental Psychology, 38, 934–947.
• Şad, S. N. ve Şahiner, Y. K. (2016). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sistemine ilişkin öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. İlköğretim Online, 15(1), 53-76.
• Şahin-İpek, D., Çetinkaya-aydın, G., Çelikdemir, K. , Demirci-Celep, N. ve Sunar, S. (2019). TALIS 2018 sonuçları ve Türkiye üzerine değerlendirmeler (Rapor no:6) https://tedmem.org/yayin/talis-2018-sonuclari-turkiye-uzerine-degerlendirmeler adresinden alınmıştır.
• Tay, B. (2017). 2005 Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programının karşılaştırması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8,(27), 461-487.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, (2008). 64 Soruda ortaöğretime geçiş sistemi ve seviye belirleme sınavı örnek sorular. http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2007/64sorudaoges/oges64soru.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (2010). Seviye belirleme sınavının değerlendirilmesi araştırması ön raporu. http://www.meb.gov.tr/earged/earged/sbs_deger.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; (2013a). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş sistemi ile ilgili sıkça sorulan sorular. http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2013/bigb/tegitimdenoogretimegecis/MEB_SSS_20_09_2013.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; (2013b). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş sistemi. http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2013/bigb/tegitimdenoogretimegecis/sunum.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; (2013c). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş ortak sınavlar kılavuzu. http://www.meb.gov.tr/sinavlar/dokumanlar/2013/kilavuz/2013_OGES_Klvz.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2014). TIMSS 2011 ulusal matematik ve fen raporu: 4. sınıf. http://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/timss/TIMSS-2011-4-Sinif%20Raporu.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2015). PISA 2012 araştırması ulusal nihai rapor. http://corumodm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_11/03154501_pisa2012-ulusal-nihai-raporu.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2016a). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı PISA 2015 ulusal ön raporu. https://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/PISA/PISA2015_Ulusal_Rapor.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2016b). TIMSS 2015 ulusal matematik ve fen bilimleri ön raporu 4. ve 8. sınıflar. https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/23161945_timss_2015_on_raporu.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2017). Akademik becerilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi 2016 8. sınıflar raporu. http://edirne.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/08104327_ABYDE_Turkiye.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, (2018). Ortaöğretim biyoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu (fen lisesi). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20182215556798-Fen%20Lisesi%20B%C4%B0YOLOJ%C4%B0%20D%C3%96P.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2019). Türkçe-matematik-fen bilimleri öğrenci başarı izleme araştırması (TMF-ÖBA)-1:2019 4. sınıf düzeyi (Rapor no:9). Ankara: MEB Yayınları.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2019a). PISA 2018 Türkiye ön raporu (Rapor no:10). Ankara: MEB Yayınları.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, (2019b). Mutlu çocuklar güçlü Türkiye 2023 eğitim vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2019c). Akademik becerilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi 2018 8. sınıflar raporu. Ankara: MEB Yayınları.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2019d). Akademik becerilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi 2018 4. sınıflar raporu. Ankara: MEB Yayınları.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Kocaeli Millî Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi, (2019f). Ortak yazılı sınavlar 7. Sınıf il raporu (Rapor no:7). Ankara: MEB Yayınları.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Niğde Millî Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme, (2019g). 9. sınıf ortak sınavlar matematik dersi raporu, https://nigdeodm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_05/23130031_ortak_ana_rapor.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Sakarya. Millî Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme, (2019h). 7. sınıf matematik ortak sınav il raporu. http://sakaryaodm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/18154554_MATEMATYK7_yayimlanan.pdf adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2020a). TIMSS 2019 Türkiye ön raporu (Rapor no:15). Ankara: MEB Yayınları.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2020b). Dört beceride Türkçe dil sınavı: Pilot çalışma sonuçları (Rapor no:10). Ankara: MEB Yayınları.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (t.y.). Akademik becerilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi (ABİDE) projesi. http://abide.meb.gov.tr/proje-hakkinda.asp adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (t.y). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı öğretim programlarını izleme ve değerlendirme sistemi. http://mufredat.meb.gov.tr/Veliler.aspx adresinden alınmıştır.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı; Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (t.y.). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı teşkilat şeması. http://www.meb.gov.tr/meb/teskilat.php adresinden alınmıştır.
• Yavuz, M. (2010). A study on variables that affect class scores of primary education students in placement test. Elementary Education Online, 9(2), 705-713.