Examination of Bibliotherapy Studies Made in Turkey Between 2002-2021 According to Some Variables

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 19, 250 - 271, 30.10.2022

Yasin Gökbulut , Gamze Bektaş

https://doi.org/10.46778/goputeb.1075462

Cited By: 2

Öz

The aim of the study is to examine the trends in postgraduate theses made in Turkey on the use of bibliotherapy method, and to provide researchers with a perspective for future studies on bibliotherapy. In this context, as a result of the literature search made with 3 different keywords in the YÖK National Thesis Center, 17 theses, 12 of which are master's and 5 of which are doctoral, were reached between 2002-2021. In the theses written according to the results of the analysis, the subjects focused on from preventive guidance to both students and adults, how they should follow in solving the problems they face in life, how it can be used for gifted individuals and how it is applied on the basis of resources have been identified. In this study, current trends in theses about the application of bibliotherapy in our country were determined. Many trends have been determined, from the topics that the researchers took as their starting point, which research method, which data collection tool, which data analysis method they preferred. It has been observed that primary and secondary school students are preferred most frequently as sample/study group in written theses, quantitative research methods are used most frequently as research method, and scales and document analysis are used most frequently as data collection tools. When the written theses were examined in terms of data analysis methods, it was determined that nonparametric analysis methods were used most frequently. It is thought that the results will guide the researchers who will work on bibliotherapy and enable them to look at the subject from different perspectives.

Anahtar Kelimeler

Bibliotherapy, Reading, Problem Solving Skills

2002-2021 Yılları Arasında Türkiye’de Yapılan Bibliyoterapi ile İlgili Çalışmaların Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öz

Yapılan çalışmanın amacı, bibliyoterapi yönteminin kullanımına yönelik Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerdeki eğilimleri inceleyerek, gelecekte bibliyoterapi ile ilgili yapılacak çalışmalar için araştırmacılara bir bakış açısı kazandırmaktır. Bu kapsamda YÖK Ulusal Tez Merkezinde 3 farklı anahtar kelime ile yapılan literatür taraması sonucu 2002-2021 yılları arasında konu ile ilgili olarak 12 tanesi yüksek lisans, 5 tanesi doktora olmak üzere 17 teze ulaşılmıştır. Analiz sonuçlarına göre yazılan tezlerde bibliyoterapinin gerek öğrencilere gerek yetişkinlere önleyici rehberlik etmekten, onların hayatta karşı karşıya kaldıkları problemleri çözmek konusunda nasıl bir yol izlemeleri gerektiği konusuna, özel yetenekli bireyler için nasıl faydalanılacağından, kaynak bazında nasıl uygulandığına kadar üzerinde yoğunlaşılan konular tespit edilmiştir. Bu çalışmada, ülkemizde bibliyoterapinin uygulanmasına yönelik olarak yapılan tezlerdeki güncel eğilimler belirlenmiştir. Araştırmacıların çıkış noktası yaptıkları konulardan, hangi araştırma yöntemini, hangi veri toplama aracını, hangi veri analiz yöntemini tercih ettiğine kadar birçok eğilim belirlenmiştir. Yazılan tezlerde örneklem/çalışma grubu olarak en sık ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin tercih edildiği, araştırma yöntemi olarak en sık nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı ve veri toplama aracı olarak da en sık ölçeklerin ve doküman incelemenin kullanıldığı görülmüştür. Yazılan tezler veri analiz yöntemleri açısından incelendiğinde ise en sık nonparametrik analiz yöntemlerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bulunan sonuçların bibliyoterapi konusunda çalışma yapacak araştırmacılara yol gösterebileceği, konuya farklı pencerelerden bakmalarını sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bibliyoterapi, Okuma, Problem Çözme Becerisi

Kaynakça

• Akgün, E. ve Karaman Benli, G. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarla bibliyoterapi: Bir uygulama ölçeği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 11(1), 100-111.
• Bekaroğlu, E. (2019). Kitapların psikoterapide bir aracı olarak kullanımı: Vaka örneği ile bibliyoterapi uygulaması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(94), 250-258.
• Bozdoğan, A.E. (2016, Ekim). Trends in post graduate dissertations done about out of school settings in science education in Turkey. IV. International Instructional Technologies & Teacher Education Symposium’da sunuldu, Elazığ.
• Bulut, S. (2010). Bibliyoterapi yönteminin okullarda psikolojik danışmanlar ve öğretmenler tarafından kullanılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 34(9), 17-31.
• Gökbulut, Y. ve Alkış Küçükaydın, M. (2021). Matematik eğitimi ve bibliyoterapi. B. Durmaz, D. Can (Editör) Matematik Öğretimi ve Çocuk Edebiyatı (2.baskı) içinde (s. 179-209). Ankara: Vizetek Yayınları
• Harris, T. L. ve Hodges, R. E. (1995). The literacy dictionary: The vocabulary of reading and writing. Newark, DE: International Reading Association. ERIC Veri tabanından edinilmiştir. (ED385820)
• Karagül, S. (2018). Çocuk edebiyatı ve bibliyoterapi. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 3(6), 43-55.
• Korkmaz, Z. (2021). Şema terapi ve bibliyoterapi temelli psikoeğitim programlarının öğretmenlerin depresyon ve mutluluk düzeylerine etkisi açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Leana-Taşcılar, M. Z. (2012). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin de bulunduğu sınıflarda bibliyoterapi kullanımı: Model önerisi. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 2(2), 118-136.
• Öncü, H. (2012). Bibliyoterapi yönteminin okullarda psikolojik danışma ve rehberlik amacıyla kullanılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(1), 147-170.
• Öner, U. (2007). Bibliyoterapi. Çankaya Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Journal of Arts and Sciences, 7(1), 133-150.
• Sevinç, G. (2019). Ruh sağlığını okuma yoluyla iyileştirme: Bibliyoterapi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 11(4), 483-495.
• Sevinç, G. (2019). Ölüm ve bibliyoterapi: Okul öncesi dönemde faydalanılabilecek çocuk kitaplarına yönelik bir içerik analizi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(55), 1213-1246.
• Şahin, G. (2019). Bibliyoterapiye dayalı okuma programının benlik algısı ve eleştirel okuma düzeyine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Taneri, P. O., Özbek, Ö. Y., Akduman, N. ve Şahin A. (2019, Nisan). Akran zorbalığını önlemede bibliyoterapi yönteminin kullanımı. X. Uluslararası Eğitimde Araştırmalar Kongresi’nde sunuldu, Alanya.
• Turan, L. (2005). Arkadaş edinme güçlüğü çeken çocukların problemlerini çözmede çocuk edebiyatından yararlanma. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 124-135.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E.B. (2002). Bibliyoterapinin aileleriyle çatışma içinde olan gençlerin çatışma düzeyine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, M. (2014). Bilgi ile iyileşme: Bibliyoterapi. Türk Kütüphaneciliği, 28(2), 169 181.
• Yiğit Tekel, K. (2021). Bibliyoterapi temelli önleyici grup rehberlik programının özel yetenekli öğrencilerin sosyal duygusal öğrenme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Biruni Üniversitesi Yüksek Lisans Eğitim Enstitüsü, İstanbul.